А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин



Yüklə 2,96 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə19/148
tarix14.09.2018
ölçüsü2,96 Mb.
#68571
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   148

 

54

Belə olduqda isə, iqtisadi resurslar  (xammal, yanacaq, elektrik 



enerjisi  və  s.)  aralıqda  itir,  dövriyyədən  xaric  olur,  tələbat  artsa  belə 

alıcının  təminat  səviyyəsi  aşağı  düşür.  Istehsalçı  monopolist    mövqeyi 

tutduqda  onun  elmi-texniki  tərəqqinin  nailiyyətlərindən  istifadə  üçün 

əlavə  pul  xərcləməyə,  istehsal  xərclərini  aşağı  salmağa,  məhsulun 

keyfiyyətini yüksəltməyə, yeni məhsul istehsalını təşkil edib bu məhsula 

bazar çıxmağa heç bir marağı qalmır. 

Buna  görə  də  hal-hazırda  dünya  bazarlarında  və  inkişaf  etmiş 

ölkələrin  daxili  bazarlarında  üstünlük  alıcıların  tərəfindədir.  Üstünlük 

alıcıların tərəfinə keçdiyi andan etibarən bazarın və onun seqmentlərinin 

marketinq  tədqiqatları  get-gedə  daha  çox  əhəmiyyət  kəsb  edir. 

Marketinq  fəaliyyətinin  nəticəsi  satış  həcminin  yüksəlməsidir.  Hal-

hazırda  əsas  beş  konsepsiya  var  ki,  bu  konsepsiyaların  nəticəsində 

müəssisə  özünün istehsal-satış fəaliyyətini yerinə yetirir: 

1)  Məlumatların təkmilləşdirilməsi; 

2)  Məlumatların 

istehsal 

prosesinin 

və 


onun 

təşkilinin  

təkmilləşdirilməsi; 

3)  Kommersiya  güclərinin,  o  cümlədən  reklam  fəaliyyətinin 

təkmilləşdirilməsi və intensifikasiyası; 

4)  Məhsul sırf istehlakçının ehtiyacları əsasında istehsal edildikdə 

“xalis marketinq” konsepsiyası; 

5)  Sosial marketinq konsepsiyası. 




 

55

 Şəkil 2.4. Qiymətin əmələ gəlməsi üçün seqmentləşmə sxemi. 



 

 

Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  sosial  marketinq  konsepsiyası  çox 



yenidir.  O,  məqsədli  bazarların  maraq  və  ehtiyaclarını  araşdırılmasına 

və rəqiblərdən fərqli olaraq ayrı-ayrılıqda istehlakçıların və ümumilikdə 



 

Seqmentləşmiş bazar 

meyari 

Məhsulun xüsusiyyətləri ilə bağlı olan meyarlar 



Məhsul çeşidi 

Tətbiq edilmə qiymətləri və 

onlardakı dəyişikliklər 

Satış üçün nəzərdə tutulmuş 

məhsul həcmi 

Məhsuldan son istifadə 

yolları 

Çeşidlərin yeniləşmə sürəti 

Məhsul satışının ümumi 

vaxtı 


I

stehlakçı ilə bağlı meyyarlar 

Istehsal gücləri və alıiş 

həcmi arasındakı qarşılıqlı 

münasibət

 

Müxtəlif istehlakçı qrupları 



üçün differensiallaşmış 

qiymət endirimləri 

Qiymətlərin aşğı salınma 

ehtimalları 

Istehlakçı kateqoriyaları 

Ödəmə qabiliyyətinə malik 

olan alıcı tələbatı 

Hər hansı bir qiymət 

səviyyəsinə psixoloji 

hazırlıq 




 

56

cəmiyyətin  səviyyələrinin  yüksəlməsi  və  qorunması  üçün  çalışır.  Bu 



zaman üç göstərici üzrə sosial balans əldə edilməlidir: 

1)  müəsisənin kommersiya mənfəəti; 

2)  alıcının tələbatı; 

3)  ümumilikdə cəmiyyətin marağı. 

Müəssisə  tərəfindən  təklif  edilən  məhsul  çeşidinin  bu  və  ya 

digər  bazar  üçün  öz  üstünlüyünü  saxlaması  üçün,  o,  tez-tez  öz  qiymət 

siyasətini marketinq vəsaitləri ilə düzəldilməlidir. Marketinq prosesinin 

idarə edilməsi aşağıdakı kimidir: (Şəkil 2.5.) 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Şəkil 2.5.Marketinq prosesinin idarə edilməsi sxemi 

 

 

Marketinqin idarə edilməsi 



Bazar imkanlarının 

təhlili 


Daxili hesabat 

Xarici cari 

marketinq 

məlumatları 

Marketinq 

tədqiqatları 

sistemi 

Marketinq  

məlumatlarının 

təhlili 


Məqsədli bazarın 

seçilməsi 

Tələbatın 

proqnozlaşdırılması və 

ölçülməsi 

Bazarın 


seqmentləşdirilməsi 

Məqsədli bazar 

seqmentlərinin 

seçilməsi 

Bazarda məhsulun 

vəziyyəti 

Marketinqkomple

ksinin işlənib 

hazırlanması 

Marketinq 

tədbirlərinin 

aparılması 

Məhsul çeşidinin 

təyin edilməsi 

Marketinq xidməti 

Qiymətlərin təyin 

edilməsi 

Marketinqin 

planlaşdırılması 

Marketinqin 

təşkili 

Yayımlanma 

metodları 

Stimullaşdırma 

metodları 

Marketinq 

nəzarəti 



 

57

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



Şəkil 2.6 Müəsisənin mikromühitinin strukturu

Marketinq vasitəçiləri 

Ticarət vasitəçiləri 

Tədarükçülər 

Maddi resusr tədarükçüləri 

Işçi qüvvə tədarükçüləri 

Bazar haqda məlumat 

tədarükçüləri

 

Əmtəənin hərəkətinin 



təşkili üzrə firmalar 

Marketinq xidmətləri 

üzrə agentlik 

əssisənin 

mikro 

mühiti 

Sifarişçilər 

Geniş xalq kütləsi 

Daxili auditoriya 

Rəqiblər 

Maliyyə çevrələri 

Yerli əlaqə auditoriyaları 

Fəaliyyət göstərən 

vətəndaş qrupları 

Dövlət idarələri 

Kütləvi informasiya 

vasitələri 

Əlaqə auditoriyaları 

Aralıq satıcıların 

bazarı 

Istehlakçı bazarı 



Sənaye əhəmiyyətli 

məhsulların bazarı 

Fərdi şəxslər 

Səhmdar ъямиййяти 

Dövlət təşkilatları 

Kooperativlər 

Birliklər 

Beynəlxalq bazar 

Dövlət təşkilatlarının 

bazarı 


Elmi-texniki işlər üzrə 

tədarükçülər 

Maliyyə- Kredit- 

təşkilatları 




Yüklə 2,96 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   148




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə