А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
114
Yenilik mərhələsində bir sıra hallarda satış qiymətinin 5-10% aşağı salınması həyata keçirilir. Lakin bu halda ümumi qazanc həcminin aşağı düşməsinə imkan verməməkdən ötrü tələb elastikliyinin thatelğno öyrənilməsi tələb olunur. Sonrakı mərhələdə – bolluq mərhələsində verilmiş əmtəənin bazarda dolması baş verir. Bu mərhələdə əmtəənin satış həcmi özünün maksimal göstəricisinə çatır. Maksimal normativ səviyyədə ehtiyat səviyyələri də çatır. Bu mərhələ üçün o xarakterdir ki, verilmiş əmtəənin satışının mənfəətliyi aşağı düşməyə başlayır. Lakin mənfəətin maksimal səviyyəsinə çatdıqdan sonra onun aşağı düşməsi prosesi adətən çox yavaş-yavaş gedir, nəinki verilmiş əmtəənin satışından mənfəətin artmasından və onun maksimuma hərəkətindən sonra. Bolluq mərhələsində əmtəənin qiyməti yenidən aşağı düşür və onun aşağı düşməsi 15% qədər çata bilər. Reklama çəkilən xərcin isə artırmalı olurlar və o, ümumi ticarət mənfəətinin 4-4,5%-nə çata bilər. Əmtəənin həyat tsiklinin sonuncu mərhələsi onun tənəzzül mərhələsi adlanır. Bu dövr ərzində satış həcminin əsaslı şəkildə azalması baş verir və zəruri istehsal həcminin. Nəticə olaraq satışdan əldə olunan mənfəət də azalır. Verilmiş əmtəənin bazardan tam şəkildə çox olmasının (qarşısının alınması üçün) və onun istehsaldan çıxarılmasının) tənəzzül mərhələsində «gümrahlandırma» siyasətini tətbiq edirlər. O, xarici görünüşə, dizayna, qablaşdırmaya və s. aid edilə bilər. Bura satışın stimullaşdırılmasının müxtəlif tədbirləri aiddir, eləcə də qiymətlərin sonarkı aşağı salınması həyata keçirilir. Lakin həm qiymətlərin aşağı salınmasına və tələbin stimullaşdırılmasının digər tədbirlərindənqabaq bazar konyunkturasının dərindən byrənilməsi (tədqiqi) o cümlədən tələbin elastikliyinin öyrənilməsi olmalıdır. Tələbin bu cür «gümrahlandırılması» və bazarda verilmiş əmtəənin müvafiq saxlanılması adətən zaman (vaxt) uduşu üçün həyata keçirilir. Zaman (vaxtın) bu uduşu ona görə vacibdir ki, istehsalda zəruri dəyişikliklər edilsin. Lakin «gümrahlandırmadan» sonra daha dərin tənəzzül baş verir və əmtəənin bazardan çıxartmaq lazım bilinir.
1. Əmtəənin minimal qiyməti nə ilə müəyyən edilir? 2. Əmtəənin maksimal qiymətini nə müəyyən edir;
115
3. Istehsalın daimi xərcləri nə deməkdir? 4. DƏyişən istehsal xərcləri nə deməkir? 5. Əmtəənin məcmu istehsal xərcləri buraxılışı həcmindən necə asılıdır? 6. Bu və ya digər əmtəənin buraxılışının orta və son hədd xərcləri nə deməkdir? 7. Izokvanta nə deməkdir? 8. Sərt əlavə resurslar üçün izokvantalar necə qurulur? 9. Marcinal xərc nə deməkdir? 10. Istehsal xərclərinin uçotuna mühasibat yanaşması nə deməkdir? 11. Istehsal xərclərinin uçotuna sahibkarlıq yaranması nə deməkdir? 12. IStehsal məsrəflərinə nə daxildir? 13. Qeyri-istehsal məsrəflərinə nə daxildir? 14. Istehsal həcmini sabit, azalan və artan verimini nə xarakterizə edir? 15. Izokosta nə adlanır? 16. Qısamüddətli dövrdə müəssisənin inkişaf xətti necə müəyyən edilir?
17. Uzunmüddətli dövrdə müəssisənin inkişaf xəttini və müəyyən edir?
18. Rəqabətin olması məhsulun maya dəyərinə necə təsir edir? 19. Rəqabət aparan əmtəələrin keyfiyyətinin hansı amilləri istehsalçı-müəssisənin qiymətinə təsir edir? 20. rəqabət aparan əmtəələrin hansı qiymət amilləri istehsalçı müəssisənin qiymətinə təsir edir? 21. rəqabət aparan əmtəələrin qiymətəmələgəlmə məqsədlərini hansı amilləri istehsalçı-müəssisənin qiymətinə təsir edir? 22. Hansı bazar situasiyası rəqiblər üçün qeyri-qənaətbəxş olur? 23. Hansı amillər bazarın rəqiblərin hərəkətini həssaslığını müəyyən edir? 24. Rəqabətin müxtəlif növlərinin xarakteristikaları nədir? 25. Xalis rəqabət şəraitində qymət nə ilə məyyən edilir? 26. Inhisar qiymətnə ilə müəyyən edilir? 27. Oliqopoliya qiyməti nə ilə müəyyən edilir? 28. Diskriminasiyon qiymətlər nədir? 29. Dempinq nə adlanır? 116
30. Müqavilə qiymətəmələgəlməsi nədir? 31. Bütün müqavilələri hansı müxtəlif növlərə bölmək qəbul edilmiqdir? 32. Hesablama qiymətəmələgəlməsi nədir və o, nə vaxt tətbiq edilir? 33. Standart xərclər metodu üzrə qiymətəmələgəlmə nədir? 34. Qiymətəmələgəlməsinin hesablama metodunun tətbiqi zamanı bazarın konyunkturası necə nəzərə alınır? 35. Parametrin qiymətəmələgəlmə metodu nə deəmkdir? 36. Orta qiymət (udelğnıy) metodu nə deməkdir? 37. Reqressiv qiymətəmələgəl metodunun mahiyyəti nədir? 38. Ziyansızlıq prinsipinin və tələb olunun mənfəəti təin edilməsinin mahiyyəti nədən ibarətdir? 39. Adətən məcmu qazanc (gəlir) və istehsal xərcləri satış həcmindən necə asılı olurlar? 40. Adətən hədd xərcləri və mənfəət satış həcmindən nedəasılı olur? 41. Əmtəənin həyat tsiklini hansı fazalara bölmək qəbul edilib? 42. Əmtənin həyat
tsiklinin müxtəlif fazalarının mərhələlərində müəssisə hansı qiymət siyasətini həyata keçirməlidir? 43. Tələbin «gümrahlandırılması» nədir və o necə həyata keçirilir (aparılır) və o, necə (adətən) yekunlaşır?
Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|