A moliyaviy natijalarni shakllantirgan asosiy omillar va ta‘sirlar

29-variant
1. Tahlilda moliyaviy natijalar (daromad va xarajatlar), foyda va zararlar, rentabellik ko‗rsatkichlarini joriy va o‗tgan yil ko‗rsatkichlari tahlil usullarida retrospektiv tarzda o‗rganiladi, o‗zgarish sabablari va omillari baholanadi.Moliyaviy hisobotlarning xalqaro standartlarida ko‗pgina tadbirkorlik subyektlari moliyaviy natijalar tahlili yuzasidan quyidagi jihatlarni ochib berishlari lozim.
(a) moliyaviy natijalarni shakllantirgan asosiy omillar va ta‘sirlar;(b) xo‗jalik yurituvchi subyektining faoliyatini moliyalashtirish manbalari va u tomonidan ko‗zlangan majburiyatlarning kapitalga nisbati koeffitsiyenti; (d) xo‗jalik yurituvchi subyektining (MHXSlarga muvofiq) moliyaviy holatAsosiy faoliyatning moliyaviy natijasini aniqlashda asosiy va asosiy bo‗lmagan faoliyat turlarini tarkiblash bir mazmunda qaralmaydi. Asosiy faoliyat sifatida mahsulot (ish va xizmat)larni sotishdan eng yuqori tushumga ega qator tarkiblansa, qolgan barcha sotishlar asosiy bo‗lmagan faoliyat sifatida tarkiblanadi. Lekin ularning barchasi moliyaviy natijalar to‗g‗risidagi hisobotda asosiy faoliyat natijasi (hisobotning 100-satri) sifatida qayd etiladito‗g‗risidagi hisobotda tan olinmagan resurslari.Omilli va natijaviy ko‗rsatkichlar o‗rtasidagi bog‗lanishni modellashtirisho‗rganilayotgan bog‗lanishni aniqroq aks ettiradigan mos tenglamani tanlashga e‘tibor qaratadi.
2. O‗tkazish davri bo‗yicha iqtisodiy tahlil oldingi, joriy va istiqbolli tahlil turlariga tarkiblanadi. Oldingi tahlil – korxona moliyaviy faoliyatini bir butunlikda yoki alohida olingan moliyaviy jarayonlar bo‗yicha shart- sharoitlarini bilish bilan bog‗lanadi (masalan, uzoq va qisqa muddatga bank kreditlarini olish yuzasidan korxonaning to‗lov layoqatini baholash).Joriy (operativ) tahlil – alohida moliya rejalarini bajarilishida yoki moliya operatsiyalarini amalga oshirish davomida operativ tarzda moliyaviy holatga ta‘sir etish yuzasidan o‗tkaziladigan tahlil turidirIstiqbolli tahlil – amaldagi holatni o‗rganish asosida moliyaviy holat va uning alohida birliklari bo‗yicha kelajakdagi o‗zgarishlarning kutilishlarini baholab beruvchi tahlil turidir. Iqtisodiy tahlilni tashkil etish bosqichlarini quyidagi ketma- ketlikda o‗tkazish maqsadga muvofiq deb o‗ylaymiz:  Iqtisodiy tahlil maqsadini belgilash va rejasini tuzish;  Iqtisodiy tahlil yuzasidan ma‘lumotlar bazasini to‗plash;  Iqtisodiy tahlilni bevosita o‗tkazish bosqichi;  Tahlil natijalarini umumlashtirish va rasmiylashtirish bosqichi;  Qarorlar tayyorlash bosqichi;  Tahlil natijalarini realizatsiya qilish bosqichi.Iqtisodiy tahlil - moliyaviy hisobot ma‘lumotlari asosida firma va kompaniyalarning moliyaviy holatiga iqtisodiy tashxis qo‗yishni tavsiflaydi. Iqtisodiy tahlilda firma va kompaniyalar mulki, kapitali va majburiyatlarining holatiga, faoliyat natijaviyligiga, asosiy va aylanma kapital holatiga va samaradorligiga, pul mablag’lari va xususiy mablag‗larning holatiga baho beriladi.Iqtisodiy tahlilda obyektni qamrab olinishi yuzasidan xo‗jalik yurituvchisubyektlarning to‗liq (bir butunlikdagi) tahlil, alohida bo‗limlar va birliklar tahlili(iqtisodiy javobgarlik markazlari bo‗yicha) hamda alohida moliyaviy jarayonlartahlilini tarkiblash mumkin.O„tkazish davri bo„yicha iqtisodiy tahlil oldingi, joriy va istiqbolli tahlilturlariga tarkiblanadi. Oldingi tahlil – korxona moliyaviy faoliyatini bir butunlikda yoki alohidaolingan moliyaviy jarayonlar bo‗yicha shart-sharoitlarni bilish bilan bog‗lanadi(masalan, uzoq va qisqa muddatga bank kreditlarini olish yuzasidan korxonaningto‗lov layoqatini baholash).Joriy (operativ) tahlil – alohida moliya rejalarini bajarilishida yoki moliyaoperatsiyalarini amalga oshirish davomida operativ tarzda moliyaviy holatga ta‘siretish yuzasidan o‗tkaziladigan tahlil turidir.Istiqbolli tahlil – amaldagi holatni o‗rganish asosida moliyaviy holat vauning alohida birliklari bo‗yicha kelajakdagi o‗zgarishlarning kutilishlarinibaholab beruvchi tahlil turidir.
Masala

Ko’rsatkichlar	o\tgan yilgi	haqiqatda	Farqi
Ish.chiq.ish soni	232	240	8 ux
Noish.ish soni	26	24	-2 uy
Bir xod. To’g’.kel mahsu	5506	5950	444 uz
Jami yillik mah hajmi	1420550	1570840	150290