A f s e a fəLSƏFƏ
F əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2
Yüklə 5,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ramiz MEHDİYEV AFSEA- nın prezidenti, Redaksiya Şurasının sədri, akademik
- - 11 - F əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2
F əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2 d ə öz əqidəsini ictimai-siyasi həyatda gerçəkləşdirən bir şəxsiyyət kimi milli f əlsəfi fikir prizmasından tədqiq olunmasına böyük ehtiyac var. İndiyədək N ərimanovun ya bir yazıçı və maarifçi kimi, ya da dövlət xadimi kimi fəa- liyy əti az-çox dərəcədə öyrənilmiş olsa da, onun məfkurəsinin özünəməxsus c əhətləri araşdırılmamış və ona kor-koranə surətdə bir bolşevik kimi yana- şıldığına görə onun şəxsiyyəti və ictimai-siyasi statusu arasındakı ziddiyyət- l ər öz düzgün izahını tapa bilməmişdi. Bu baxımdan da jurnalımızda bu mövzunun t ədqiqinə start verilmiş, milli-fəlsəfi və ideya-siyasi fikrin tarixi- n ə dair yeni araşdırmaların təməli qoyulmuşdur. Son vaxtlar az ərbaycanlı sosial fəlsəfə və sosiologiya tədqiqatçılarının beyn əlxalq elmi forumlarda iştirakı müntəzəm xarakter almışdır. Sosiologi- ya doktoru Ə.Süleymanovun Göteborqda (İsveç) keçirilən XVII Ümumdün- ya Sosiologiya Konqresind ə, prof. S.Xəlilov və f.e.d. K.Bünyadzadənin Ber- gend ə (Norveç) 60-cı Beynəlxalq Fenomenologiya Konqresində təmsil olun ması buna daha bir sübutdur. Jurnalımızda bu elmi forumlar barədə mə- lu mat verilmişdir. Az ərbaycan fəlsəfi fikrinin dünya fəlsəfəsinə inteqrasiyası daha bir ha- dis ə ilə təsbit olunmuşdur. Jurnalımız The Philosopher`s İndex-ə daxil edil- mişdir. Bundan sonra çap etdiyimiz bütün məqalələr haqqında qısa məlumat ingilis dilind ə bütün dünya kitabxanalarına çatdırılacaqdır. Bu isə həm mü əlliflərin, həm də Redaksiya Şurasının məsuliyyətini daha da artırır. Ramiz MEHDİYEV AFSEA- nın prezidenti, Redaksiya Şurasının sədri, akademik - 10 - N əriman Nərimanov – 140 N əriman Nərimanov 1870-ci ildə Tiflis şəhərində anadan olmuşdur. 1890-cı ildə Qori semina riyasını, 1908-ci ildə Novorossiysk (Odessa) Universitetinin tibb fakült əsini bitirmişdir. 1905-ci ild ə Sosial-Demokrat "Hüm- m ət" təşkilatınnın rəhbərliyinə daxil olmuş, Rusiya Sosial- Demokrat (bolşeviklər) Partiyasının (RSDF(b)P məramnaməsini türk dilin ə çevirmişdir. 1909-cü ildə həbs olunaraq H əştərxan şəhərinə sürgün edilmişdir. 1913-cü ild ə Bakıya qayıdan Nərimanov ictimai-siyasi fəaliyyət və maarifçilikl ə məşğul olmuşdur. Artıq 1917-ci ildə N.Nərimanov "Hümmət" Təşkilatı Mərkəzi Komitəsinin s ədri və RSDF(b)P Bakı Komitəsinin üzvü, "Hümmət" qəzetinin baş redaktoru idi. 1918- ci ilin martında Nərimanov Bakı Sovetində şəhər təsərrüfatı üzrə xalq komis sarı təyin olunur. Həmin ilin iyun ayında ağır xəstəliklə əlaqədar olaraq H əştərxan şəhərinə müalicəyə göndərilir. Sağaldıqdan sonra həmin şəhərdə bir sıra partiya orqanlarında çalışır. N.N ərimanov 1919-cu ildə Moskvaya çağırılaraq RSFSR Xalq Xarici İşlər Komis sarlığında (XİN) Şərq məsələləri üzrə Xalq komissarının müavini vəzifəsinə t əyin edilir. 28 aprel 1920-ci ild ə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti süqut etdikdən və Az ərbaycan SSR elan edildikdən sonra N.Nərimanov Azərbaycan SSR Müvəqqəti İnqilabı Komitəsinin Sədri və Xalq Komissarları Sovetinin Sədri (Baş nazir) v əzifəsini tutur. 1922-ci ild ə SSRİ yarandıqdan sonra, Lenin və partiya qarşısında xidmətləri n əzərə alınaraq, SSRİ Mərkəzi İcrayyə Komitəsinin Həmsədrlərindən biri seçilir. N.N ərimanov 1925-ci ildə Moskvada müəmmalı şəkildə ölmüş və Kremlin divarları yaxınlığında dəfn edilmişdir. - 11 - F əlsəfə və sosial-siyasi elmlər – 2010, № 2 Milli istiqlal v ə sosial ədalət ideallarının uzlaşdırılması yolu S əlahəddin Xəlilov T əəssüf ki, biz hələ də qütbləşmiş düşüncə tərzindən xilas ola bilmi- rik: – “Ya h ər şey, ya da heç nə!”, “ya ağ, ya qara”. Aradakı bütün rəng spektri n əzərdən qaçırılır. Gerçək həyatın bütün zənginliyi unudulur, inki- şafın məhz ziddiyyətlərdən doğduğu da unudulmuş olur. Biz sözümüzü ona gör ə təfəkkürdə qütbləşmə sindromundan başlama- dıq ki, belə bir təzad guya Nərimanov şəxsiyyətinə və dünyagörüşünə də aiddir; xeyr, tam t ərsinə. Nərimanov bütün həyatı və yaradıcılığı boyu vahid v ə ardıcıl bir əqidə nümayiş etdirmiş, bütün amalı öz xalqına, millətinə sə- daq ətlə qulluq etmək, xalqını maarifləndirmək, onun sosial vəziyyətini yax- şılaşdırmaq, fərdi və ictimai miqyasda sağlam mühit yaratmaq və bunun sa- y əsində milli intellektual potensialı buxovlardan xilas edərək onun özünü- ifad əsi üçün şərait yaratmaqdan ibarət olmuşdur. İstər ədəbi-bədii, istər ma- arifçilik v ə istərsə də ictimai-siyasi fəaliyyətində, iqtidarda olduğu dövr də daxil olmaqla, o h əmişə bu amala xidmət etmişdir. B əs biz hansı ikiləşmədən, hansı qütbləşmədən danışırıq? Söhbət Nə- rimanovun özünd ən yox, onun dövründə ictimai-siyasi mühitdəki qütbləş- m ədən gedir və eyni zamanda söhbət hələ indi də Nərimanova münasibətdə olan tamamil ə fərqli, bir-birinə zidd mövqelərdən gedir. N.N ərimanovun bəzən bolşevik kimi dəyərləndirilməsi və bu ideologi- ya ya xas olan bütün nöqsanların ona da aid edilməsi birtərəfli yanaşma ol- maqdan ziyad ə, kökündən qüsurlu olan bir münasibətdir. Əvvəla, Nərima- no vun dünyagörüşü, əqidəsi ancaq kommunist ideologiyasının, ələlxüsus bolşevizmin təsiri ilə formalaşmamışdır. O, Lenin məktəbinin yetirməsi ol- ma mışdır. Nərimanov hələ Platondan üzü bəri davam edən və böyük Fərabi- - 12 - Yüklə 5,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|