Açik ekonomi modeli: is-lm-bp(FE) modeli 1 Dr. Süleyman bolat

Farklı sermaye hareketlerine göre, dış denge nasıl sağlanmaktadır?

1- Tam Sermaye Hareketliliği (k = ∞)

 Aşırı bir durum olan tam sermaye hareketliliğinde faizlerdeki en ufak bir değişmenin

sınırsız sermaye akımlarına yol açacağı varsayılır.

 Yerli menkullerle yabancı menkuller arasında hiçbir fark olmadığı düşünülür ve ikisi

birbiri yerine tam olarak ikame edilir. Böyle olunca uluslararası piyasalardaki faiz oranı,

ele alınan ufak ülkede de geçerli olacaktır.

 Tam sermaye hareketliliği, uluslararası faiz oranını etkileyemeyecek kadar ufak bir

sanayileşmiş ülke için söz konusu olabilir.

17

Dr. Süleyman BOLAT

BP < 0 

BP > 0 

---

2- Tam Sermaye Hareketsizliği (k = 0):

 Diğer aşırı bir durum olan tam sermaye hareketsizliğinde, ulusal sermaye piyasasının

uluslararası mali merkezlerden tamamen soyutlanmış olduğu varsayılır.

 Dolayısıyla yurtiçi faizler, dış dünyaya göre ne oranda değiştirilirse değiştirilsin, içe veya

dışa doğru herhangi bir sermaye akımı oluşmaz, yani sermaye bilançosu üzerindeki

etkiler daima sıfırdır.

18

Dr. Süleyman BOLAT

---

3- Tam Olmayan Sermaye Hareketliliği (k > 0):

 Yerli menkullerle yabancı menkuller arasındaki

ikame sıfır olmadığı gibi, tam da değildir.

 Diğer bir deyişle, ulusal faiz oranlarının

yükseltilmesiyle,

ülkeye

bir

miktar

yabancı

sermaye girişi sağlanır ve sermaye bilançosu

bundan olumlu yönde etkilenir.

 Tersine, faizlerin düşürülmesi de bir miktar

sermayenin ülkeyi terk etmesine ve sermaye

bilançosunun bozulmasına neden olur.

 Ülkeler arasında kısa süreli sermaye akımlarını

sınırlandıran

bazı

engellerin

bulunması

durumunda tam olmayan sermaye hareketliliği

vardır.

 Sermaye akımlarının faiz oranlarına göstereceği

tepkinin büyüklüğüne bağlı olarak BP Eğrisinin

eğimi de yükselir (doğrunun yatıklaşması).

19

Dr. Süleyman BOLAT

---

20

Dr. Süleyman BOLAT

BP (FE) Eğrisinin Konumu

BP eğrisinin konumu, yurtdışı fiyat düzeyi Y veri

iken, reel döviz kuruna bağlı olarak değişir.

BP eğrisi, iç ve dış fiyatlar ile gelir düzeyi veri iken,

nominal döviz kuru tarafından belirlenir.

Nominal döviz kuru ve reel döviz kuru ↑, yurt içi

mallar ucuzlayınca, XN ↑,

Tam olmayan sermaye hareketliliğinde, döviz kuru

↑, ihraç mallarındaki ucuzlama ile, ihracat ↑,

kurdaki yükselmeye orantılı olarak ithalatta ↓, faiz

oranları ↓ ve BP sağa kayar..

---

21

Dr. Süleyman BOLAT

BP (FE) Eğrisinin Konumu

Tam Sermaye Hareketsizliğinde,

Sermaye hareketliliği olmadığında da,

döviz kuru ↑, daha yüksek gelir

düzeyinde, BP eğrisi sağa kayar.

Tam Sermaye hareketliliğinde,

Döviz kuru ↑, BP eğrisinin konumu

değişmez.

---

Dışa Açık Bir Ekonomide Genel Denge (İç ve Dış Denge) Nasıl Sağlanmaktadır?

22

Dr. Süleyman BOLAT

---

Dışa Açık Bir Ekonomide Genel Denge (İç ve Dış Denge) Nasıl Sağlanmaktadır?

 Dışa açık ekonomide genel denge, iç ve dış dengenin eş anlı olarak birlikte sağlanması

durumudur.

 Mal ve para piyasasının dengede olmasının yanı sıra dış açık sorununun da olmadığı

ideal bir dengeyi ifade etmektedir.

 Şekilde E

0

noktasında IS, LM ve BP eğrilerinin kesiştiği bu noktada hem IS, hem LM

hem de dış dengeyi gösteren BP eğrisi üzerinde yer aldığı için açık ekonomi genel

dengesini ifade etmektedir.

 Bu denge ile ulaşılan Yf hasıla düzeyi de hem tam istihdamın sağlandığı hem de dış

dengenin sağlandığı hasıla düzeyidir.

 Bu hasıla düzeyi ve genel denge, bir yandan yurt içinde izlenecek para ve maliye

politikaları ile bir yandan da dış dünya ile yürütülen dış ticaret dengesinin ve sermaye

hareketlerinin değişmesi ile değişmektedir.

23

Dr. Süleyman BOLAT

---

Açık Ekonomide Para Politikalarının Rolü Nasıldır?

GENİŞLETİCİ PARA POLİTİKASI

 Genişletici para politikası her zaman dış açığa yol açar.

 Para arzı ↑, Faiz oranı ↓, Yatırımlar ↑, Millî Gelir ↑, İthalat ↑, (Dış Ticaret Açığı)

 Para arzı ↑, Faiz oranı ↓, Ülkeden Sermaye Çıkışı ↑ (Sermaye Hesabı Açığı)

24

Dr. Süleyman BOLAT

---

Açık Ekonomide Para Politikalarının Rolü Nasıldır?

DARALTICI PARA POLİTİKASI

 Para arzı ↓ , Faiz oranı ↑, Yatırımlar ↓, Millî Gelir ↓, İthalat ↓, (Dış Ticaret Fazlası)

 Para arzı ↓, Faiz oranı ↑, Ülkeden Sermaye Girişi ↑ (Sermaye Hesabı Fazlası)

 Ödemeler dengesinin hem cari dengesi hem de sermaye dengesi iyileşir.

25

Dr. Süleyman BOLAT

---

Açık Ekonomide Maliye Politikalarının Rolü Nasıldır?

Genişletici Maliye Politikası

 Kamu Harcaması ↑ Millî Gelir ↑ İthalat ↑ → (Dış Ticaret Açığı)...

Milli Gelir ↑ Para Talebi ↑ Faiz oranı ↑ Sermaye Girişi ↑ (Sermaye Hesabı Fazlası)

 Genişletici maliye politikası ile oluşan bu iki ters yönlü etkiden hangisi daha güçlü ise

dış denge o yönde değişecektir.

 Ülkede ithalat eğilimi çok yüksek ise dış açık oluşur; sermaye hareketlerinin faize

duyarlılığı yüksekse, faiz artışı ile ülkeye giren sermayede artış yaşanır ve dış fazla

meydana gelir.

26

Dr. Süleyman BOLAT

---