Aaf9aztitul1-7

---

9
FİZİKA 
MİRZƏLİ 
RASİM 
RÖVŞƏN ƏLİYEV, DİLBƏR ƏLİYEVA
MURQUZOV, 
ABDURAZAQOV 
Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün 
“Fizika” fənni üzrə 
DƏRSLİK 
Dərsliklə bağlı rəy, irad və təkliflərin 
və 
[e-mail] elektron ünvanlara göndərilməsi xahiş olunur. 
Əməkdaşlığınız üçün əvvəlcədən təşəkkür edirik!
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 
03.06.2016-cı il tarixli  369 №-li 
əmri ilə təsdiq olunmuşdur.
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi – 2016
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi icazə olmadan bu nəşri və 
yaxud onun hər hansı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq, 
elektron informasiya vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
“Bakı” nəşriyyatı
[e-mail] 

---

HEYDƏR ƏLİYEV
AZƏRBAYCAN XALQININ ÜMUMMİLLİ LİDERİ
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ 
DÖVLƏT HİMNİ
Üzeyir Hacıbəylinin,
 Əhməd Cavadındır.
Azərbaycan! Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu!
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər
Hərə bir qəhrəman oldu!
Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan! 
Musiqisi 
sözləri

---

HEYDƏR ƏLİYEV
AZƏRBAYCAN XALQININ ÜMUMMİLLİ LİDERİ
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ 
DÖVLƏT HİMNİ
Üzeyir Hacıbəylinin,
 Əhməd Cavadındır.
Azərbaycan! Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu!
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər
Hərə bir qəhrəman oldu!
Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan! 
Musiqisi 
sözləri

---

5
Dərsliyinizlə tanış olun! .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
Praktik iş – 1. Elektroliz hadisəsinin araşdırılması  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
20
1.4. Vakuumda elektrik cərəyanı  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
21
Çalışma – 1.3.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
1.5. Qazlarda elektrik cərəyanı. Qeyri-müstəqil boşalma 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
25
1.6. Müstəqil qaz boşalması və onun növləri  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
28
Çalışma – 1.4.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
31
1.7. Yarımkeçiricilər. Yarımkeçiricilərin məxsusi elektrik keçiriciliyi .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
32
1.8. Yarımkeçiricilərin aşqar keçiriciliyi  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
35
1.9. p-n keçidi. Yarımkeçirici diod (əlavə oxu materialı)   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
38
1.10. Yarımkeçirici cihazlar  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
42
Çalışma-1.5.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
45
1.11. Müxtəlif mühitlərdə elektrik cərəyanı (dərs-təqdimat) 
Fəsil 1. MÜXTƏLİF MÜHİTLƏRDƏ ELEKTRİK CƏRƏYANI
Fəsil 2. MAQNİT SAHƏSİ
1.1. Metalların elektrik keçiriciliyinin klassik elektron nəzəriyyəsi 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
8
1.2. Metalların müqavimətinin temperaturdan asılılığı 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
11
Çalışma – 1.1.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
14
1.3. Elektrolitlərdə elektrik cərəyanı  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
15
Çalışma – 1.2.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
19
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
46
Ümumiləşdirici tapşırıqlar 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
47
2.1. Maqnit hadisələri. Sabit maqnitlər  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
48
2.2. Maqnit sahəsi. Maqnit sahəsinin mənşəyi  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
52
Çalışma – 2.1.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
54
2.3. Maqnit sahəsinin induksiyası  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
54
2.4. Yerin maqnit sahəsi .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
57
2.5. Cərəyanlı düz naqilin maqnit induksiyası  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
60
Çalışma – 2.2.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
63
2.6. Dairəvi cərəyanın və cərəyanlı sarğacın maqnit sahəsi 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
64
2.7. Elektromaqnit və onun tətbiqləri  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
67
Çalışma – 2.3.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
70
2.8. Cərəyanların maqnit qarşılıqlı təsiri  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
71
2.9. Maqnit sahəsinin cərəyanlı düz naqilə təsiri. Maqnit induksiyasının modulu  .
.
.
.
.
.
73
Çalışma – 2.4.   .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
76
2.10. Maqnit sahəsinin cərəyanlı çərçivəyə təsiri  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
77
2.11. Amper qüvvəsinin tətbiqləri: elektrik mühərriki və elektrik ölçü cihazları  .
.
.
.
.
.
.
80
Çalışma – 2.5.  
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
83
2.12. Maqnit sahəsinin hərəkətdə olan yüklü zərrəciklərə təsiri. Lorens qüvvəsi 
.
.
.
.
.
.
83
Çalışma – 2.6.  
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
86
2.13. Elektromaqnit induksiya hadisəsi  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
87
2.14. İnduksiya cərəyanının istiqaməti  .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
90
Praktik iş – 2. Elektromaqnit induksiya hadisəsinin öyrənilməsi 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
92
Çalışma – 2.7. 
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
93
2.15. Maddənin maqnit nüfuzluğu .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
94
2.16. Qravitasiya, elektrik və maqnit sahələrinin müqayisəsi (dərs-təqdimat)
.
.
.
.
.
.
.
96
2.17. Biz Yerin qravitasiya, elektrik və maqnit sahəsinin hansı təsiri altındayıq? (dərs-debat)  .
.
100
Ümumiləşdirici tapşırıqlar
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
105 
M ü n d ə r i c a t
9
F İ Z İ KA 

---