Ağayev yusiF ƏHMƏdov səbuhi İstiqlal Yürüşü
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Əl qumbaraları və atıcı silahlar.
1902-ci il nümunəli üçdüymlük (76,2 mm-lik) səhra topu dövrün ən yaxşı səhra topu sayılır, I Dünya müharibəsində əla nəticələr göstərmişdir. Тор trotilli, melinitli, boğucu, zəhərli, şrapnel mərmiləri ilə atəş aça bilərdi. 1909-cu il nümunəli üçdüymlük dağ topu çətin keçilən ərazilərdə əvəzedilməz idi, tələb olunanda sökülmüş vəziyyətdə at və ya qatır belində daşınırdı. Bu tip toplar özlərini şəhər döyüşlərində də yaxşı göstərmişdilər: lülənin enib- qalxma olması evlərin damına və yuxarı açmağa imkan verirdi. Тор dağ bucağının böyük mərtəbələrə atəş şrapneli və dağ qumbarası ilə atəş açırdı. 1910-cu il nümunəli 48 xətlik (122 mm-lik) qaubitsa 23,3 kq mərmilərlə atəş açaraq səhra istehkamlarının dağıdılması zamanı istifadə edilirdi. Eyni məqsədlərlə ona nisbətən az çevik olan 6 düymlük (152 mm-lik )1883-cü il səhra mortirləri istifadə edilirdi. Əl qumbaraları və atıcı silahlar. I Dünya müharibəsinə qədər nadir istifadə edilən əl qumbaraları müharibə cəbhələrində olduqca səmərəli silah olmasını sübut etmişdi. Canlı qüvvəyə qarşı və sadə səhra maneələrinin dağıdılması üçün istifadə edilən qumbaralar haqlı olaraq "cib artilleriyası" adlandırılırdı. Maraqlıdır ki, dövrün əksər sənədlərində əl qumbaraları "bomba" və ya "əl bombası" kimi göstərilir. Bakı Soveti və Sentrokaspi Diktaturasının qoşunları 1912-ci il nümunəli Rusiya, 1914-cü il nümunəli Rusiya və İngiltərənin Lemon əl qumbarasından istifadə edirdilər. 1912 və 1914-cü il nümunəli Rusiya əl qumbaraları ənənəvi formaya malik olaraq hücum qumbarası kimi 20-60 addım məsafəyə atılırdı. 1914-cü il nümunəli Rusiya qumbarasının üstündə bərkidilən iplər düşmənin tikanlı məftillərdən ibarət maneəsində partlatmağa imkan verirdi. Lemon əl qumbarası onu icad etmiş ingilis mühəndisinin şərəfinə ad almışdı. O, Rusiya ordusunda "limonka" adı ilə tanınırdı. Quruluşca limon sitrus meyvəsinə oxşaması belə adın uzunömürlülüyünü təmin 60 etmişdi. Müdafiə qumbarası (səngərdən və ya sipərin, maneənin arxasından atılmalı idi) olan Lemon əl qumbarasının qəlpələri daha böyük ərazidə səpələnirdi, lakin bəzi texniki qüsurlarına görə təhlükəli idi. Bakı Soveti və Sentrokaspi diktaturasının qoşunları 1905-ci il nümunəli üçayaq üstündə "Maksim" dəzgahlı və 1910-cu il nümunəli Sokolov dəzgahı üstündə "Maksim" dəzgahlı pulemyotları, həmçinin yüngül əl pulemyotları olan "Lyuis" və "Kolt" pulemyotlarından istifadə edirdilər. İnqilab və Rusiyada vətəndaş müharibəsinin rəmzinə çevrilən "Maksim" dəzgahlı pulemyotuna daha çox üstünlük verilirdi. Təsadüfi deyil ki, Moskvaya az qala hər teleqramında S.Şaumyan bu pulemyotlardan mümkün qədər çox göndərilməsini xahiş edirdi. Pu-lemyotlar əsasən piyada taborlarda bölüşdürülürdü (təxminən bir taborda 4 dəzgahlı pulemyot olmaq şərti ilə). Həmçinin əlahiddə "pulemyot komandaları" da yaradılmışdı. 40 nəfər heyəti olan pulemyot komandasıda 8-10 pulemyotdan başqa pulemyotları, şəxsi heyəti, ehtiyat hissələrini və patron ehtiyatını daşımaq üçün nəqliyyat olur, komandaya ən sərrast pulemyotçular daxil edilirdi. Alay və briqadaların ehtiyat atəş qüvvəsini təşkil edən pulemyot komandaları döyüşün ən ağır sahəsinə göndərilirdi. 1918-ci ilin mayında Qırmızı Ordunun 1-ci korpusunda 3 pulemyot komandası mövcud idi. General Denstervilin qeydlərinə görə, ingilislər "şəhərdə pulemyot atəşinə öyrənmək üçün təlimatçı məktəb açdılar". Bu isə qoşunlarda kifayət qədər pulemyotların olmasından xəbər verir. I Dünya müharibəsi dövründə piyada hissələrin əsas silahı maqazinli tüfənglər idi. Bakı Soveti və Sentrokaspi Diktaturasının qoşunları keçmiş çar ordusunun tüfənglərindən istifadə edirdilər. Qeyd etmək lazımdır ki, müharibə zamanı tüfənglərin çatışmazlığı məsələsi elə həddə çatmışdı ki, Rusiya hökuməti müxtəlif çaplı və növlü, müxtəlif ölkələrin tüfənglərini istifadə üçün ordu hissələrinə paylamışdı. Patron və ehtiyat hissələrinin çatışmazlığı problemi istər müharibə dövründə, istərsə də Qafqazda baş verən hadisələrdə özünü büruzə verirdi. Rusiya ordusunun rəsmən silahlanmaya qəbul etdiyi 1891-ci il nümunəli piyada üçxətli (7,62 mm-lik) tüfəngi (Mosin sistemli) 5 patronluq sandığa malik olmuşdur. Ondan başqa silahlanmaya piyada tüfənginin növləri olan 1891-ci il nümunəli draqun üçxətli (7,62 mm-lik tüfəngi, 1891-ci il nümunəli kazak üçxətli (7,62 mm-lik) tüfəngi və 1907-ci il nümunəli üçxəttli (7,62 mm-lik) karabin qəbul edilmişdir. Mosin sistemli tüfəngdən başqa qoşunlar Fransa istehsalı olan 1907/1915-ci il nümunəli 8 mm-lik "Lebel" tüfəngi ilə, həmçinin Arisaka, Berdan 2, Vetterli, Manlixer sistemli tüfənglər də istifadə edilirdi. Tараnçа və revolverlər sırasında ən çox istifadə edilənlərdən biri Smit-Vesson III (1880-ci il nümunəli) revolveri idi. 10,67 mm-lik, 6 patronluq bu revolver ABŞ-da icad edilsə də Rusiya zavodlarında da istehsal olunurdu. Populyar revolver 1895-ci il nümunəli 3 xətli revolver (Naqan sistemli) idi. 7,6 mm-lik çap, 7 patrona malik olan bu silah XX əsrin əvvəllərində texniki baxımdan sadə və ən etibarlı revolver kimi tanınırdı. Çar ordusunda zabitlərə tapança və revolveri öz hesablarına almağa icazə verilirdi. Rəsmən silahlanmaya qəbul edilmiş Smit-Vesson və Naqan revolverlərindən başqa 7,65 mm-lik Brauninq avtomatik tapançası və 1912-ci il nümunəli 7,63 mm-lik Mauzer tapança-karabini geniş isti-fadə edilirdi. Bakı Soveti və Sentrokaspi Diktaturasının qoşunlarının istifadə etdikləri soyuq silahlar çar ordusunun silahları idi: tüfənglərin süngüləri; 1913-cü il süvari qılıncı, 1913-cü il zabit şaşkası (Qafqaz növü), 1913-cü il 61 Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|