9
Dr. Süleyman BOLAT
BP (FE) Eğrisi
10
Dr. Süleyman BOLAT
BP (FE) Eğrisi
(a) ihracat ithalat dengesini göstermektedir. Y1 gelir düzeyinde (X – M)
1
kadar
ihracat fazlası, Y2 gelir düzeyinde ise (X – M)
2
kadar ihracat fazlası olduğunu, ve gelir
artışının net ihracatı (XN) azalttığını göstermektedir.
H : sermaye çıkışı
(b) 45 derecelik açı üzerindeki noktalarda cari hesap fazlası sermaye hesabı açığına
eşittir ve böylece ithalat ihracat dengesi sağlanmış olur.
Böylece cari hesap ve sermaye hesabı toplamı eşitlenmiş ve BP dengesi kurulmuş
olur.
(c)’de ise faiz oranı ile sermaye hesabı ilişkilendirilmiştir.
(d)’de ödemeler dengesini dengede olmasını sağlayan (a, b ve c bir arada
düşünüldüğünde), hasıla düzeyi ile yurt içi faiz düzeyi bileşiminin geometrik yerini
gösteren pozitif eğimli eğriye BP denir.
11
Dr. Süleyman BOLAT
BP (FE) Eğrisi ve Ödemeler Dengesindeki
Dengesizlik
BP eğrisi, BP = XN + CK = 0, ödemeler
dengesinin sağlandığı, alternatif faiz ve hasıla
düzeyi bileşimlerinin geometrik yerini temsil
eder.
BP’nin üstündeki noktalarda BP > 0,
BP’nin altındaki noktalarda BP < 0.
B noktasında;
faiz düzeyi sabitken (i
1
),
sermaye dengesi sabitken, ilk duruma göre gelir
gelir ↓, ithalat ↓, XN ↑, CA fazla verir, BP > 0
döviz miktarı ↑, dövizin değeri ↓, TL’nin değeri
↑
C noktasında; faiz düzeyi i1’de sabitken,
sermaye dengesi sabitken, gelir ↑, ithalat ↑, XN
↓, CA açık verir, BP < 0, döviz miktarı ↓, dövizin
değeri ↑, TL’nin değeri ↓
BP > 0
BP < 0
12
Dr. Süleyman BOLAT
BP (FE) Eğrisi ve Ödemeler Dengesindeki
Dengesizlik
A noktası BP = CA + CK = 0
B noktasında; gelir düzeyi sabitken (Y
1
),
cari denge sabitken,
ilk duruma göre faiz ↑ (i
1
’den i
2
’ye),
sermaye girişi ↑,
sermaye dengesi fazla verir, BP > 0 ve
döviz miktarı ↑, dövizin değeri ↓,
TL’nin değeri ↑
C noktasında; gelir düzeyi (Y1), sabitken,
cari denge sabitken,
ilk duruma göre faiz ↓ (i
1
’den i
3
’ye),
sermaye çıkışı ↑,
sermaye dengesi açık verir, BP < 0 ve
döviz miktarı ↓, dövizin değeri ↑,
TL’nin değeri ↓
BP > 0
BP < 0
BP Eğrisinin Eğimi
BP’nin pozitif eğimli olmasının nedeni, hâsıla (Y) artınca ithalatın (M) artması ve böylece
net ihracatın (XN) azalması, net ihracattaki bu azalmanın sermaye hesabındaki artışla
karşılanması için de yurtiçi faiz haddinin (i) artması gereğidir.
Genelde pozitif eğimli olduğu kabul edilen bu eğrinin eğimi, büyük ölçüde kısa dönemli
yabancı sermaye akımlarının faiz oranına vereceği tepkiye bağlıdır.
Bu husus hesaba katıldığında, BP ödemeler dengesi eğrisinin eğimini belirleyen iki
unsur vardır.
1- Marjinal ithalat eğilimi (m)
2- Sermaye hareketlerinin iç ve dış faiz hadleri arasındaki farka olan duyarlılığıdır (k)
13
Dr. Süleyman BOLAT
BP Eğrisinin Eğimini Belirleyen İki Unsur
1- Marjinal ithalat eğilimi (m):
m ne kadar yüksekse, BP o kadar dik olur.
m ne kadar yüksek olursa, hasıladaki (Y) ↑ sonucu, ithalatta (M) meydana gelen ↑ ve
böylece net ihracatta (XN) ortaya çıkan ↓ o kadar çok olur.
Net ihracatta ortaya çıkan azalma ne kadar büyük olursa, sermaye hesabında ortaya
çıkması gereken ↑ o kadar büyük ve dolayısıyla da faiz haddinde meydana gelen ↑ o
kadar yüksek olur.
14
Dr. Süleyman BOLAT
BP Eğrisinin Eğimini Belirleyen İki Unsur
2- Sermaye hareketlerinin iç ve dış faiz hadleri arasındaki farka olan duyarlılığıdır (k):
Hasıladaki (Y) ↑ sonucu, net ihracatta (NX) ortaya çıkan ↓ veri iken, sermaye
hareketleri faiz farkına ne kadar duyarlı ise, net ihracattaki ↓ sermaye hesabındaki ↑
dengelemek için faiz haddinde meydana gelmesi gereken ↑ o kadar düşük ve dolayısıyla
da BP Eğrisi o kadar yatık olur.
Sermaye hareketlerinin faiz farkına duyarlılığı çok yüksek olduğunda ise (k = ∞), BP
Eğrisi yatay eksene paralel olur.
k = ∞ iken, İç faiz haddinin dünya faiz haddine eşitlendiği (i = i
*
) böyle bir durumda
yurtiçi faiz haddindeki çok ufak bir değişme, yoğun bir sermaye girişine veya çıkışına
sebep olur ve böylece sırasıyla cari hesap açığı veya fazlası dünya faiz haddi üzerinden
sermaye hesap fazlası veya açığıyla dengelenir.
Sermaye hareketleri faiz farkına duyarsız ise, BP Eğrisi dikey eksene paralel olur (k = 0).
15
Dr. Süleyman BOLAT
BP Eğrisinin Eğimi
16
Dr. Süleyman BOLAT
BP > 0
BP > 0
BP < 0
BP < 0
BP > 0
Dostları ilə paylaş: |