Ab’den f‹nansman olanaklari

4 /

2004

F‹NANSMANDA

YEN‹ OOLANAKLAR

---

Capital Dergisi, ‹fl Yat›r›m iflbirli¤i ile gerçeklefltirdi¤imiz “Genifl

Aç›” dergisinin üçüncü say›s›n›n konusu, “Alternatif Finansman

Yöntemleri” oldu. Türkiye’de büyümek isteyen flirketleri ilgilendiren

en önemli konular›ndan biri kuflkusuz finansman ihtiyac›.

Enflasyonun düfltü¤ü yeni bir ekonomik iklime girdi¤imiz flu

dönemlerde, “Alternatif Finansman Yöntemleri” daha fazla

konuflulmaya baflland›. Bu yöntemlerin bilenenlerinin yan› s›ra, çok

tan›nmayanlar› da var. Baz›lar›n›n ise nas›l kullan›laca¤› konusunda

tereddütler var. Ayr›ca, pek çok

“Alternatif  Finansman

Yöntemi” önümüzdeki dönemde

gündeme gelecek.  ‹flte Genifl

Aç›, bu konunun uzmanlar›n› bir

masa etraf›nda toplad›, konuyu

her yönüyle tart›flt›.

Moderatörlü¤ünü Capital

Dergisi Yay›n Direktörü M. Rauf

Atefl’in yapt›¤› Genifl Aç›

toplant›s›na; Sermaye Piyasas›

Kurulu Kurumsal Yat›r›mc›lar

Dairesi Baflkan› ‹brahim

Dönmez, Türkiye S›nai Kalk›nma

Bankas› Kurumsal Pazarlama

Müdürü Burak Akgüç, Kuveyt

Türk Evkaf Finans Kurumu

Yat›r›m Bankac›l›¤› Müdürü

Arda Akarsu, ‹fl Giriflim

Sermayesi Genel Müdür

Yard›mc›s› Murat Özgen, ‹fl

Yat›r›m Genel Müdürü ‹lhami

Koç ve ‹fl Yat›r›m Genel Müdür

Yard›mc›s› Murat Kural kat›ld›.

‹flte önemli konular›n ortaya

ç›kt›¤› “Alternatif Finansman

Yöntemleri” toplant›s›...

2004

/ 5

---

M. R

Rauf A

Atefl Ben herkese Capital dergisi

ad›na hofl geldiniz diyorum. Bu ‹fl Yat›r›m ile

birlikte düzenledi¤imiz üçüncü toplant›.

Amac›m›z, Türkiye’nin gündemindeki baz›

konulara dikkat çekmek. Bu konular› tart›fl›p,

bir dergide toplamak, böylece okuyucular›m›za,

yat›r›mc›lara ve ifladamlar›na bir bak›fl aç›s›, bir

vizyon sa¤lamak. 

Bu toplant›lar›n ilkinde “kurumsal yönetimi”

iflledik. Güzel bir çal›flma oldu. Ard›ndan,

özellefltirme konusunu ele ald›k. Bu

toplant›m›zda da, alternatif finansman

yöntemlerini ele alal›m istedik. Tart›flmaya

geçmeden önce ‹lhami Koç Bey’den bu araçlar

nelerdir; bize o konuda  bilgiler vermesini

isteyelim.

‹lhami K

Koç Alternatif finansman yöntemleri

deyince biz ne anl›yoruz? fiimdi flirketlerin

cephesinden bakacak olursak, flirketlerin

bilançosunun pasifini düflünelim. Normal

flartlarda flirketlerin kendi faaliyetlerinin

finansman yöntemleri var. Geleneksel

finansman yöntemleri var. Pasifin borçlar

bölümünde yer alan banka kredileri var.

Geleneksel olarak Türkiye’de flirketler

kendilerini k›sa vadeli banka kredileriyle

finanse ediyorlar. Öz kaynak taraf›na

geliyorsunuz pasifin. Öz kaynak taraf›nda da

a¤›rl›kl› olarak halka arzlar yer al›yor. Halka

arzlarla kendini finanse etmesi... Esasen bunun

d›fl›ndaki yöntemleri biz alternatif finansman

yöntemleri olarak adland›rabiliriz diye

düflünüyorum. Bunun içinde neler var? Mesela

borçlanma taraf›na bakacak olursak,

uluslararas› piyasalardan sa¤lanan birtak›m

kaynaklar var. ‹flte bunlar, uluslararas›

6 /

2004

‹BRAH‹M D

DÖNMEZ “Piyasalar›m›zda kurumsal

yat›r›mc› eksikli¤i var. Çok önemli ölçüde

hissedilir düzeylerde. Biraz önce toplam

menkul k›ymet stoklar› içerisinde kamunun

ve özel sektörün pay›n› verdim. Bir de Gayri

Safi Milli Has›la (GSMH) içerisinde, bu asl›nda

finansal piyasalar›n derinli¤iyle de alakal› bir

kavram. O oranlar› da vermek laz›m,

tart›flma anlam›nda. 2003 sonu itibar›yla özel

sektör sermaye piyasas› araçlar›n›n

GSMH’deki pay› yüzde 5,1’imifl. Kamu

kesimininse yüzde 55,3’müfl. Genelde içinde

bulundu¤umuz finansal ortam devletin

yo¤un borçland›¤›, kamu borçlanma

gere¤inden dolay› toplanabilir, tasarruf

edilebilir fonlar›n ço¤unu çekti¤i, dolay›s›yla

özel sektör araçlar›n›n bu rekabet karfl›s›nda

zay›f durumda kald›¤› bir finansal ortam.

fiimdi bu finansal ortamda alternatif finansal

araçlar nelerdir dedi¤imizde, bu kapsam

çerçevesinde tart›flmak gerekir diye

düflünüyorum ben.” 

---

finansal piyasaya sahibiz? S›¤ finansal

piyasalara sahibiz. Bu çok s›k tekrarlanan bir

fley. Tasarruf hacmi piyasalarda s›n›rl›, yani

ekonomik sermaye s›n›rl›. Tasarruf hacmi

s›n›rl›. Piyasalar›n yeterli derinli¤i yok. Son

zamanda bu baz› durumlarda yeterli likidite

sa¤lanamamas›na yol aç›yor. Yine toplam

menkul k›ymet stoklar›na bakt›¤›m›zda, özel

sektör menkul k›ymetleri, sermaye piyasas›

araçlar› toplam menkul k›ymet stoklar›n›n

yüzde 8,4’üne tekabül ediyor. Geri kalan›n

tamam› kamu menkul k›ymetlerinden oluflan

bir finansal ortamday›z. Vadeler uzunca bir

süredir k›sa. Bu tabii yüksek enflasyona ba¤l›.

Keza, iflte mevduatta ortalama vade üç ay.

Hazine bonolar›nda ve kamu ka¤›tlar›nda 15 ay

gibi bir vadeden bahsediyoruz. Gene devletin

kamu borçlanma gere¤inin yüksekli¤inden

dolay› yüksek nominal ve reel faizlerle karfl›

karfl›yay›z. Yani yüksek bir risk pirimi var

piyasalarda.

M. R

Rauf A

Atefl Bu ortamda bu araçlar›

kullanmak zor mu oluyor?

‹brahim D

Dönmez Tabii zor. fiöyle diyebiliriz.

Bizim kayda ald›¤›m›z özel sektör menkul

k›ymetlerine bakt›¤›m›zda, 1990’l› y›llar›n

ortalar›na kadar çok yo¤un bir flekilde tahvil,

özel sektör tahvili, özel sektör finansman

bonosu, varl›¤a dayal› menkul k›ymetler

varm›fl. Ama 1995’ten sonra piyasada neredeyse

böyle bir enstrüman kalmam›fl. Ama ayn›

dönemde bakt›¤›n›zda kamu borçlanma gere¤i

de artm›fl. Ve kamu menkul k›ymet stoklar› da

artmaya bafllam›fl. ‹ki enstrüman aras›nda,

borçlanma araçlar›n› özellikle ele al›rsak, bir

kere daha bafltan vergisel anlamda bir

eflitsizlikten söz edebiliriz. Kamu ka¤›tlar›nda

herhangi bir stopaj anlam›nda vergi yükü yok,

160 milyar› aflan k›s›mda da gelir vergisi

beyannamesi veriliyor. Ama özel sektör tahvil

ç›karmaya kalkt›¤›nda da bir kere yüzde 10’un

üzerinde bir stopaj söz konusu. Di¤er faktörleri

bir tarafa b›rak›rsak, daha baflta özel sektör

tahvillerinin bu yüzde 10’u bertaraf edecek

flekilde bir faiz oran›yla ç›kmas› gerekiyor.

Bence en temel problemimiz bu. Yani böyle

bir ekonomik ortamda özel sektör kamuya

nas›l rakip olabilir? Hangi yo¤unlukta, hangi

hacimde ç›karabilir ki kamu ka¤›tlar›n› bir

likidite sa¤lanabilir? Çünkü likidite bir anlamda

hacmin de bir türevi fleklinde görülebilir.

Dolay›s›yla iflte 1995 y›l›ndan itibaren

literatürde d›fllama etkisi denen etki tam olarak

görülüyor ve borçlanma araçlar› özelinde

kurulufllar›n, Avrupa Yat›r›m Bankas›’n›n,

Dünya Bankas›’n›n, benzeri birtak›m

uluslararas› kurulufllar›n sa¤lad›¤› krediler var;

mesela bunlar› kullan›yorlar. ‹kincisi, yine

kamu kapsam›nda düflünebilece¤imiz,

KOB‹’lere yönelik KOSGEB’in

sa¤lad›¤› birtak›m imkanlar var. Keza

yine borçlanma kapsam›nda

düflünülebilecek, uluslararas›

piyasalardan sa¤lanan Eurobond

ihraçlar› var. Eurobond ihraçlar›yla

finansman›n sa¤lanmas› var. Bunun

d›fl›nda hisse senedi benzeri birtak›m

ürünler var. Hisse senedine

çevrilebilir tahviller var. Ya da yine

hisse senedi yoluyla finansman

anlam›nda giriflim sermayesi ya da

“private equity” dedi¤imiz ürünler

var. Tüm bu kategorilerin d›fl›nda

ekleyebilece¤imiz ‹slami ürünler

denilen bir ürün grubu var. Bunlar›n

ço¤u asl›nda befl on y›l öncesine

kadar pek konuflulmuyordu. Giderek

daha fazla konuflulmaya baflland›.

Daha fazla gündeme gelmeye

bafllad›. Genel olarak alternatif

finansman yöntemleri dedi¤imiz

zaman bizim anlad›¤›m›z fleyler

bunlar.

M. R

Rauf A

Atefl Teflekkürler.

‹sterseniz flimdi bu alan›n düzenleyici

kurulu olan SPK’ya, SPK Kurumsal

Yat›r›mlar Daire Baflkan› olan

‹brahim Dönmez’e baflvural›m.

‹brahim Bey’den Türkiye’de alternatif

finansman yöntemleri diyebilece¤imiz

hangi tür ürünler var, neler

kullan›l›yor ya da kullan›lm›yor onlar›

anlatmas›n› rica edelim. 

‹brahim D

Dönmez Teflekkürler.

Asl›nda alternatif finansman

yöntemlerinin neler oldu¤una

geçmeden önce, bu yöntemlerin

uygulanabilece¤i finansal piyasalar ve

ekonomik ortam nas›ld›rdan

bafllamak daha anlaml› olabilir.

Çünkü içinde bulundu¤umuz mevcut

finansal piyasalar›n yap›s› ve mevcut

ekonomik ortam bunlar›n

ç›kar›lmas›n›, sat›fl›n› temelde

etkileyen fleyler. Kabaca bunlar›n

üzerinden gidip bundan sonraki

tart›flmalar› bunun üzerine bina

etmek gerekiyor. Bir kere nas›l bir

2004

/ 7

---