А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.4.QIYM ƏT INFORMASIYASI V Ə QIYM ƏTIN ƏM ƏL Ə G ƏLM ƏSIND Ə ONUN ROLU.
261
xarakterikdir. Bu
assosiasiyanın iştirakçıları müxtəlif əməliyyatlaragörə ixtisaslaşırlar. Məsələn, assosiasiyanın iştirakçılarından müəyyən hissəsi bütün növ məhsulların anbarlaşdırılması məsələləri ilə, digərləri isə həmin məhsulların nəql etməsi ilə məşğul olurlar.
Korporativ birliyin təşkili zamanı adətən müəyyən qrup məhsulların satışı məqsədi güdülür və burada məhsulun partiyası daxil edilmiş kapitalın həcmindən asılı olaraq korporasiya iştirakçıları arasında proporsional qaydada bölüşdürülür.Sonuncu dövrdə daha geniş formada resursların idarə edilməsində DRP sistem tipinin tətbiqi üstünlük təşkil edir (Distribütorun Resourus Planinq-resursların planlaşdırılması bölgüsü). Bu tip sistemi aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirir: *tələb olunan ümumi ehtiyatların müəyyənləşdirilməsi; sorğuya görə eyni həcm səviyyəsi və ya satış proqnozu; * tələb olunan müvafiq xidmət səviyyəsinə görə minimal ehtiyatların səviyyəsi; * yerinə yetirmənin dəqiq vaxtı və ya sifarişlərin yerinə yetirilməsinin uzun müddətli olması; *strukturun müəyyənləşdirilməsi və bölgü sxemi.
Hər hansı qiymət siyasəti müəssisənin satışını yerinə yetirməsinə və iqtisadi, texnoloji və maliyyə vəziyyətinin möhkəmləndirilməsinə xidmət göstərir. Bu siyasət fəliyyət göstərən bazar amillərinin hərtərəfli mövqeyi hesabına fəaliyyət göstərmə - lidir. Müəssisənin fəaliyyətinin əsasını bazar vəziyyətinin öyrənilməsi, sorğuların təmin edilməsində göstərilən cəhdlər və istehlakçını obyektiv mövcud tələbatı durur. Məhz marketinqin əsasını bunlar təşkil edir. Məhz ona gğrə də qiymət siyasətinin həyata keçirilməsi üçün informasiyanın toplanması vacibdir ki, bu da marketinq tədqiqatının aparılmasını özündə birləşdirir. Marketinq bazarı və bazarın vəziyyətini, həmçinin mövcud tələb və təklifi, rəqabətin xarakter və səviyyəsini öyrənir. Qiymət siyasətinin marketinq tədqiqatlarının nəticələrinə görə müəssisənin istehsal-satış formasında realizə imkanlarını üzə cıxardır.
262
Nəticədə, müəssisənin fəaliyyəti mövcud və potensial faktiki sorğuların ödənilməsi vəzifələrinə tabe edilir. Amerika marketinq assosiasiyasının müəyyənləşdirilməsinə görə axırıncı ğzündə planlaşdırma və ideyanın reallaşdırılmasını, qiymətin əmələ gəlməsini, mübadilə yolu ilə xidmət və məhsullar yaradılmasını, təşkilat və ayrı-ayrı şəxslərin ehtiyaclarının ödəmə məqsədləri özündə əks etdirir. Buna görə də, marketinq vaxta görə fəaliyyətin geniş formada mövcudluğunu özündə əks edir və birdəfəlik tədbirlə kifayətlənmir. Marketinq tələbatçıların sorğularına istiqamətlənmiş, bazarın dəyişən mühitində dəyişməsinə uyğunlaşan məhsulun təmin edilməsi mıəqsədini güdür.
Marketinq prinsiplərinin əsasına görə idarə edilməsində rəhbərlik edən təşkilat bazar rəqabəti haqqında dolğun informasiyaya malik olmalıdır. Həmin informasiya birinci və ya ikinci müəssisənin həm daxilində və həm də müəssisə xaricində mövcüd ola bilər ki, onlar da marketinq tədqiqatı nəticəsində formaıaşmalıdır. Birinci növ informasiyaya aiddir: *daxili informasiya, məsələn, təklif və sifarişlər, müqavilə və kontraktlar, onların ehtiyatları haqqında məlumatlar, fəaliyyət göstərən kataloqlara və qiymət siyahılarına görə malların maya dəyəri və qiyməti və s.
*cari xarici informasiya, məsələn, bazar əhatəsinin meylləri haqqında operativ məlumatlar, təsərrufat və maliyyə əlaqələri dəyişən rəqabət mühiti və s. haqqında məlumatlar daxildir. Marketinq tədqiqatları nəticəsində yeni mıəhsulların persrektivi və vəziyyəti haqqında məlumatlar izah olunmur, onların bölgü kanalları araşdırılır, qiymət səviyyəsi, qiymətin əmələ gəlməsi, müştərilərə aid işlər, rəqabət mühiti, reklamın səviyyəsi və effektivliyi və s. məsələlərə aydınlaq gətirirlər. Qiymət siyasətinin formalaşdırılmasında marketinq sorğusunun üzə çıxarılmasını realizə etmək və “tez cavab verməsinin texnologiyası” adlandırılan həmin sorğunun dəyərinin meylləri aşkara çıxarılır. Qiymət siyasətini həyata keçirdiyi zaman müəssisənin bütün təşkilati-texnoloji fəaliyyətinin mərhələlərinə cəlb etmək lazımdır. Marketinq faktiki mövcud olanı və potensial tələbatın analizini aparır, hansı məhsulun hansı keyfiyyətdə və hansı sayda tələbatçıya lazım olduğu haqqında informasiyanı toplayır. Bütövlükdə minimum 263
məsrəflərlə və maksimum istifsdə effektliyi ilə tələbatın necə ödənilməsi məsələsini həll edir. Minimal xərc çəkməklə nəqliyyat ekspedisiya işlərini effektiv təşkil etməklə aşkar edilmiş tələbata görə istehlakçı tərəfindən faktiki surətdə o cür məhsulun əldə etməsi ilə əlaqədar bağlı sualların üzə çıxması xüsusi bilik sahəsinin səlahiyyətinə daxildir ki, buna da bölüşdürücü loqistika adlanır.Əsaslandırılmış qiymətin yaranmasına lazım olan informasiya 7.8 şəkildə verilmişdir. Qiymətin yaranmasının idarə edilməsinin ümumi sxeminə marketinq tədbirlərini də daxil
etməklə bazarda
malların müvəffəqiyyətlə hərəkət etməsini,əhatə dairəsinə və müştərilərin səviyyəsinin yüksəldilməsini, iqtisadi cəhətdən effektiv qiymət və texniki siyasətin həyata keçirilməsinə müəssisə qarşısına bu kimi məsul vəzifələr qoyur. Bu cür informasiyanın toplanması üçün iki qrup tədbirlərin keçirilməsi təklif olunur: • satış proseslərinin proqnozlaşdırılması və ya modelləşdirmə yolu ilə istehsal fəaliyyətinin planlaşdırılmasını yoxlamaq; • tədbirləri işləyib qəbul etməklə istehsal proqramının işləyib hazırlanması və düzəlişlər etməsi.
Müasir iqtisadiyyatın inkişaf meyllərinin təhlili göstərir ki, satış və tədavül dövriyyəsinin artan rolu get-gedə böyük nüfuza malik olur. Bu o deməkdir ki, xüsusilə iri məhsul istehsalçıları daha çox tədarük etməklə, müstəqil olaraq daha az istehsal edəcəkdir. Məsələn, sveçrə bank sisteminin məlumatına görə və bir sıra Avropa maşınqayırma və metaltökmə müəssisələrində aparılan tədqiqatlar göstərir ki, onların digər müəssisələrdən etdiyi tədarüklər bu müəssisələrinin bütün dövriyyənin 40%-ni təşkil edir. Bu göstəricinin artım meyli vardır. Ona görə də müasir istehsal satış fəaliyyətinin təşkili üçün aşağıdakı istiqamətlərdə hərəkət etmək lazımdır. (şəkil 7.9).
Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|