Ağciyər vərəmi xəstələrinin aşkarlanması

Ağciyər vərəmi xəstələrinin aşkarlanması

• Ağciyər vərəmi xəstələrinin aşkarlanması

• Kliniki protokolların hazırlanması

• üzrə işçi qrup

• Azərbaycan, 2012

Xəstələnmənin,xəstəliyin yayılmasının və onunla bağlı ölümün səviyyəsinin azaldılması

• Xəstələnmənin,xəstəliyin yayılmasının və onunla bağlı ölümün səviyyəsinin azaldılması

• Ağ ciyər vərəminin erkən aşkarlanması

Yüksək xəstələnmə (100000 əhaliyə52 ) və onun yayılması (100000 əhaliyə137)

• Yüksək xəstələnmə (100000 əhaliyə52 ) və onun yayılması (100000 əhaliyə137)

• Müalicənin effektivlinin aşağı olması(62%)

• ÇDR ilkin xəstələr arasında-11,6%,təkrar xəstələr arasında-47,6%

Vərəm xəstələrinin gec aşkarlanması

• Vərəm xəstələrinin gec aşkarlanması

• Müalicə rejiminə əməl etmə göstəricisinin aşağı olması

• Vərəm əleyhinə preparatların qəbuluna birbaşa nəzarət sisteminin olmaması

• Dərmanlara davamlı vərəm xəstələrinin müalicə ilə tam əhatə olunmaması

Xəstəliklərin beynəlxalq təsnifatı

• Xəstəliklərin beynəlxalq təsnifatı

• Vərəmin klinik təsnifatı

• ÜST-nın tövsiyyələrinə əsasən vərəmin təsnifatı

Ağ ciyər vərəminin erkən aşkarlanması,diaqnostikası və müalicəsi

• Ağ ciyər vərəminin erkən aşkarlanması,diaqnostikası və müalicəsi

• TDM(+) xəstələr ilə kontaktların müəyyənləşdirilməsi və lazım olduqda onların müalicəsi

• Vərəmin latent formaları olan şəxslərin müəyyənləşdirilməsi və onların effektiv müalicəsi

• Risk qruplarının müəyyən olunması,onların arasında vərəmin aşkarlanması və müalicəvi profilaktik tədbirlərin aparılması

• Infeksion nəzarət tədbirləbinin aparılması

• Əsas göstəricilərin monitorinqi və qiymətlləndirilməsi

•  

Rentgenoloji əlamətlər

• Rentgenoloji əlamətlər

• Xəstəliyin fazaları

• Bakteriya ifrazının xarakteri

• Prosesin müddəti və yerləşməsi

• Xəstəliyin fəsadlaşması

• Müalicə olunmuş vərəmdən sonra qalıq əlamətləri

Vərəm prosesinin yerləşməsi

• Vərəm prosesinin yerləşməsi

• Ağ ciyər və ya ağ ciyərdən kənar vərəm

• Dərmanlara qarşı rezistentliyin məlumatları daxil olmaqla bakterioloji müayinənin nəticələri

• Əvvəlki müalicənin tarixi

• İlk dəfə aşkar olunmuş xəstə

• Əvvəllər müalicə almış xəstə

• Vərəmin aşkarlanmasının əsas iki strategiyası mövcuddur:

• Passiv aşkarlanma

• Aktiv aşkarlanma :kontaktların və risk qruplarının müayinəsi

Ilkin skrininq aşağıdakı simptomlar əsasında aparılır

• Ilkin skrininq aşağıdakı simptomlar əsasında aparılır

• Ümumi simptomlar

• Qızdırma,zəiflik,çəki itkisi,iştahasızlıq

• Yerli simptomlar

• öskürək,təngnəfəslik,döş qəfəsində ağrılar

• Dəri əlamətləri

• tərləmənin artması(gecə tərləmələri),dəri örtüyünün solğunluğu

Vərəm xəstəsi ilə kontakt haqda məlumat

• Vərəm xəstəsi ilə kontakt haqda məlumat

• Tibbi,peşə,davranış və sosial risk faktorlarinın olmasını araşdırmaq

• Uşaqlarda BSJ peyvəndi və postvaksinal reaksiya

• Mantu sınaqları haqda məlumat

• Aparılmış kimyəvi profilaktika haqda məlumat

• Keçirilmiş və ya hazırda olan xəstəliklər

• Anamnestik məlumat

Ağ ciyərlərin rentgenoqramması

• Ağ ciyərlərin rentgenoqramması

• Bəlğəmin mikroskopiyası,kultural müayinəsi(əkilməsi) və dərmanlara həssaslıq testinin apalılması

• Əlavə diaqnostik metodlar

Bakteriyaların ifraz olunma müddətini qısaldır

• Bakteriyaların ifraz olunma müddətini qısaldır

• Müalicəni daha erkən marhələdə başlamağa imkan verir

• Dərmanlara qarşı rezistent olan VM-nın yaranmasının qarşını alır

Tibbi risk faktorları ilə əhali qrupları:

• Tibbi risk faktorları ilə əhali qrupları:

• İİV infeksiyası, QİÇS
• Xroniki böyrək çatışmazlığı və hemodializ
• Yaxın zamanlarda vərəmə yoluxma (<=2 il)
• Uşaqlıq dövründə yoluxma (0–4 yaş)
• Keçirilmiş ağ ciyər vərəmindən sonra qalıq əlamətləri
• Rentgenoqrammada qranulomatoz əlamətləri
• Silikoz
• Kortikosteroid dərman preparatları ilə müalicə
• Şişlərin nekrozu faktorunun və xemokinlərin inhibitorları iləmüalicə
• Üzv vətoxumaların köçürülməsi ilə əlaqədar sitostatiklərlə müalicə və ya immunosressiyanın digər növləri
• Şəkərli diabet (bütün tiplər)
• Zəif qidalanma (normadan 90% aşağı; əksər hallarda bədən çəki indesi 20 –dən aşağıdır)

Peşə ilə bağlı risk qrupları

• Peşə ilə bağlı risk qrupları

• Tibb işçiləri

• Vərəm əleyhinə müəssisələrdə
• Bəlğəmin müayinəsini aparan bakterioloji və ümumi klinik laboratoriyalarda
• Ümumi somatik xəstəxanalarda
• Ümumi somatik xəstəxanaların qəbul şöbələri
• Ambulator tibb müəssisələrində
• Polis və penitensiar sistem işçiləri
• Orduya yeni çağırılmış hərbçilər
• Tələbələr və internet klubların daimi müştəriləri
• Havanin güclü çirklənməsi ilə bağlı istehsalat işçiləri(dağ-mədən işləri,tikinti və s)

Davranışla bağlı risk qrupları

• Davranışla bağlı risk qrupları

• Siqaret çəkənlər
• Alkoqoliklər

• narkomanlar

Sosial risk qrupları

• Sosial risk qrupları

• Işsizlər
• Evsizlər
• Keçmiş məhbuslar
• Müəyyən yaşayış yeri olmayan şəxslər
• Etnik azlıqlar
• Qaçqınlar
• Miqrantlar, o cümlədən iş miqrantları
• Pis şəraitdə yaşayan və ya təhlükəli istehsalat yerlərində çalışan böyük şəhərlərin sakinləri

İİV infeksiyası olan şəxslər

• İİV infeksiyası olan şəxslər

• Sitostatiklərlə müalicə alan xəstələr

• Şəkərli diabeti olan xəstələr

• Keçirilmiş ağ ciyər vərəmindən sonra qalıq əlamətləri olanlar

• Miqrantlar

• Qaçqınlar

• Narkomanlar

• Təhlükəli istehsalat yerlərində çalışan işçilər

Məqsəd:

• Məqsəd:

• 2015 ilı qədər vərəm xəstələrinin 90% uğurlu müalicəsi
• 2015 ilı qədər vərəmin yayılmasının və ölümün səviyəsinin 50% qədər azaltmaq
• 2050-ci ilə qədər vərəm xəstəliyin bir problem kimi ləğv edilməsiу к 2050