olduqca azdır, Onım əsas hissəsi seruloplazminin tərkibində
olur ki, bu da plazma zülallannın oj-qlobulin fraksiyasına daxil
olan züialdır (bax: bölmə 2.19). Bə'zi fermentativ proseslerdə,
xüsusən hemopoez prosesində demirin üçvaientii haldan iki-
valentli hala (və əksinə) keçməsində mis ionlanm n böyük
ehəm iyyeti vardır.
Normal göstəricisi: 100-200 mq/dl
Artmasına səbəb olan hallar:
Leykozlar
Qaraciyər sirrozu
M etastazlar
Kollagenoz xestelikləri
M iokard infarktı
Beyin infarktı
Q alxanabənzər vəzinin funksiyasmm pozulması
Anemiyamn m üxtəlif formalan (talassemiya)
Spondilit
Hemoxromatoz
Ağciyər vərəm i
Revmatik artrit
Estrogenlər və hamiləliyin qarşısını alan hormonal preparatiar
Azalmasına səbəb olan hallar:
Nefrotik sindromlar
D əm ir çatışmazlığı
Yamqlar
Leykozun remissiyalan
Qidada zülal çatışmazlığı
Xronik ürək xəstəlikləri
Spru
2.30. LİTtUM
Adi halda insan orqanizmində cüzi miqdarda litium olur.
Torkibində litium olan dərman maddələrindən istifadə edildik-
də bu mikroelementin qandakı miqdan arta bilər. Litium duzla-
nndan (xüsusən litium karbonatdan) maniakal-depressiv psixo-
zun m üalicəsində istifadə edilir. Qanda litiumun aıtması ürək-
bulanma, qusma, ataksiya, tremor və b. patoloji dəyişikliklərə
səbeb ola bilər.
N orm al göstəriciləri:
Serumda tə'yin edilmir
M ü s b ə t o l d u ğ u h a l l a r : litiumla müalicə zamanı
T əxm ini sə rh ə d lə ri:
Həddi-buiuğa çatanlarda: 0,06-1,2 mq-ekv/L
Yaşiı və uşaqlarda: 0,6-0
, 8
mq-ekv/L
Kritik səviyyəsi yaşlı və uşaqlarda: >2 mq-ekv/L
3. İMMUNOQLOBULİNLƏR
İmmunoqlobulinJər - orqanizmə daxil olan h ər hansı antige-
nin tə'siri nəticəsində sintez edilən spesifik tə'sirli zülallar
olub, humoral immunitetin əsas tə ’siredici vasitələridir. Anti-
geniərlə kompleks birləşm ə əm ələ gətirdiklərinə və onlarm
zərərsizləşm əsinə şərait yaratdıqlanna görə, bunlara antitellər
(əks-cisimciklər) de deyilir. Onlara immunoqlobulin adı veril-
məsi isə qlobulyar strukturlu zülallar qrupuna aid olm alan ilə
əlaqədardır. İmmunoqlobulmlər insan orqanizmində olan zü-
lallarm yeganə növləridir ki, qaraciyərdə sintez edilmirlər.
Onlarm m üxtəlif növlərmin orqanizmdə yanm yaşam a müddət-
ləri aşağıdakı kimidir:
im m unoqlobulin G (IgG) - 23 gün
immunoqlobulin A (IgA) - 5,8 gün
immunoqlobulin M (IgM) - 5,1 gün
immunoqlobulin D (IgD) - 2,8 gün
immunoqlobulin E (IgE) - 2,3 gün
3.1. İMMUNOQLOBULİN Л
IgA əsasən həzm, tənəffiis və sidik-cinsiyyet orqanlannda
olan limfa düyünlərində sintez edilir ve bu toxum alann hücey-
rəarası m ayelərində daha çox oiur. Orqanizmdeki IgA-nm
ümumi m iqdannm 40-45%-i qan serumunda toplanır. IgA ça-
tışmazlığı olan şəxslərin bə'zilərinin qamnda anti - IgA anti-
telləri aşkar edilir; bu, qanköçürmə zamam anafilaktik reaksiy-
alara səbəb ola biler. A dətən belə şexslər autoimmun mənşəli
xəstəliklərə həssas olurlar.
Normal göstəricUəri:
Yenidoğulanlarda: 0-2 mq/dl
K öф eləгdə (1-2 yaş): 3-100 mq/dl
2-16 yaş: 25-230 mq/dİ
16 yaşdan yuxan olanlarda; 80-420 mq/dl
Artmasına səbəb oian hailar:
Qaraciyər sirrozu
Hepatit
Anadangəlm ə infeksiyalar
Bağırsaq xəstəlikləri
Təneffüs sisteminin xəstəlikləri
Veqener qranulematozu
Hemorragik trombositopenik purpur (Şenleyn-Genox xəstəliyi)
Mieloma
Monoklonal qammapatiya
Berger xəstəiiyi (IgA nefropatiyası)
V ərəm
G öbələk xəstəlikləri
Autoimmun xəstəliklər
Revmatik artritlərin kəskin formalan
Sistem qırmızı qurdeşənəyinin b ə ’zi formalan
Sarkoidozlu xəstələrin be'zileri
Döş vəzisi xərçəngi
Nefropatiyalann bə’zi formaları
Mieloma
Neytropeniya ilə m üşayiət edilen patoloji prosesler
Azalmasına səbəb oian hallar:
Hamiləliyin son aylan
__
^
Bruton aqammaqlobulinemiyası
Həzm sisteminin ftınksiyalannm pozulmalan və yanıqİarla
eİaqədar kəskin zülal itkisi
Anadangəlmə immun sistem çatışmazlıqlan
Dekstrania müalicə
M alabsorbsiya sindromu
Sistem qırmızı qurdeşənəyi xəstəliyinin bəzi formalan
Ataksiya-teleangiektaziya
KÖфəIərdə m üvəqqəti hipoqammaqlobulinemiya
Rentgen şüasmın te ’siri nəticəsində baş verən immım ça-
tışmazlıq (IgM-in artması ilə)
Limfoid neoplazmalar
Q araciyər sirrozu (bə'zilərində)
Residiv verən otitlərin bə'zi növləri
Birincili və ikincili mielomalar, leykozlar, nefrotik sindromlar
3.2. İMMUNOQLOBİLİN D
IgD antitellerin B-Iimfositlər tərəfındən taranmasım tə'min
edən immunoqlobulin növləridir.
Normal göstəriciləri:
Yeni doğulanlarda: 0-1 mq/dl
Yaşlılarda; 0-8 mq/dl
Artmasına səbəb olan hailar:
Xronik infeksiyalar
Bə'zi qaraciyər xəstəlikləri
B ə'zi stafiJikokk m ənşəli xəstəliklər
Kollagenozlar
Sensibilizasiya vəziyyeti
Sarkoidoz
Hiperimmunizasiya
Limfomalar
Ig D mielomalan
Makroqlobulinemiya
Azalm asına səbəb olan hallar:
Bə'zi irsi xəstəliklər
Qazanılmış immım çatışmazlığı sindromlan
Disqammaqlobulinemiyalar
3.3. İMMUNOQLOBULİN E
IgE-nin sintezi embrional inkişaf dövrünün ikinci həftə-
sində qaraciyər ve ağciyərdə başlanır. İmmunoqlobulinlərin bu
növünün molekul kütləsi nisbətən kiçik, toxumalara daxilolına
qabiliyyəti və bioloji aktivliyi isə digər immunoqlobulinlərin-
kinə nisbətən yüksəkdir. Buna görə IgE serumda cüzi miqdar-
da olduqda da yüksək aktivlik göstərir. Orqanizmdə IgE-nin
ümumi kütləsinm 50%-i serumda toplanır; burun seliyində,
bəlğəm də, tənəffüs ve hezm sistemlərinin selikli qişalarmda
da IgE-ye rast gəlinir. IgE-nin orqanizmdəki m iqdan irsi xüsu-
siyyətlərdən və etraf mühit amillərinm tə ’sirindən asılı olaraq,
dəyişə biler. Bu qrupa anafılaktik, allergik anti-cisimciklər ve
Dostları ilə paylaş: |