A s daminov, B. S. Salimov


Jigar qurtining jinsiy sistemasi



Yüklə 4,99 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə38/166
tarix14.04.2022
ölçüsü4,99 Mb.
#85451
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   166
A s daminov, B. S. Salimov

Jigar qurtining jinsiy sistemasi.
 Fassiola germafrodit parazitdir.  
Erkaklik  jinsiy  sistemasi  bir  juft    urug‘don,  urug‘  yo‘llari  va  ular  bilan 
ko‘shilgan  urug‘  pufakchasidan  iborat.  Urug‘  pufagidan  urug‘  to‘kkich  kanal 
chiqib  jinsiy  qo‘shilish  organi  –  sirrusning  ichidan  o‘tib  erkaklik  jinsiy  teshigi 
bilan tugaydi. sirrus maxsus xaltada (sirrus xaltasi) joylashgan.  
Urg‘ochilik  jinsiy  sistemasi  bitta  tuxumdon,  ikki  yon  tomonda  joylashgan 
bir juft sariqdon, Melis tanachasi (po‘choq bezi) va ularning quyilish joyi (ootip), 
naysimon  bachadondan  iborat.  Bachadonning  bir  uchi  erkaklik  jinsiy  teshigi 
yonida  urg‘ochilik  jinsiy  teshigi  bilan  qushilgan  bachadondan  spermatozoid  o‘tib 


30 
 
urug‘ qabul qilgich pufakchaga to‘planadi. Demak, bachadon ba’zan qin (vagina) 
vazifasini ham bajaradi.  
Urg‘ochilik  jinsiy  sistemasida  markaziy  o‘rinni  ootip  egallaydi,  ootip 
bachadonning oval xaltacha shaklidagi kengaygan qismi bo‘lib, unga barcha jinsiy 
yo‘llar ochiladi. Tuxumdonda hosil bo‘lgan tuxum ho‘jayralari tuxum yo‘li orqali 
ootipga  keladi.  Bu  erda  urug‘  qabul  qilgich  xaltadan  spermatozoid  tushadi,  va 
tuxum  ho‘jayrasini  otalantiradi.  Otalangan  tuxum  hujayrasi  (zigota)  sariqdon 
yo‘lidan  kelgan  ozuqa  –  sariq  moddaga  o‘ralib  oladi  va  Melis  tanachasi  ishlab 
chiqqan  shilliq  modda  esa  tuxum  po‘stini  xosil  qiladi.  Bunday  tuxum  hujayrasi 
bachadon  orqali  tashqi  jinsiy  teshikka  qarab  siljiydi.  Ortiqcha  jinsiy  mahsulotlar 
esa  lauerov  kanali  orqali  chiqarib  yuboradi.  Mikroskopda  kuzatgan  vaqtda 
bachadonda tuxumlar aniq ko‘rinib turadi. 
Sestodlar
  –  Cestodes.  Sestodlar  sinfi  3000dan  ortiq  turni  o‘z  ichiga  olib, 
ular  ham  to‘la  parazitlikka  moslashgan.  Voyaga  etgan  davrda  uzun  lentasimon 
shaklda bo‘lib, odamlar va umurtqali hayvonlarning ingichka ichagida yashaydi va 
turli sestadozlar nomi bilan ma’lum bo‘lgan kasalliklarni chaqiradi.  
Lentasimon  chuvalchanglarning  chuqur  parazitlikka  o‘tish  to‘fayli  ovqat 
hazm  qilish  organlari  yo‘qolgan.  Tanasini  qoplab  turuvchi  kutikula  yupqalashgan 
va  u  ingichka  ichakdagi  tayyor  ozuqa  -  moddalarni  bemalol  o‘tkazadi,  ya’ni 
sestodlar  butun  tanasi  yordamida  osmotik  usulda  oziqlanadi.  Gavda  kattaligi 
0,5mm  dan  10-12metrgacha  etadi.  Tanasida  xo‘jayin  ichagiga  yopishish 
(fiksatsiya)  organlari  joylashgan  boshcha  (skoleks),  o‘sish  zonasi  -  bo‘yincha  va 
strobiladan iborat. Sestodlarning strobilasi bir necha bo‘g‘im (proglotid) larga ega.  

Yüklə 4,99 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   166




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə