Ağirliq qaldiranlarin həRTƏRƏFLİ
Yüklə 22,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
12 2) Əzələlərin gücü sinir sistemindən ona göndərilən impulslardan çox asılıdır. Qıcıqlanmaların təsir qüvvəsi çox olduqca əzələ güçü də bir o qədər artıq olur. 3) Mərkəzi sinir sisteminin emosional oyanma səviyyəsi yüksəldikcə əzələ gücüdə artır. 4) Qısa müddətdə tənəffüsü saxlamaq (gecikdirmək) əzələ gücünün artmasına səbəb olur. 5) İdmançılar psixoloqlar tərəfindən gipnoz edilərkən əzələ gücü 30% artır. 6) Əzələlərin qızışması əzələ gücünü təxminən 19% artırır. 7) Soyuq duş qəbul etmək də əzələ gücnünü artmaısna təsir göstərir. 8) İdmançıların yarışlar zamanı soyuq suda islanmış dəsmalla silinmək eyni nəticə verir. 9) Əzələnin gücü ilin fəslindən və günün müddətindən asılıdır. Əzələnin gücü ən aşağı gecə saat 2-4 arasında, ən yüksək gücü isə 11-12 (gündüz) və 17-18 arasında olur. Bəzi alimlər sübut edirlər ki, əzələ gücü payız fəslində daha çox, yayda isə daha az olur. Bəziləri isə bahar fəslini bu cəhətdən ən münasib fəsil sayırlar, lakin payız fəsli daha münasib fəsildir. 10) Ultra bənövşəyi şüalar əzələ gücünün artmasına təsir göstərir. 11) Qidalanma əzələ gücünün artmasına xeyli təsir göstərir, qəbul olunmuş qidanın tərkibinin müəyyənləşdirilməsi olduqca vacibdir. Çünki orqanizmə lazım olan yağlar, zülallar və karbohidratlar məhz qida vasitəsi ilə daxil olunur. Hazırda əzələnin gücünü artırmaq, onu tonusa gətirmək üçün əsas iki metoddan istifadə edilir. 1) statik metod (izometrik) 2) dinamik metod (izotonik) Bu metodlar öz adlarını əzələlərin gördüyü işin rejimində, xarakterindən almışdır. Skelet əzələləri iki iş rejiminə - statik və dinamik rejimə uyğunlaşmışdır. 13 Statik iş zamanı əzələnin tonusu dəyişir, lakin onun uzunluğu dəyişilmir, həm də hərəkət yoxdur. Məsələn, həlqələrdə “xaç” saxlamaq, müxtəlif dayaqlı durmalar və xüsusi hərəkətlərlə müxtəlif tutmalarda asılmadan ağırlığn saxlanması 3, 4, 5, 6 (saniyələrlə). Dinamik (uzotonik) iş zamanı əzələnin tonusu dəyişdiyi kimi, əzələnin uzunluğu da dəyişilir və bu zaman hərəkət mövcud olur. Dinamik iş zamanı əzələlərin uzunluğu həm uzanır və həm də qısala bilir. Bu zaman əzələ dəfedici xarakterli iş görür. Məsələn, idmançı ağırlıq qaldıran zaman əzlə qruplarının hamısı müəyyən növbə ilə dəfedici xarakterli iş görür. Ağırlıqqardırma idmanının yarandığı ilk vaxtlardan əzələ gücünü artırmaq üçün yalnız dinamik metod tətbiq olunurdu. Hazırda da həmin metod müvəffəqiyyətlə tətbiq olunur. Lakin statik metodla əzələ gücünün inkişaf etdirilməsi son zamanlar tətbiq edilməyə başlamışdır. Bu metod rəsmi olaraq alman fizioloqları Müller və Xettinqer tərəfindən 1953-cü ildə irəli sürülmüşdür. Sovet ağırlıqqaldıranları (atletləri) isə bu metoddan təxminən 1957-1958-ci illərdən istifadə etməyə başlamışlar. Aparılmış çoxlu təcrübələr göstərmişdir ki, əzələ gücünün inkişafı üçün tətbiq olunan bu üsullardan dinamik üsul daha xeyirli və daha həyatidir. Mütəxəssislər sübut etmişlər ki, statik metoddan istifadə edərkən əzələ qruplarının hamısı eyni dərəcədə iş görmür ki, bu da inkişafda müxtəliflik yaradır. Hətta eyni əzələ qrupuna daxil olan əzələ lifləri belə eyni dərəcədə inkişaf etmir. Statik iş zamanı əzələ gərginliyinin müddəti 6 saniyədən artıq olmamalıdır. Məsələn, ağırlıqqaldıran ağırlığı böyük olan çəkilərdə ştanqı çiyinlərinə götürərək yarım cömələrək və bu vəziyyətdə 5-6 saniyə saxlamaqla sonra yenidən düzəlir və hərəkət təkrar olunur. Mütəxəssislərin fikrincə statik və dinamik metodlardan kombina olunmuş şəkildə istifadə etmək daha böyük nəticə verir. Hazırda bu üsuldan məşqlərdə geniş istifadə edirlər. Məsələn, məşq zamanı idmançı dartma hərəkətini yerinə yetirir. O, ştanqa pəncələrlə dartma (podrıv) səviyyəsinə qədər dartır və 3-4 san 14 saxladıqdan sonra hərəkəti davam etdirir. Və yaxud idmançı asılmadan birdən qaldırarkən ştanqı döşəməyə yaxın aşağı buraxır, bu vəziyyətdə 3-5 san. saxlayır və sonra hərəkəti davam etdirərək asılmadan birdən qaldırmanı tamamlayır. Yüksək dərəcəli məşqçilər qeyd edir ki, hər məşqdə statik iş görmə metodundan istifadə etmək gözlənilən nəticəni vermir. Bu metoddan məşqlərdə vaxtaşırı istifadə edilməlidir. Hər məşqə 4-5 statik hərəkət daxil etmək məsləhət görülür. Əzələ qruplarının statik iş rejimində iş görmə müddəti 60-80 san-dən çox olmamalıdır. Əzələ gücünü inkişaf etdirməkdə daha çox dinamik metoda yer verilir ki, bu da təbiidir. Əzələ gücünü inkişaf etdirərkən məşqçi bir ciddi məsələni də nəzərə almalıdır. O, bilməlidir ki, əzələnin bağlandığı nöqtələr, bədənin hansı nahiyyəsində əzələ liflərinin təxmini sayı, kütləsi, sinirlənməsi, qanla təchiz olunması da məşqçinin yaddaşından çıxmamalıdır. Bu və ya digər idmançının əzələ qruplarının hamısı heç də eyni inkişaf etmiş olmur. İdmançılarda kürək, bel və ayaq əzələləri daha güclü olmalıdır. Məşqçi ilk növbədə bu əzələləin gücünü inkişaf etdirməlidir. Məlumdur ki, əzələnin gücünü artırmaq üçün onun kütləsinin həcmini artırmaq lazımdır. Lakin əzələ kütləsini artırmaq vasitəsi və metodlarından asılı olaraq əzələlərdə güc keyfiyyəti müxtəlif ola bilir: güclü, sürətli-güclü və ya sürətli. İdmançılara güc və sürətli-güc keyfiyyəti olduqca vacibdir. Odur ki, məşqçi hansı fiziki hərəkətlərdən istifadə edəcəyini aydın başa düşməli və güc keyfiyyətinin inkişaf etdirilməsi vasitələrini yaxşı dərk etməlidir. Əzələ gücünü müxtəlif vasitələrlə inkişaf etdirmək mümkündür. Məşqlər də müəllim-məşqçi bu vasitələrin hamısından növbə ilə istifadə etməlidirlər. Bunlar – qantelər, pudluq daşlar, ispanderlər, gimnasitka divaları, paralel qollar, turnik, həlqələr, ipə dırmanmaq və s. misal ola bilər. Lakin əzələ gücünü inkişaf etdirməyin ən vacib və səmərəli üsulu stanqla görülən işlərdir, hərəkətlərdir. Yüklə 22,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|