Magistrantların XV Respublika Elmi konfransı, 14-15 may 2015-ci il
222
2
Gəncə-78
Ləpə yarpaqlar fazasında
42
67
120
Birinci həqiqi yarpaq
dövründə
39
64
115
İkinci həqiqi yarpaq dövründə
35
62
112
3
Gəncə-110
Ləpə yarpaqlar fazasında
37
58
107
Birinci həqiqi yarpaq dövründə
35
54
104
İkinci həqiqi yarpaq dövründə
31
49
99
C
ə
dv
ə
ld
ən göründüyü kimi digə
r aqrotexniki t
ə
dbirl
ə
rl
ə
yanaşı, seyrə
ltm
ə
müddə
tl
ərinin pambıq bitkisinin müxtəlif inkişaf fazalarında əsas gövdənin hündürlüyünə
t
əsiri müxtəlif olmuşdur. Belə
ki, G
ə
nc
ə
-2 sortunda seyr
ə
ltm
ə
l
ə
p
ə
yarpaqlar
ə
m
ə
l
ə
g
ə
lm
ə
fazasında aparılan variantda əsas gövdənin hündürlüyü qönçə
l
ə
m
ə
d
ə
38 sm.
çiçə
kl
ə
m
ə
d
ə
68 sm v
ə
yetişmə
d
ə
118 sm olmuşdur. Birinci hə
qiqi yarpaqlar
ə
m
ə
l
ə
g
ə
ldikd
ə
seyr
ə
ltm
ə
aparıldıqda həmin göstə
ricil
ə
r 36; 65 v
ə
118 sm, ikinci yarpaq
ə
m
ə
l
ə
g
ə
lm
ə
fazasında seyrə
ltm
ə
aparıldıqda isə
34; 65 v
ə
110 sm olmuşdur. Aydın olur ki,
pambıq bitkisində
seyr
ə
ltm
ə
n
ə
q
ə
d
ə
r tez y
əni optimal müddə
td
ə
aparılsa, bitki bir o
q
ə
d
ər yaxşı inkişaf etmiş olur. Gə
nc
ə
-
2 sortunda qeyd olunan qanunauyğunluqlar digə
r
sor
tlarda da öz əksini tapmışdır.
Sortların morfoloji və
bioloji xüsusiyyə
tl
ə
rind
ən asılı olaraq mühit amillə
rin
ə
münasibə
ti d
ə
müxtə
lif olur. Bitkid
ə
ged
ə
n prosesl
ə
rin tezl
əşmə
si, boy v
ə
inkişafın sürə
ti,
üzvi maddə
l
ərin toplanma sürə
ti temperatur vasit
ə
sil
ə
müə
yy
ə
n edilir. Boy v
ə
inkişaf
üçün çiyidin cücə
rm
ə
sini d
ə
ə
lav
ə
etm
ə
kl
ə
optimal temperatur 25-0
0
sayılır.
Dig
ə
r aqrotexniki t
ə
dbirl
ə
rl
ə
yanaşı seyrə
ltm
ə
müddə
tl
ərinin pambıq bitkisinin
h
əyatında çox böyük rol oynayır. Məhsuldarlığın artmasında və
s. lifin keyfiyy
ə
tinin
yüksə
ldilm
ə
sind
ə
seyr
ə
ltm
ə
müddə
tl
ərinin düzgün nizamlanması vacib mə
s
ə
l
ə
dir.
Sah
ə
d
ə
bitki n
ə
q
ə
d
ər çox olsa, yuvalarda düzgün yerləşdirilsə
v
ə
optimal müddə
td
ə
seyr
ə
ltm
ə
aparılsa məhsuldarlıq da bir o qə
d
ər çox olar
[2].
Pambıqçılıqda meydana çıxan çətinliklərin aradan qaldırılmasında genetika, seleksiya və
toxumçuluq elmlərinin payı daha çoxdur. Aqrobiologiyanın köməyi ilə qiymətli pambıq sortlarının əldə
edilməsinin və həmin sortların pambıq əkilən bölgələrdə müqayisəli öyrənilməsinin böyük əhəmiyyəti
vardır.
Pambıq sortlarını hər hansı bir təbii iqlim zonasında müqayisəli öyrənilərək bioloji və morfoloji
xüsusiyyətləri aydınlaşdırıldıqdan sonra üstünlük təşkil edəni seçib fermer təsərrüfatlarında əkilməsini
təklif etməkdən ibarətdir.
Bizim də məqsədimiz bir neçə məhsuldar sortu eyni sahədə əkərək, müxtəlif seyrəltmə müddətləri
zəminində müqayisəli öyrənməkdir. Əgər tətbiq
edil
ə
n
aqrotexnikanın təsirindən sortun məhsuldarlığı
digərlərinə nisbətən 5-6 sen ha artırsa, bu hər hektardan 200 manata yaxın xalis gəlir deməkdir.
Yuxarıda qeyd olunanlarla bərabər əsasən məqsədimiz pambıqçı fermerlərə məhsuldar və
keyfiyyətli sortlar əkərkən hektarda nə qədər bitki saxlamağın və optimal müddətdə aparılan seyrəltmənin
üstünlüklərini öyrənməkdən ibarətdir.
GÜBRƏ NORMALARININ PAMBIQ SORTLARINDA QOZALARIN SAYINA VƏ BĠR
QOZADAN ÇIXAN PAMBIĞIN ÇƏKĠSĠNĠN TƏSĠRĠ
Beybutova A.A.
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti
Ölkəmizin əkinə yararlı torpaq ehtiyatı olduqca məhduddur. Torpağa ana torpaq deyirik. Ana
doğma körpəsini döşündən süd verərək öz qoynunda bəslədiyi kimi torpaq
da bizi yedizdirir, geyindirir və
öz qoynunda böyüdür.
Kənd təsərrüfatı bitkilərindən yüksək məhsul alınması intensiv əkinçiliyin qarşısında duran əsas
məsələdir. Bu məsələnin həllində kənd təsərrüfatı bitkilərinin gübrələnməsi əsas amildir. Azot bitkinin