A ğ u s t o s y › L : s a y › : 7 ( k d V d a h I l ) 5 t L



Yüklə 4,42 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/19
tarix17.11.2018
ölçüsü4,42 Mb.
#80326
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   19

4 0   •   R U H   v e   M A D D E

A Ğ U S T O S   2 0 1 5   •   4 1

şaman krizi ve geçiş riti deneyimi, 

birçok ortak özelliğe sahiptir, ama 

bunlar bazı önemli yönlerden farklılık 

da göstermektedir. Şaman krizi şaman 

olacak kişinin psişesini beklenmedik 

bir biçimde ve uyarı olmaksızın 

istila eder; doğasında kendiliğinden 

ve otonomdur. Geçiş ritleri ise, 

bununla karşılaştırıldığında, kültürün 

bir ürünüdür ve öngörülebilir bir 

zaman programına uyar. İnisiyelerin 

deneyimleri önceki kuşaklar tarafından 

geliştirilip mükemmelleştirilen belirli 

“kutsal teknikler”in sonucudur. 

Hem şamanları kutsal sayan hem 

de geçiş ritleri yapan kültürlerde, 

şaman krizi geçiş ritinden çok daha 

üstün olan bir inisiyasyon biçimi olarak 

dikkate alınır. Daha yüksek bir gücün 

müdahalesi, bu yüzden de tanrısal 

bir seçim ve özel bir çağrının belirtisi 

olarak görülür. Başka bir açıdan 

bakıldığında, geçiş ritleri holotropik 

hallerin pozitif değerinin kültürel 

takdirinde daha ileri bir adımı gösterir. 

Şamanik kültürler inisiyasyonla ilgili 

krizler süresince kendiliğinden oluşan 

holotropik hallere ve kabul edilen 

şamanlar tarafından yaşanan ya da 

başlatılan iyileştirme transını kabul 

eder ve bunlara büyük saygı duyarlar. 

Geçiş ritleri, holotropik halleri kültüre 

daha geniş bir ölçekte işler, bunları 

kurumlaştırır, ritüel ve spiritüel 

yaşamın ayrılmaz bir parçası haline 

getirirler. 

Holotropik şuur halleri antik 

dünyada oldukça yaygın kutsal ve gizli 

prosedürler olan ölüm ve yeniden 

doğum ayinlerinde de çok önemli 

bir rol oynar. Bu gizli ayinler ölüm 

ve biçim değiştirmeyi sembolleştiren 

tanrılarla ilgili mitolojik öykülere 

dayanır. Bu, Antik Sümer’de Inanna 

ve Tammuz, Mısır’da Isis ve Osiris, 

Yunanistan’da ise Attis, Adonis, 

Dionysus ve Persephone’dur. Bunların 

Mezoamerikan karşılıkları Aztek 

Quetzalcoatl ya da Tüylü Yılan, ve 

Maya Popol Vuh’undan bilinen 

Kahraman İkizler›dir. Bu gizli ayinler, 

Sümer ve Mısır tapınak inisiyasyonları, 

Mitraik gizli ayinler ya da Yunan 

Koribantik ritler, Bakanalya ve Elözis 

inisiyasyonlarının örneklediği gibi, 

Akdeniz ve Orta Doğu’da özellikle 

yaygındı.

Atina yakınlarındaki Elözis 

tapınaklarında yapılan gizli ayinlerin 

düzenli olarak ve neredeyse iki 

bin yıllık bir süre boyunca her beş 

yılda bir kesintiye uğramaksızın 

gerçekleştirilmesi, söz konusu 

deneyimlerin gücü ve etkisiyle ilgili 

etkileyici bir kanıttır. O zaman 

bile sadece antik dünyanın ilgisini 

çekmekle kalmamıştı. Hristiyan 

İmparator Theodosius’un bu gizli 

ayinlere ve diğer tüm pagan kültlere 

katılmayı yasaklamasıyla Elözis’teki 

törensel etkinlikler acımasızca kesildi. 

Bundan kısa bir süre sonra, M.S. 

395 yılında, tapınak istilacı Gotlar 

tarafından yok edildi. 

Elözis’teki dev inisiyasyon salonu 

telestrion’da, aynı anda üç binden 

fazla neofit etkili psikospiritüel 

dönüşüm deneyimleri yaşardı. 

İnisiyeleri arasında eskilerin birçok 

ünlü figürünün olduğunu fark 

ettiğimizde, bu gizli ayinlerin antik 

dünya için kültürel önemi ve Avrupa 

uygarlığının tarihinde şimdiye dek 

kabul edilmeyen rolü de açık bir hale 

gelir. Filozof Eflatun, Aristoteles ve 

Epiktetus, askeri lider Alkibiades, oyun 

yazarı Öripides ve Sofokles, şair Pindar 

bu neofit listesinde yer almıştır. Bir 

başka ünlü inisiye Marcus Aurelius, bu 

törenlerin verdiği eskatolojik umutlara 

kendini kaptırmıştır. Romalı devlet 

adamı ve filozof Marcus Tullius Cicero 

bu ayinlere katılmış ve söz konusu 

ayinlerin antik uygarlık üzerindeki 

etkileri hakkında yüceltici bir rapor 

yazmıştır (Cicero 1977). 

Antik dünyada kadim gizemli 

dinlerin sahip olduğu büyük saygı 

ve etkiyle ilgili bir başka örnek de 

Mitraizmdir. M.S. birinci yüzyılda 

Roma İmparatorluğu’nda yayılmaya 

başlamış, üçüncü yüzyılda doruk 

noktasına ulaşmış, dördüncü yüzyılın 

sonunda da Hristiyanlık karşısında 

ayakta duramayıp çökmüştür. Kültün 

en yüksek noktasında, gizli Mitraik 

tapınaklar (mithraea) Karadeniz’in 

kıyılarından İskoçya dağlarına ve 

Sahra Çölüne kadar yayılan bir alanda 

bulunabilmekteydi. Mitraik gizli ayinler 

Hristiyanlığın kardeş dinini ve onun 

en önemli rakibini temsil etmiştir 

(Ulansey 1989).

Bu gizli ritlerde kullanılan ve zihin 

durumunu değiştiren prosedürlerin 

özellikleri büyük ölçüde bilinmeden 

kalmıştır, bununla birlikte, Elözis 

gizli ayinlerinde çok önemli bir rol 

oynayan kutsal iksir kykeon büyük 

olasılıkla LSD’ye benzer ergot 

alkaloitleri içeren bir karışımdı. Ayrıca, 

bacchanalia ve diğer tür ritlerde 

psikodelik materyal bulunması da 

oldukça mümkündür. Antik Yunanlılar 

alkol damıtmayı bilmiyordu, yine de 

raporlara göre Diyonizos ritüellerinde 

kullanılan şaraplar üç ila yirmi kez 

arası damıtılmış olmalıydı çünkü 

bu şarapların sadece üç kadehi 

bazı inisiyeleri “deliliğin kıyısına” 

getiriyordu (Wasson, Hofmann ve 

Ruck 1978). 

Yukarıda anlatılan antik ve aborijinal 

teknolojilere ek olarak birçok büyük 

din de özellikle holotropik deneyimleri 

başlatmak için düzenlenmiş olan 

sofistike psikospiritüel prosedürler 

geliştirmiştir. Örneğin, farklı yoga 

teknikleri, Vipassana, Zen ve Tibet 

Budizminde kullanılan meditasyonlar 

ve Taocu geleneğin spiritüel 

egzersizleri ve karmaşık Tantrik 

ritüeller bunların arasında sayılabilir. 

İslam mistikleri sufilerin kullandığı 

çeşitli karmaşık yaklaşımları da 

bunlara ekleyebiliriz. Bu mistikler, 

kutsal törenleri olan zikirlerde şiddetli 

soluma, ilahiler söyleme ve transa 

sokucu sema dansını kullanmışlardır. 

Yahudi-Hıristiyan geleneğinde ise 

Esseni’lerin solunum egzersizleri ve 

yarı boğulma içeren vaftizleri, Hristiyan 

İsa duası (hesiastizm), Loyola’lı 

Ignatius’un egzersizleri ile çeşitli 

Kabalistik ve Hassidik prosedürler 

bu konuda örnek olarak verilebilir. 

Doğrudan spiritüel deneyimleri 

başlatmak ya da kolaylaştırmak için 

düzenlenen yaklaşımlar büyük dinlerin 

mistik kolları ve bunların monastik 

tarikatlarının karakteristiğidir.        r

Kaynak: Yazarın Ege Meta Yayınlarından çıkan 



Geleceğin Psikolojisi adlı kitaptan alınmıştır.


Yüklə 4,42 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə