Agronomiya va biotexnologiya fakulteti Biologiya yo'nalishi

Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Biologiya yo'nalishi

13.6 bio 19 guruh talabasi

G`ofurova Layloning

O'simliklar fiziologiyasidan tayyorlagan mustaqil ishi

FOTOSINTEZ. 0 ‘SIMLIKLARNING UGLEROD 0 ‘ZLASHTIRISHI

Fotosintez jarayonida suv va karbonat angidriddan organik moddalar sintezi amalga oshib, bunda quyosh energiyasi xlorofill ishtirokida organik moddalarning kimyoviy energiyasiga aylanadi, u quyidagi tenglama bilan izohlanadi: __ „ quyosh energiyasi „ 6C 09 + 6H 90 — ----------—— C,H (X + 60,+686 kkal. 2 2 Xlorofill 6 12 6 2 Bu jarayon juda murakkab bo‘lib, bir qator biokimyoviy va biofizik jarayonlardan tashkil topgan. Xlorofill yordamida quyosh nuri yutilib, C02 va H20 ni o‘zlashtirib organik moddalar sintezlanadi va molekular kislorod ajraladi. Yashil o'simliklarda sintezlangan organik moddalar va ularda yig‘ilgan energiya boshqa organizmlarning hayot faoliyatida foydalaniladi. 0 ‘simliklar quruq moddasining yarmiga yaqini miqdori ugleroddan tashkil topgan. Mabodo, atmosferada C02 gazi bo‘lmasa, 0‘simliklarda organik moddalar to'planmay, ular nobud bo‘ladi. Albatta, o‘simliklarning normal rivojlanishi uchun C02 zarur bo‘lib, uning atmosferadagi miqdori 0,03% ga teng.

Fotosintezni o‘rganish tarixi

• Fotosintezni o‘rganish tarixi
• 0‘simliklarning atrof-muhitga ta’sirini birinchi bo‘lib, 1773- yildaD. Pristli aniqlagan. Uning tajribalarida sichqon shisha qalpoqcha bilan berkitilganda nobud bo'lgan, ammo qalpoqcha tagiga yalpiz novdasini qo‘yib, keyin yopilsa sichqon tirik qolgan. Pristli bu tajribadan xulosa chiqarib, o‘simliklar havoni "tozalash" xususiyatiga ega, deb aytgan. Keyinchalik D. Pristli va I. Ingenxauz (1779- y) o‘simliklar faqat yorug‘da havoni tozalashi mumkin, qorong‘ida esa xuddi hayvonlar singari havoni buzadi, degan xulosaga kelganlar. Mualliflar bu tajribalar yordamida 0‘simliklarda ikkita qarama-qarshi jarayon borishini isbotlaganlar. 1782- yilga kelib J. Senebe o‘simliklar C02 ni o‘zlashtirib, yorug‘da 0 2 ajratib chiqarishi, ya’ni uglerodli oziqlanish natijasida o‘simliklarda organik moddalar to ‘planishini isbotlagan. M uallif o‘simliklarda gazlar almashinuvi mohiyatini to‘g ‘ri izohlagan.