Ağrı ve ağrı dışı farklı nedenler ile başvuran diyabetik hastaların klinik ve elektrofizyolojik özelliklerinin karşılaştırılması



Yüklə 50,1 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix22.03.2018
ölçüsü50,1 Kb.
#33093


128

Ağrı ve ağrı dışı farklı nedenler ile başvuran diyabetik hastaların klinik 

ve elektrofizyolojik özelliklerinin karşılaştırılması

Comparison of clinical and electrophysiological features among patients with 

diabetes presenting with pain and  with other causes except pain

Çağdaş Erdoğan, Özlem Düz , Bengi Gedik Topcu, Duygu Aras Seyit, Nedim Ongun



Pamukkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji AD, Denizli

Pamukkale Tıp Dergisi



Pamukkale Medical Journal

Araştırma Makalesi

Çağdaş Erdoğan

Yazışma Adresi: Pamukkale Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Nöroloji AD, Denizli

e-mail: drcagdaserdogan@gmail.com

Gönderilme tarihi: 03.05.2012 

 

Kabul tarihi: 26.06.2012



Özet

Amaç: Diyabetik hastalarda gelişen nöropati ağrı algısının farklı şekillerde yorumlanmasına yol açabilmektedir. 

Bazı hastalar ağrıyı olması gerekenden fazla ya da daha az olarak algılayabilmektedir. 



Gereç ve yöntem: Bu amaçla Pamukkale Üniversitesi Nöroloji polikliniğine ağrı ile başvuran tip 2  diyabetik 

hasta  ile,  farklı  nedenlerle  başvuran  30  tip 2  diyabetik    hasta  karşılaştırıldı. Bu amaçla 30 ağrı yakınması 

olan ve 30 başvuruda ağrı tanımlamayan diyabetik hastalar çalışmaya alınmıştır. 

Bulgular:  Ağrı  algısı  ile  başvurmayan  grup  ayrıntılı  sorgulandığında  bu  hastaların  da  nöropatik  ağrı 

tanımlayabildikleri  gözlenmiştir.  Ağrı  ile  başvurmayan  grupta  rutin  sinir  iletim  incelemeleri  ile  saptanabilen 

polinöropati oranı,  ağrı ile başvuran gruba oranla görece daha sık saptanmıştır. Bu durumun nedeni ilerlemiş 

polinöropatinin ağrı algısını azaltması olabilir. 



Sonuç: Elde edilen sonuçlar, diyabetik hastaların kendileri ağrıdan yakınmasa bile nöropatik ağrı ve polinöropati 

açısından değerlendirilmesinin önemini ortaya koymuştur. 



Pam Tıp Derg 2012;5(3):128-131

Anahtar sözcükler: 

Diyabet, polinöropati, nöropatik ağrı



Abstract

Purpose: The aim of this study to compare clinical and electrophysiological aspects of diabetic patients who 

admitted with symptoms suggesting neuropathic pain and with other symptoms rather than neuropathic pain. 



Materials and methods: 30 diabetic patients suffering from pain and 30 diabetic patients who did not suffer 

from pain were included to the study. 



Results: When even the patients who were not complaining of pain were detailly questioned, some patients 

defined neuropathic pain. The number of patients who had polyneuropathy detected with conventional nerve 

conduction  studies,  were  higher  in  the  group  without  pain  than  the  group  admitted  with  pain.    Underlying 

polyneuropathy may be the cause of altered pain sensation. 



Conclusion: Our results supported the importance of  evaluating diabetic patients for neuropathic pain and 

polyneuropathy even though they were not complaning of pain. 



Pam Med J 2012;5(3):128-131

Key words: 

Diabetes, polyneuropathy, neuropathic pain




129

Ağrısı olan ve olmayan diyabetik hastalıkların klinik özellikleri

Giriş

Nöropatik  ağrı  diyabetik  hastaların  yaşam 

kalitesini  etkileyen  en  önemli  etkenlerden 

birisidir  [1].  Diyabette  nöropatinin  henüz 

klinik  ya  da  elektrofizyolojik  olarak  olarak 

saptanamadığı  erken  dönemlerde  bile  ince 

sinir  liflerinin  tutulumuna  bağlı  olarak  hastalar 

nöropatik ağrı mağduru olabilirler [2]. Ne var ki 

halen  çoğu  diyabetik  hastada  nöropati  varlığı  

ayrıntılı klinik sorgulama yerine rutin sinir iletim 

çalışmalarına göre değerlendirilmektedir. Bu da 

nöropatik ağrı nedeniyle günlük yaşamı oldukça 

etkilenen bir hastanın bile nöropatik ağrı tanısı 

almaması  ve  tedaviden  mahrum  kalması  ile 

sonuçlanmaktadır. 

Bu çalışmada biz nöropatik ağrı tanımlayarak 

bundan  rahatsız  olan  hastalar  ile  nöropatik 

ağrısı  olduğu  halde  bunun  farkında  olmayan 

hastaların klinik ve elektrofizyolojik özelliklerini 

karşılaştırmaya çalıştık. 



Gereç ve yöntem 

Bu amaçla Pamukkale Üniversitesi Nöroloji  

polikliniğine  ağrı,  ile    başvuran  tip  2  diyabetik 

hasta  ile,  farklı  nedenlerle  başvuran  30  tip 

2  diyabetik    hastalar  karşılaştırıldı.  Öğrenim 

düzeyinin  bilinçlilik  üzerine  olası  etkilerini 

bertaraf  edebilmek  için  hastaların  tümü  lise 

mezunu  olarak  seçilmişti.  Hastalardan  onam 

formları alındı.

Hastaların  hepsi  aynı  nörolog  tarafından 

hangi grupta olduklarını bilmeden sorgulandı. 

Nöropatik ağrı tanısı için Türkiye geçerlilik ve 

güvenilirliği yapılmış olan [3] Self-Administered 

Leeds  Assessment  of  Neuropathic  Symptoms 

and  Signs  (SLANSS)  skalası  uygulandı. 

Toplam  12  üzerinde  puan  alan  hastalara 

nöropatik ağrı tanısı kondu [4].  Nöropatik ağrı 

tanısı  alan  hastalardaki  ağrı  şiddetleri  sayısal 

değerlendirme  skalası  (NRS)  [5]  kullanılarak 

0-10 puan üzerinden kaydedildi. 

Her  iki  gruptaki  cinsiyet  dağılımı,  tanı, 

semptom  ve  polinöropati  oranları  Ki  kare  testi 

ile  karşılaştırıldı.  Her  iki  grubun  yaş,  diyabet 

süresi,  HbA1c seviyeleri, ağrı şiddeti değerleri 

ise bağımsız gruplar için T testi ile karşılaştırıldı.  

Bulgular 

Her iki gruptaki hastaların ortalama diyabet 

süreleri,  yaşları,  glikozile  hemoglobin(  HbA1c) 

düzeyleri  ve  cinsiyet  dağılımları  benzerdi  

(Tablo 1). Ağrı ile başvuran grupta 19 kadın, 11 

erkek, ağrı ile başvurmayan grupta 18 kadın, 12 

erkek hasta vardı.

Ağrı  ile  başvuran  hastaların  22  tanesi 

nöropatik  ağrı  olarak  değerlendirildi.  10  hasta 

sadece  ayaklarda  yanma,  3  hasta  uyuşma,  1 

hasta elektriklenme tanımlıyordu.  1 hasta üşüme 

ve uyuşma,  2 hastada uyuşma karıncalanma, 1 

hastada yanma + uyuşma, 1 hastada yanma + 

üşüme vardı. 7 hasta diğer yakınmaların yanında 

allodini tanımlıyordu (Tablo 2). 

Gruplar 

Ağrı + (± SD)

Ağrı – (± SD)

P*

Yaş (yıl)

54,5 ± 11,2

53,2 ± 10,9 

0,894

Ort.diyabet süresi (yıl)



6,5 ± 2,1

6,8 ± 2,4

0,657

Ort. HbA1c seviyesi (mg/dL)



6,7 ± 0,8

6,6 ± 0,9

0,854

Ağrı şiddeti (NPRS)



4,7 ± 1,2

4,5 ± 1,3

0,652

Tablo 1. Grupların bireysel özellikleri   

*Bağımsız örnekler için t testi 



Tablo 2. Gruplarda nöropatik ağrı tanısı alan hastaların semptomları 

Ağrı + grupta nöropatik ağrı tanısı alan 22 hasta üzerinden, ağrı – grupta nöropatik ağrı tanısı alan 9 hasta 

üzerinden oranlar hesaplanmıştır. 

*Ki kare testi 



Semptomlar 

Ağrı + (22 hasta)

Ağrı – ( 9 hasta)

P*

Yanma 


12 (%54)

2 (%22)


0,032

Uyuşma 


7 (% 32)

6 (%66)


0,032

Allodini 

7 (% 32) 

3 (% 33)


Üşüme 

2 (%9) 


0

Karıncalanma 

2 (%9) 

1 (%11)


Elektriklenme 

1 (%5) 


0


Pamukkale Tıp Dergisi 2012;5(3):128-131

Erdoğan ve ark.

130


Ağrı  ile  başvurmayan  hastaların  19’u  baş 

dönmesi,  4’ü  unutkanlık,  3’ü  kulak  çınlaması, 

2’si  denge  problemi,  2’si  ellerde  titreme  ile 

başvurmuştu. Sorgulama sonrasında hastalardan 

9’una nöropatik ağrı tanısı kondu.  Bu hastaların 

2’sinde  ayaklarda  yanma,  4’ünde  ayaklarda 

uyuşma  hissizlik,  1’inde  karıncalanma  3’ünde 

allodini  ve  uyuşma  saptandı  (Tablo  2).    Her 

iki  gruptaki  toplam  nöropatik  ağrı  tanı  oranları 

karşılaştırıldığında,  ağrı  yakınması  ile  başvuran 

grubun  tanı  oranı  diğer  gruptan  anlamlı  olarak 

fazlaydı  (p=0,012)  (Tablo-3).  Ancak  her  iki 

grupta  nöropatik  ağrı  tanısı  alan  hastaların 

sayısal  değerlendirme  skalası  (NPRS)  ölçülen 

ağrı  şiddetleri  (ağrı  +  grupta:  4,7  ±  1,2,  

ağrı – grupta : 4,5 ± 1,3) karşılaştırıldığında arada 

anlamlı fark yoktu (p= 0,652). 

Tablo 3. Grupların nöropatik ağrı tanı oranları

Gruplar 

Ağrı +

Ağrı -  P* 

Nöropatik ağrı tanısı 

22 

9

0,012



*Ki kare testi 

Her  iki  grupta  nöropatik  ağrı  tanısı  alan 

hastaların yakınma oranları karşılaştırıldığında, 

1.  grupta  en  sık  yakınma  ayaklarda  yanma 

% 54 iken (12 hasta), bu oran 2. grupta % 22 idi  

(2  hasta)  (şekil  1).  Aradaki  fark  istatistiksel 

olarak anlamlıydı (p=0,034). 

1. grupta uyuşma-hissizlik  % 32  iken 2. grupta 

bu oran % 66 idi (şekil 1) (p=0,032).

Muayene de 1. grupta en sık muayene bulguları 

allodini (% 32) ve eldiven çorap tarzı hipoestezi 

(%50) olarak saptandı (şekil 1). 



Şekil  1.  Gruplarda  nöropatik  ağrı  tanısı  alan 

hastaların  semptom,  muayene  bulgusu  ve 

polinöropati yüzdeleri 

2. grupta en sık muayene bulgusu eldiven çorap 

tarzı  hipoestezi  iken  (i%  70),  %30  hastada 

allodini  saptandı  (Şekil  1).    Gruplar  muayene 

bulguları  açısından  karşılaştırıldığında  aradaki 

farklar istatistiksel anlam kazanmadı. 

Rutin sinir ileti çalışmaları ile polinöropati, ağrı 

ile başvuran hastalardan nöropatik ağrı saptanan 

22    tanesinin    4'ü  nde  (%18),  diğer  grupta 

nöropatik ağrı saptanan 9 hastanın ise 3'ünde 

(%33)ünde  saptandı (Tablo  3, Şekil 1) (p=0,056). 

Tartışma

Her iki grup arası eğitim düzeyi farkı yoktu. 

Bu nedenle gruplar arası bilinçlilik düzeyi farkı 

olma olasılığı düşüktü, ayrıca her iki grup aynı 

nörolog  tarafından  körleme  değerlendirildi. 

Böylece    değerlendiren    hekime    ait    bireysel 

farklılıklarda dışlanmış oldu.

Yine  her  iki  grubun  hiperglisemi,  diyabet 

sürelerinin benzer olması iki grup arası hastalık 

şiddeti  ve  süreci  açısından  farklılık  olmadığını 

gösterdi.  Bu  önemliydi  çünkü  nöropatinin 

gelişiminin, diyabet süresi [6] ve hipergliseminin 

şiddeti [7] ile orantılı olduğu bildirilmiştir. 

Grupların  eşlenik  olması  nedeniyle  yaş 

ve  cinsiyete  bağlı  olabilecek  ağrı  eşiği  farkı 

dışlanmıştı. 

Beklendiği üzere ağrı ile başvuran hastalarda 

nöropatik ağrı oranı daha yüksekti. 

Ağrı  ile  başvuran  hastalarda  pozitif 

semptomlar  daha  belirgin  iken  ağrıdan 

yakınmayan  hastalarda  fonksiyonel  kayba 

yönelik  yakınmalar  ön  plandaydı.  Bu  durum 

negatif  semptomların  hastalar  tarafından  ağrı 

olarak nitelendirilmemesi ile ilgili olabilir. 

İstatistiksel  olarak  anlam  kazanmamak  ile 

birlikte  ağrıdan  yakınmayan  hastaların  sinir 

iletim    çalışmalarında    saptanan    polinöropati 

oranı, ağrı ile başvuran gruba göre  daha fazlaydı. 

Bu  durum  gelişen  nöropatinin  hastaların  ağrı 

duyumsamalarını  engellemesi  ile  açıklanabilir. 

İlerlemiş  nöropatinin  sonucu  olarak  gelişen 

duyu  kaybı  bu  hastaların  ağrılarını  hissedilme 

düzeyini azaltıyor olabilir [8]. 

Bu  durum  diyabetik  hastaların  nöropatik 

ağrıdan  yakınmıyor  olsalar  bile  iyi  sorgulanıp 

muayene  edilme  gerekliliğini  bir  kez  daha 

ortaya  çıkarmıştır.  Hastalarda  oluşan  patoloji 

ağrının hissedilmesini engelleyebilmekte bu da 

diyabetik  ayak  gibi  komplikasyonların  ortaya 

çıkışını  kolaylaştırmaktadır  [9].  Yine  nöropatik 

ağrının  çeşitli  semptomatolojisi  nedeniyle 

hastalar  var  olan  yakınmalarını  nöropatik  ağrı 

olarak nitelendiremiyor olabilirler. 

Çıkar İlişkisi: Yazarlar çıkar ilişkisi olmadığını 

beyan eder.



0

10

20

30

40

50

60

70

yanma

uyuş ma

allodini

duyu-

pnp

ağ rı +

ağ rı -


131

Ağrısı olan ve olmayan diyabetik hastalıkların klinik özellikleri

Kaynaklar

1.  Da Costa Di Bonaventura M, Cappelleri JC, Joshi AV. A 

longitudinal assessment of painful diabetic peripheral 

neuropathy  on  health  status,  productivity,  and  health 

care utilization and cost. Pain Med 2011;12:118-126. 

2.  Erdoğan  C,  Yücel  M,  Değirmenci  E,  Öz  O,  Akgün 

H,  Odabaşı  Z.  Nerve  excitability  properties  in  early 

preclinical  diabetic  neuropathy.  Diabetes  Res  Clin 

Pract 2011;94:100-104.

3.  Koc  R,  Erdemoglu  AK.Validity  and  reliability  of 

the  Turkish  Self-administered  Leeds  Assessment 

of  Neuropathic  Symptoms  and  Signs  (S-LANSS) 

questionnaire. Pain Med 2010;11:1107-1114.  

4.  Bennett  M.  The  LANSS  Pain  Scale:  The  Leeds 

assessment of neuropathic symptoms and signs. Pain 

2001;92:147–157.

5.  Bird  HA,  Dixon  JS.  The  measurement  of  pain. 

Bailliere’s Clinical Rheumatology 1987;1:71.

6.  Spallone V, Morganti R, D’Amato C, Cacciotti L, Fedele 

T, Maiello MR, Marfia G. Clinical correlates of painful 

diabetic  neuropathy  and  relationship  of  neuropathic 

pain with sensorimotor and autonomic nerve function.

Eur J Pain 2011;15:153-160. 

7.  Mondelli M, Aretini A, Baldasseroni A. Distal Symmetric 

Polyneuropathy  in  Diabetes.  Differences  between 

Patients  with  and  without  Neuropathic  Pain.Exp  Clin 

Endocrinol Diabetes 2012;120:45-50.

8.  Boulton AJ. What you can’t feel can hurt you. J Vasc 

Surg 2010;52:28

-30.

9.  Yunus YM, Rajbhandari SM. Insensate foot of diabetic 



foot ulcer can have underlying silent neuropathic pain. 

Int Wound J 2011;8:301-305. 



Yüklə 50,1 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə