Ağirliq qaldiranlarin həRTƏRƏFLİ
Yüklə 22,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XÜSUSI FIZIKI HAZIRLIQ VƏ ONUN IDMANÇILARIN HAZIRLIĞINDA YERI
5 3) Mənəvi-iradi hazırlığı yaxşılaşdırmaq “Yarış keyfiyyətlərini mökəmləndirmək” 4) Hərəkətlərin texnikasında düzgün yiyələnməyə mane olan fiziki hazırlıqdakı çatışmamazlıqları aradan qaldırmaq və s. Ümumi fiziki hazırlığın əsas mahiyyəti idman formasını inkişaf etdirilməsi üçün mümkün qədər möhkəm bazanın yaradılmasının təşkil edilməsidir. Bu təməl ümumi fiziki hazırlığın yaradılması və təkmilləşdirilməsi üçün əsas şərtlərdən hesab edilir. Orqanizmin ümumi funksional səviyyəsinin onun imkanlarının yüksəldilməsi, hərəki vərdişlər fondunu zənginləşdirməsini ümumi fiziki hazırlıqla üzvi surətdə bağlıdır. İdman ixtisasında idmançının bacarıq vərdişlərinin səviyyəsi də, ümumi fiziki hazırlığın səviyyəsindən xeyli asılıdır. Buna görədə məşqin məzmun mahiyyətinin əsas hissəsi ümumi fiziki hazırlıq təşkil etməlidir. Lakin bunu belə düşünmək səhv olardı ki, məşqlərin bütün əksəriyyətinin əsas hissəsini ümumi fiziki hazırlıq tutmalıdır. Qeyd etmək yerinə düşər ki, ümumi fiziki hazırlığa verilən saatların miqdarı yükün ümumi həcmi idmançını əvvəlcədən fiziki hazırlıq səviyyəsindən onun ixtisaslaşdığı idman növünün xarakterindən, idmançının məşq stajından və başqa səbəblərdən asılıdır. Ümumi fiziki hazırlıq məşq ilinin hazırlıq dövründə, qalan dövrlərə nisbətən daha çox yer tutur. Hazırlıq dövrünün ilk mərhələlərində ümumi fiziki hazırlığa daha çox diqqət verilməlidir. Ümumi fiziki hazırlıq zamanı, məşqin hazırlıq dövründəki inkişafının xarakterik cəhətlərindən biri odur ki, bu dövrdə həm yükün həcmi, həm də intensivlik getdikcə artırılır, lakin üstünlük bu zaman həcmə verilir. Ümumi fiziki hazırlıq mərhələsində idman formasını bərpa edəcək əsas işlər yerinə yetirilir. İntensivlik isə çox ehtiyatla və tədriclə artırılır. İdman məşqinin əsas dövründə isə yükün həcmi, yəni ümumi fiziki hazırlıqla verilən yükün həcmi xeyli azaldılır, intensilik isə 6 tədricən yüksəldilir. Məşqin əsas dövründə ümumi fiziki hazırlıq səviyyəsinə görə xüsusi fiziki hazırlıqdan geridə qalır. Ümumi fiziki hazırlıq idmançının məşq etmək səviyyəsini müəyyən edən əsas vasitələrdən biridir. Ümumi fiziki hazırlığa verlən vaxt, dövrün müddətindən də xeyli asılıdır. Ümumi fiziki hazırlığın inkişaf etdirməyin əsas yolları aşağıdakılardır: “Öz” idman növündə olan hərəkətlər; başqa idman növlərindən olan çoxlu hərəkətlər dairəsi daxil edilməlidir. Ümumi fiziki hazırlıq hərəkətlərindən ən geniş yayılmışları bunlardır: a) kros qaçışı b) ağırlıqla yerinə yetirilən hərəkətlər v) ümumi inkişaf etdirici xarakter daşıyan gimnastika hərəkətləri q) idman oyunları d) üzgüçülük e) xizək sürmək və s. 7 XÜSUSI FIZIKI HAZIRLIQ VƏ ONUN IDMANÇILARIN HAZIRLIĞINDA YERI Xüsusi fiziki hazırlıq ümumi fiziki hazırlığın xüsusiləşdirilmiş formasıdır. Xüsusi fiziki hazırlığın qarşısında duran vəzifələr, təbiidir ki, bir qədər dar və spesifikdir. Bu vəzifələri aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar. 1. Mövcud idman növü üçün zəruri olan fiziki keyfiyyətlərin mükəmmələşdirilməsi. 2. “Öz” idman növünün texniki-taktiki təkmilləşməsini müvəffəqiyyətlə həyata keçirməyə imkan verən hərəki vərdişlərin daha üstünlüklə inkişaf etdirilməsi. 3. Xüsusi hərəkətləri yerinə yetirərkən əsas yükü daşıyan əzələlərin və əzələ qruplarının ayrılıqla inkişaf etdirilməsi. Bu mərhələdə məşqlər elə qurulur ki, idman formasının bilavasitə bərpa olunması təmin edilməsi. Ümumi fiziki hazırlıq mərhələsilə idman formasının təməli yaradılırsa, yaxşılaşdırılırsa, xüsusi fiziki hazırlıq mərhələsində hər iki hazırlq əlaqələndirilməli, vahid bir məqsədə yönəldilməli, idmançının məqsədli hazırlığının harmonik komponentlərinə çevrilməlidir. Bu baxımdan da məşqlərin məzmununun bütün tərəfləri və vəsaitlərini elə səfərbərliyə almaq lazımdır ki, bunlar idmançının xüsusi məşqetmə səviyyəsini kifayət qədər yüksəltməklə bərabər, seçilmiş idman növünün taktiki-texniki vərdiş və bacarıqları dərindən mənimsənilmiş olsun. İdmançının idman forması qarşıdakı yarış fəaliyyətini modelləşdirən və ya həmin fəaliyyəti tamamilə əvəz edə bilən hərəkətlərin məşq prosesinə müntəzəm surətdə daxil edilməsi nəticəsində formalaşır və təkmilləşdirilir. Məhz buna görə də ümumi fiziki hazırlığın əhəmiyyəti nə qədər böyük olsa da, xüsusi fiziki hazırlıq mərhələsində onun miqdarı azaldılır və bunun əksinə olaraq, xüsusi fiziki hazırlığın miqdarı xeyli artırlır. (Təxmini olaraq məşqlərə ayrılan ümumi vaxtın 60-70%). Xüsusi hazırlığın qurtaran mərhələsində yarışların təşkili və keçirilməsi xüsusi əhəmiyyəti kəsb edir. 8 Məşqlərin tərkibinə tez-tez yarış xarakterli hərəkətlər daxil edilir ki, bunlarda yenə hazırlıq xarakteri daşıyır. (“seçmə”, kontrol məşq yarışları və s.) və məşqlərin tərkibinə üzvi surətdə daxil olur, qarşıdakı əsas yarışlara hazırlığın əsas vasitəsi rolunu daşıyır. Bununla əlaqədar olaraq, bu mərhələdə keçirilən məşqlərin tipik nümunələrindən biri kontrol hazırlıq yarışlarıdır. Bu yarışlar məsul yarışlar olmayıb, yalnız xüsusi fiziki hazırlıq məqsədi güdür. Belə yarışların rəsmi şəkildə də keçirmək olar, lakin bu şərtlə ki, bu yarışlar öz xüsusi hazırlıq mənasını itirməsin. Xüsusi fiziki hazırlıq mərhələsində məşq yüklərinin bütün parametrləri eyni səviyyədə yüksəltməkdə davam etmir. Bu mərhələdə, hər şeydən əvvəl, xüsusi hazırlıq və yarış hərəkətlərinin mütləq intensivliyi yüksəlir ki, bunlar da sürətin,tempin, qüvvənin və sürətli - güc keyifyyətlərinin inkişafında öz əksini tapır. Göstərilən hərəkətlərin intensivliyi artdıqca ilk əvvəl yükün ümumi həcmi sabitləşir, sonra isə yavaş- yavaş azaldılır. Bu, onunla əlaqədardır ki, əvvəla, xüsusi hazırlıq mərhələsində məşqetmə səviyyəsin inkişaf etdirən əsas faktor sayılan intensivliyi artırmaq üçün zəruri şərait yaradır. İkincisi isə ümumi fiziki hazırlıq və xüsusi hazırlıq mərhələsinin ilk dövründə orqanizmin böyük fiziki yüklərdən aldığı yorğunluğu aradan qaldırmaq üçün yükün ümumi həcmi aşağı salınmalıdır. Bu dediklərimiz xüsusi hazırlıq mərhələsinin orqanizmi yarışlara ciddi hazırlamaq baxımından hansı əhəmiyyətə malik olduğunu bir daha parlaq sürətdə göstərir. Yalnız yükün ümumi həcmini müəyyən bir müddət ərzində aşağı salmaq və intensivliyi yüksəltməklə qarşıdakı yarışlarda qazanılan idman nailiyyətləri üçün lazımı şərait yaratmaq olar. Yükün həcmini aşağı salınma səviyyəsi onun ümumi hazırlıq mərhələsindəki həcmindən çox asılıdır. Yükün həcmini azaldılması əvvəlcə ümumi hazırlıq hərəkətlərinin hesabına baş verir. Yüklə 22,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|