A21 Avezbayev S

70 

---

3. Loyihani k rib chiqish va tasdiqlash 
X jaliklararo yer tuzish ishlari natijasida ilmiy asoslangan lo-
yiha tuziladi. Loyiha tarkibiga quyidagilar kiradi: chizma qism — 
loyiha rejasi va boshqa kerakli chizmalar; yozma qism — loyiha-
ning tushuntirish xati, iqtisodiy va huquqiy asoslash q yicha 
ma'lumotlar va hujjatlar hamda x jaliklarning yer turlafi may-
donlari k rsatilgan yer eksplikatsiyasi. 
Loyiha har tomonlama chuqur asoslangan b lishi va huquqiy 
me'yorlarga mos kelishi kerak. 
X jaliklararo yer tuzish loyihalarini huquqiy kuchga kiritish 
(ularni k rib chiqish, kelishish va tasdiqlash) quyidagi tartibda 
olib boriladi. 
Loyihaviy yechim barcha manfaatdor yer egalari, mulkdorlari, 
yerdan foydalanuvchilar va tashkilotlar bilan oldiniga tayyorgarlik 
ishlari davrida, keyin loyihalashga topshiriqni tayyorlashda va ni-
hoyat loyihaning oxirgi yechimini ishtashda kelishiladi. 
Loyihachilar loyiha hujjatlarini tasdiqlash t risidagi qarorni 
tayyorlashadi va uni loyiha bilan birga tuman yer tuzish xizmatiga 
berishadi. 
Tuman yer tuzish xizmati loyiha tavsiyalarining asoslanganli-
gini va ularning harakatdagi qonunlarga mosligini tekshiradi. 
Tuman yer tuzish xizmati qarorni loyiha materiallari va z 
xulosasi bilan birga tuman hokimiga tasdiqlashga beradi. 
X jaliklararo yer tuzish loyihalari viloyat hokimi tomonidan 
tasdiqlanadi. Yuridik va jismoniy shaxslarga yer ajratib berish loyi-
halari zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi viloyat, tu-
man va shaharlar hokimlari, posyolka, qishloq va ovullarning zi-
ni- zini boshqarish organlari tomonidan, ularning vakolatlari 
doirasida tasdiqlanadi. 
Tasdiqlangan loyiha joylarga k chiriladi. 
4. Loyihani joylarga (naturaga) k chirish 
Loyihani joylarga k chirish x jaliklarning loyihalanayotgan 
chegaralarini texnik talablarga javob beradigan aniqlikda yerga 
k chirishdan iborat. Joylarda chegaralar yer tuzuvchi mutaxassis 
tomonidan, x jalik va q shni x jaliklar vakillari ishtirokida bel-
gilanadi. 
Bu ishlarni tkazish uchun ishchi chizma tuziladi. Unda 
71 

---

chizma tarzda va yozuvlar bilan dala sharoitidagi ishlar uchun 
zarur barcha elementlar k rsatiiadi: 
— joylarda m ljal olish uchun tasvirlar; 
— burchaklar va chiziqlarni lchashni bajarish uchun geo 
dezik maiumotlar; 
— yurish y nalishlari (chiziqchalar bilan), asboblarni va 
tayoqchalarni (vexalarni) rnatish joylari; 
— chegara belgilarini rnatish joylari. 
Loyihani joylarga rejada yaxshi va aniq belgilangan tasvir ele-
mentlari (kanallar, y llar, daryochalar va sh. .) b yicha ham 
k chirish mumkin. Ochiq tasvir elementlari y q joylarda teodolit 
y llarini tkazish kerakboiadi. 
Teodolit yoilarini tkazish uchun geodeziya maiuinotlari 
teskari geodeziya masalasini yechish yoii bilan hisoblanadi. Har 
bir yer egaligi va yerdan foydalanish davlat geodeziya tarmogiga 
bogiangan boiishi kerak. 
X jaliklar hududlari chegaralari belgilangan tartibdagi chegara 
belgilari bilan bir-biridan ajratiladi. Chegara belgilari temir-beton-
dan, yo ochdan yoki toshdan tayyorlanishi mumkin. 
Bir x jalikning chegaralarida bir xil chegara belgilari q yiiishi 
kerak. Chegara belgilari bir-biridan k rinadigan, lekin 1000 metr-
dan uzoq boimagan masofada, su orilmaydigan choi hududlari-
da esa 2000 metrdan uzoq boimagan masofada rnatiladi. 
Agar yerda chegarani bogiab tkazish uchun biror tabiiy 
yoki sunMy element boimasa, chegara b ylab yer egat qilib, 
20 sm dan kam boimagan chuqurlikda haydab q yiladi. 
Loyihani joyiga k chirish uchun tayyorlangan ishchi chizma 
yangi chegaralarni kerakli aniqlikda yerga tushirish imkonini 
berishi kerak. X jalik chegaralari davlat geodeziya tarmoqlariga 
bogianadi. Joylarga k chirilgan xo"jaliklar chegaralari yer tuzi-
layotgan x jalik vakillariga k rsatiladi va topshiriladi. Loyihani 
joylarga k chirish dalolatnoma bilan tasdiqlanadi. Dalolatnomada 
chegaralarning yerdagi mi ta'riflangan b ladi. Unga belgilangan 
chegaralarning aniq rinlari (koordinatalar) k rsatilgan chizma 
q shimcha qilinadi. 
Loyiha joyga k chirib b lingandan s ng va x jalik chega-
ralari belgilangandan keyin, x jalikka yerdan foydalanish yoki 
unga egalik qilish huquqini beruvchi Davlat dalolatnomasi beri-
ladi.