A s daminov, B. S. Salimov

Burun – tomoq bukalari
 – Oestridae
  tirik tug‘uvchi hashorat. Urg‘ochi 
bukalar lichinkalarini hayvonlarning burun bo‘shlig‘i atrofiga sepib ketadi. 
Lichinkalar burun bo‘shlig‘iga o‘tib rivojlanadi, undan esa peshona bo‘shlig‘iga 
o‘tadi. G‘umbakka aylanish uchun erga tushadi. Mayda shoxli hayvonlarga qo‘y 
bukasi–oestrus ovis katta zarar keltiradi. Bukaning kattaligi 10–12 mm, tanasi 
sarg‘ish kulrang tusda bo‘ladi. 
 
 
45-rasm. Qo’y burun bo’shlig’i bukasi-( Oestrus ovis) ning taraqqiyoti. 
 
Erga  tushgan  g‘umbakdan  3–4  hafta  ichida  imagosi  chiqadi.  Imago  25  kun 
yashaydi,  uning  jinsiy  yo‘llaridagi  tuxumdan  12-20  kun  ichida  lichinkalar  paydo 
bo‘ladi. Voyaga etgan buka lichinkalarini qo‘ygandan keyin halok bo‘ladi. Bukalar 
qo‘ylarda  nafas  olishini  qiyinlashtiradi,  burun  bo‘shlig‘idan  qon  aralash  yiring 
keladi,  burun  bo‘shlig‘ida  joylashib  olgan  so‘nggi  bosqichdagi  lichinkalar 
qo‘ylarda soxta aylanma (tentak) kasalligini paydo qiladi. 
 
 
NAZORAT  SAVOLLARI: 
 
1.
 
Hasharotlar  sinfini  boshqa  bo‘g‘im  oyoqlilarga  nisbatan  progressiv 
belgilari.  
2.
 
Hasharotlarni tana qismlari tuzilishi va unda joylashgan organlar. 
3.
 
Hasharotlarni  oziqlanish  xarakteriga  ko‘ra  og‘iz  apparatlari  qanday 
tuzilgan. 
4.
 
Hasharotlar sinfini asosiy turkumlari vakillarini aytib bering? 
5.
 
To‘la va chala o‘zgarish bilan rivojlanuvchi hasharotlar.  

---

82 
 
6.
 
Qishloq xo‘jaligi foyda keltiruvchi hashoratlarni ayting.  
7.
 
Qaysi hashoratlarda voyaga etganlari, qaysilarida lichinkalari parazit? 
8.
 
Hashoratlarni ayrish va nerv sistemasi tuzilishi qanday?