« D ö v lə t id a rə ç iliy i» .-2 0 1 2 .-№ 2 (3 8 ).-S .1 5 3 -1 6 2 .
A Z Ə R B A Y C A N I N M Ü S T Ə Q İ L L İ Y İ V Ə M O D E R N L Ə Ş M Ə S İ
S O S İ A L - F Ə L S Ə F İ F İ K İ R İ Ş I Ğ I N D A
(Akadem ik R am iz M ehdiyevin fu n d a m en ta l əsərləri H eydər Əliyev irsinin
öyrənilm əsində əvəzsiz töhfədir)
Ə L İK R A M A B D U L L A Y E V - A zərbaycan R espublikasının Prezidenti yanında D övlət İdarəçilik
A kadem iyasının I prorektoru, fəlsəfə elm ləri doktoru, professor
E L M A N N Ə S İR O V - A zərbaycan R espublikasının Prezidenti yanında D övlət İdarəçilik A kadem iyasının
G eostrateji A raşdırm alar M ərkəzinin direktor m üavini, siyasi elm lər doktoru
Ü m um m illi lider H eydər Ə liyev haqqında söz dem ək, onun haqqında fikir yürütm ək həm olduqca şərəfli,
həm də kifayət qədər çətin və m əsuliyyətli b ir işdir. U lu öndərin şəxsiyyət ucalığının, liderlik keyfiyyətlərinin və
gerçəkləşdirdiyi intəhasız m issiyanın m ükəm m əl elm i-konseptual araşdırılm ası, onun bizə m iras qoyduğu zəngin
dövlətçilik irsinin hərtərəfli tədqiqi dövlət əhəm iyyətli m əsələdir və bu istiqam ətdə son illərdə m ühüm işlər
görülm üşdür.
B u m əsələdə ölkə ictim aiyyəti bir fikirdə həm rəydir ki, 30 ildən artıq b ir m üddətdə üm um m illi liderim izin ən
yaxın silahdaşlarından biri olmuş və bu gün də ulu öndərin banisi olduğu m üstəqil A zərbaycanın dövlət quruculuğu
prosesində fəal iştirak edən akadem ik Ram iz M ehdiyevin fundam ental əsərləri H eydər Əliyev irsinin tədqiqinə
olduqca böyük töhfədir və həm də bu sahədə ideoloji istiqam ətverici funksiyanı yerinə yetirir. A kadem ik Ram iz
M ehdiyevin H eydər Əliyev irsi barədə tədqiqatları əslində görkəm li alim in nəzəri-konseptual araşdırm alarının və
yüksək rütbəli dövlət rəsm isinin bir neçə onillik fəaliyyəti prosesindəki m ükəm m əl m üşahidələrinin uğurlu
harm oniyasıdır.
G örkəm li alim in, H eydər Ə liyev irsinin tədqiqinə həsr olunm uş h ər b ir əsəri respublikam ızın elm i və
ictim ai-siyasi həyatında əlam ətdar hadisəyə çevrilm işdir.
H eydər Əliyev irsini sistem li şəkildə öyrənm ək sahəsində akadem ik Ram iz M ehdiyevin «Azərbaycanın
in k işaf dialektikası» adlı əsəri xüsusi əhəm iyyət və aktuallıq kəsb edir. H eydər Əliyev fenom enini elm i-fəlsəfi təhlil
süzgəcindən keçirən m ü əllif əsərdə haqlı olaraq yazır: «D övlətin və xalqın taleyi üçün m ühüm qərarlar qəbul edən
zam an H eydər Ə liyevin rəhbər tutduğu başlıca prinsip m əsuliyyət və realizm dir. H eydər Ə liyevin fəaliyyətinə siyasi
rom antizm , xülyaçılıq yaddır. O nun qəbul etdiyi qərarlar ilk baxışdan populyar olm aya bilər, lakin bu, son nəticədə,
yeganə düzgün, optim al qərar olur. M əsələn, H eydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 1993-cü ildə M DB-yə girm ək haqqında
qərar qəbul edilir. Bu qərarla H eydər Əliyev, keçm iş SSR İ respublikaları ilə iqtisadi-m ədəni əlaqələri qoruyub
saxlayır, eyni zam anda dövlət m üstəqilliyinə xələl gətirəcək heç b ir m üqaviləyə qoşulm ur».
Ə sərin «M üstəqil A zərbaycan dövlətçiliyinin m em arı», «Tarixim izin H eydər Əliyev dövrü: A zərbaycan
tərəqqi və azadlıq yolunda(iyul 1989-iyul 1999)», «D övlət idarəçiliyi nəzəriyyəsi və praktikasına H eydər Əliyevin
töhfəsi», «H eydər Ə liyev A zərbaycanda ilk dəfə dem okratik seçkilər ilə hakim iyyətə gəlm əyin əsl m exanizm ini
göstərdi» və digər bölm ələrində H eydər Ə liyevin 1993-1998-ci illər, yəni prezidentlik fəaliyyətinin birinci
dövründə həyata keçirdiyi dövlət idarəçiliyinin təkm illəşdirilm əsi strategiyası təhlil olunur, bu kontekstdə
üm um m illi liderin hakim iyyət olim pinə aparan yolu nəzərdən keçirilir, onun dövlət idarəçiliyi m əktəbinin
yaranm ası və form alaşm ası göstərilir, habelə m üstəqil A zərbaycanda ilk dəfə olaraq dem okratik seçkilər və xalqın
tələbi ilə U lu Ö ndərin hakim iyyətə gəldiyi təkzibedilm əz faktlarla əsaslandırılır.
«Azərbaycan: tarixi irs və m üstəqillik fəlsəfəsi» əsərində akadem ik Ram iz M ehdiyevin 1964-2001-ci illərdə
üm um ittifaq və respublika m ətbuatın səhifələrində dərc olunm uş m əqalə, m üsahibə, çıxış və m əruzələrinin bir
qism i toplanm ışdır. B urada əks olunan m ülahizələr ictim ai fikir, m ədəniyyət, siyasət və m illətlərarası m ünasibətlər
tarixim izin öyrənilm əsi baxım ından m ühüm əhəm iyyət kəsb edir. Təsadüfi deyildir ki, m ü əllif əsərinin ilk
sərlövhəsini tarixdə şəxsiyyətin rolu m əsələsinin araşdırılm asına həsr etm iş və bu kontekstdə A X C -M üsavat
cütlüyünün birillik hakim iyyəti dövründə anti-idarəçiliyin konkret təzahürlərinə qiym ət verm işdir. A narxiya, xaos
və başıpozuqluq kim i səciyyələndirilən bu dövrə qiym ət verərkən Ram iz M ehdiyev Ə .E lçibəyin xarici siyasət
haqqında m ülahizələrini m isal gətirir: «İran, H indistan və Çin im periyaları da dağılm alıdır və dağılacaqdır».
M ü ə llif dövlət başçısının A X C -M üsavat iqtidarının idarəçilik qabiliyyəti haqqında fikirlərini də əsərində verm əklə
həm in hakim iyyətin səriştəsizliyi və səbatsızlığını üzə çıxarır: «...Prezident aparatının hələ quruluşu nədir, strukturu
nədir, nə cür işləm əlidir, özüm də bilm irəm , bələ öyrənirəm ... K adrlar təzədir, b ir şey bilm irlər...»
Çağdaş tarixim izin fəlakətlərlə dolu həm in dövrünün təqdim atından sonra m ü əllif qürurla yazır: «G ələcək
tədqiqatların araşdırm a obyektinə çevriləcək bu illər, heç şübhəsiz, H eydər Ə liyev kim i yenilm əz iradə sahibinin
fəaliyyəti sayəsində anarxiyadan sabitliyə doğru inkişafın xüsusi m ərhələsi kim i qiym ətləndiriləcəkdir... Bu gün
təsdiq edə biləcəyim iz real tarixi həqiqət bundan ibarətdir ki, H eydər Ə liyevin hələ ötən əsrin 70-80-ci illərindəki
dövlət quruculuğu fəaliyyətinə, onun siyasi iradəsinə, əzm inə və uzaqgörənliyinə arxalanan A zərbaycan xalqı
nəinki m üstəqilliyini əldə etm iş və onu qoruyub saxlam ışdır, həm çinin həyata keçirilən çox m ühüm islahatlar və
uğurlu xarici siyasət sayəsində bu nailiyyətlərin əbədiliyini və dönm əzliyini də təm in etm işdir».
Əsərində H eydər Ə liyevi qeyri-adi şəxsiyyət, xarizm atik lider kim i xarakterizə edən akadem ik Ram iz
M ehdiyev yeni quruluşun yetirdiyi siyasətçilərin fəallığı və çevikliyinin yaşlı nəslin nüm ayəndələrinin m üdrikliyi,
təcrübəsi və uzaqgörənliyi ilə uyğunlaş dırılm asını çox önəm li sayır. M üəllifin qənaətinə görə, «peşəkar siyasətçi
diletantdan onunla fərqlənir ki, o, ekstrem al vəziyyətlərdə nəinki nə etm ək, həm də necə etm ək lazım olduğunu bilir
və bu zam an qəbul edilmiş qərarlara görə m əsuliyyəti öz üzərinə götürür». D ünya dövlətlərinin idarəçilik
m ədəniyyəti və təcrübəsi ilə yaxından tanış olan m ü əllif h ə r b ir dövlətin başçısının eyni zam anda xalqın da əsl
lideri kim i tanınm asına haqlı olaraq böyük əhəm iyyət verir və düzgün olaraq göstərir ki, bu m ənada tarixi boyu
olm azın çətinliklər görm üş və haqsızlıqlarla üzləşm iş A zərbaycan xalqının m üasir dövrdə bəxti gətirm iş, ona zəngin
dövlətçilik təcrübəsinə, iti fəhm ə,
intəhasız
erudisiyaya m alik olan, ən
başlıcası
isə
azərbaycanlı
olm ağı ilə
fəxr
edən təkrarsız şəxsiyyət qism ət olmuşdur.
D ahi şəxsiyyət H eydər Ə liyevin elm i- nəzəri irsinin şərhi və öyrənilm əsinə dair sanballı tədqiqatların m üəllifi
olan akadem ik Ram iz M ehdiyev 2003-cü ildə nəşr olunm uş «XXI əsrdə m illi dövlətçilik» adlı növbəti
nəzəri-konseptual əsərində m illi dövlət quruculuğu prosesində cəm iyyətim izdə cərəyan edən hadisələrə yeni tərzdə,
yeni təfəkkürlə yanaşm ağın zəruriliyi, dövlətin in k işaf və tərəqqisini m üəyyənləşdirən başlıca am illər, yeni dünya
nizam ının yaranm ası, habelə m üasir dövrün qaçılm az reallığı olan qloballaşm a ilə m illi təhlükəsizlik arasında labüd
ziddiyyətləri təhlil etm işdir. T əbiidir ki, belə bir şəraitdə m illi dövlətçilik cəm iyyət üzvlərinin, m illətin vahid
m əqsəd uğrunda birgə çalışm asını zəruri edir. A zərbaycan m üstəqillik əldə etdiyi ilk vaxtlarda m illi dövlət
quruculuğu üçün belə b ir şərait və bu şəraiti yaradacaq güclü b ir şəxsiyyət yox idi. O dur ki, kitabda m ü əllif çox
düzgün olaraq belə b ir fikir irəli sürür ki, A zərbaycanda m illi dövlətçiliyin bünövrəsi yalnız belə b ir şərait
yaranandan - 1993-cü ildə H eydər Əliyev xalqın tələbi ilə yenidən hakim iyyətə qayıdandan sonra qoyulm uşdur.
M əhz onun dövlətçilik səriştəsi, zəngin təcrübəsi, uzaqgörən siyasəti sayəsində daxildə ictim ai-siyasi sabitlik
yaradıldı, cəm iyyətdə dem okratik prinsiplər bərqərar olundu, hüquqi və dünyəvi dövlət quruculuğu işinə başlanıldı,
dövlətçiliyim iz, m üstəqilliyim iz və suverenliyim iz qorunub saxlanıldı.
H eydər Ə liyevin rəhbərliyi altında dövlət
quruculuğunun hüquqi əsasının təkm illəşdirilm əsi və
m öhkəm ləndirilm əsi üçün 2002-ci il avqustun 24-də A zərbaycan K onstitusiyasına edilən dəyişikliklərin m ühüm
əhəm iyyət kəsb etdiyini əsaslandıran m ü əllif haqlı olaraq belə b ir nəticəyə g əlir ki, «əgər X X əsr A zərbaycan
dövlətinin və xalqının tarixində m üstəqilliyin qazanılm ası ilə yaddaşlarda qalacaqsa, X X I əsr həm in m üstəqilliyin
m öhkəm lənm əsi, strukturlaşm ası və dönm əz xarakter alm ası ilə əlam ətdar olacaqdır... Y eni m inilliyə A zərbaycan
hüquqi, sivil dövlət, vətəndaş cəm iyyəti quran ölkə kim i daxil olm uşdur».
H eydər Əliyevin elm i-nəzəri
irsinin dərindən
və
hərtərəfli öyrənilm əsinə,
bu nadir
şəxsiyyətin
və
siyasət
adam ının yenidən hakim iyyətə qayıdışından sonrakı dövrün təhlilinə dair çox sanballı yazıları ilə tanınan m üəllif,
cəm iyyətim izin ehtiyac duyduğu vacib m əsələlərin dərindən araşdırılm asında bu gün son dərəcə əhəm iyyətli olan
m illi ideologiyam ıza dair H eydər Əliyev irsindən bəhrələnərək b ir sıra yeni fikir və m ülahizələrlə çıxış edir.
K itabın böyük b ir hissəsi A zərbaycan m üxalifətinin m ahiyyəti və sosial-siyasi köklərinin təhlilinə həsr
olunm uşdur. M üxalifət partiyalarının əsl
xislətini, onların
daxilində
gedən prosesləri
açıb
göstərən
m ü əllif bu
partiyaların əslində qeyri-dem okratik ideologiyalardan geniş bəhrələndiklərini əsaslı sübutlar və dəlillərlə oxucuya
çatdırır. A zərbaycanın siyasi həyatında boylanan m üxalifət partiyalarının fəaliyyətini elm i cəhətdən araşdıran,
prosesləri diqqətlə m üşahidə edən m ü əllif sonda çox düzgün olaraq belə b ir nəticəyə g əlir ki, «siyasi m eydana yeni,
dem okratik m üxalifət qüvvələri gəlm əlidir». Bu, çox düzgün və obyektiv qənaətdir. B unu m illi dövlətçiliyim izin
m ənafeyi, respublikam ızın gələcəyi tələb edir.
A kadem ik Ram iz M ehdiyevin çox yüksək elm i-nəzəri səviyyədə yazılm ış bu son dərəcə m araqlı və dəyərli
kitabında eyni zam anda m üstəqil A zərbaycanın keçdiyi yol, əldə etdiyi nailiyyətlər üm um iləşdirilir, bütün bu
nailiyyətlərim izin qazanılm asında b ir m illi lider kim i H eydər Ə liyevin titanik fəaliyyəti yüksək səviyyədə elmi
şəkildə araşdırılır.
K itabda həm çinin belə b ir fikir də əsaslandırılır ki, H eydər Ə liyev m əktəbinin layiqli davam çısı olan İlham
Ə liyevin sim asında bu gün A zərbaycan siyasətçilərinin gənc nəslinin form alaşdığı da bir həqiqətdir. B u gün İlham
Ə liyevin şəxsində A zərbaycana xalqından güc alan, m illi m ənafeləri üstün tutan, bacarıqlı, səriştəli, yüksək
idarəetm ə m ədəniyyətinə m alik m üasir siyasət adam ı rəhbərlik edir.
G örkəm li filosofun m üasir A zərbaycan dövlətinin banisi H eydər Ə liyevin nurlu xatirəsinə həsr etdiyi
«A zərbaycan: qloballaşm a dövrünün tələbləri» adlı irihəcm li əsəri də üm um m illi liderim izin bizə m iras qoyduğu
təkrarsız və unikal irsin öyrənilm əsi, dərk edilm əsi və gələcək n əsillər üçün b ir əm anət kim i saxlanılm ası
baxım ından son dərəcə dəyərlidir.
A ltı fəsildən ibarət olan əsər A zərbaycanın m üasir sosial-iqtisadi və siyasi inkişafının dərin təhlilinə əsaslanır
və faktiki olaraq, qlobal transform asiyalar, yeni dünya nizam ının yaranm ası və X X əsrin axırları - X X I əsrin
əvvəllərində baş verm iş siyasi proseslərin tranzitar cəm iyyətlərə intensiv təsiri dövründə dövlətin və cəm iyyətin
m üm kün in k işaf yollarım aşkara çıxarm ağa yönəldilm iş futuroloji bir araşdırm adır. Əsərdə qloballaşan dünyanın
yeni reallıqları fikir süzgəcindən keçirilərək yenidən m ənalandırılır, qərbləşm ənin və m odernləşm ənin A zərbaycan
cəm iyyətinə təsiri təhlil olunur.
M üəllif, «A zərbaycan m odernləşdirilm əsi: in k işaf yolları» sərlövhəli bölm ədə göstərir ki, «A zərbaycanda
m odernləşm ə prosesinin ilk iki m ərhələsi (1970-ci illər - 1980-ci illərin əvvəli və 1980-ci illərin ikinci yarısı) sovet
dövrünə tə sa d ü f edir... Ü çüncü m ərhələ 1991-ci ildə respublikam ızın m üstəqillik qazanm ası dövrünə tə sa d ü f edir».
M ü ə llif bu m ərhələni siyasi qeyri-sabitlik, iqtisadi tənəzzül və əhalinin kütləvi şəkildə yoxsullaşm ası m ərhələsi
kim i səciyyələndirir. T ədqiqatçı faktların və arqum entlərin dili ilə sübut edir ki, H eydər Ə liyevin 1993-cü ildə
yenidən hakim iyyətə qayıtm ası ilə m odernləşm ənin m üasir - dördüncü m ərhələsinin başlanm asının təm əli qoyuldu.
H əm in m ərhələnin m əzm ununu səciyyələndirən ilk və böyük hadisə 1994-cü ilin 20 sentyabrında «Əsrin
m üqaviləsi»nin im zalanm ası oldu.
M ü ə llif daha sonra haqlı olaraq qeyd edir ki, m odernləşm ənin dördüncü m ərhələsinə daxil olarkən
A zərbaycanda qarşılıqlı əlaqəyə, yeniliklərə açıq olan, konstruktiv funksiya yerinə yetirən in k işaf ideologiyası
form alaşm ağa başladı. O nun qənaətinə görə, həm in ideologiyanı hansısa ideoloji yönüm ə aid etm əkdən söhbət
gedərsə, bu daha çox neokonservatizm kim i səciyyələndirilə bilər. Liberalizm və m ühafizəkarlığın sintezi olan
neokonservatizm burada A zərbaycan üçün daha m əqbul ideoloji konstruksiya hesab edilir. B u kontekstdə m ü əllif
haqlı olaraq vurğulayır ki, «Ü m um m illi Liderim iz H eydər Əliyevin dövlət idarəçiliyinin nadir xüsusiyyəti də elə
bundadır ki, o, m üstəqil, dem okratik A zərbaycan dövlətinin qurulm asında həm in ideoloji sim biozdan m əharətlə
istifadə etm işdir».
K itabın m üvafiq fəsillərində qloballaşm a dövründə dövlət və cəm iyyət, m üstəqil A zərbaycanın siyasi və
iqtisadi strategiyası, hakim iyyət və m üxalifət arasında form alaşm ış m övcud m ünasibətlər və onların sağlam rəqabət
m üstəvisinə keçirilm əsi
zəruriliyindən ətraflı bəhs
edən
m üəllif, əsərin sonuncu hissəsində
m əhz
dem okratiyanı
dövlət və cəm iyyətin inkişafının prioriteti kim i əsaslandırır.
A kadem ik R am iz M ehdiyev H eydər Ə liyevin titanik və unikal fəaliyyətini həm nəzəri-konseptual, həm də
praktiki baxım dan təhlil etm ək im kanına m alik b ir alim və dövlət xadim i kim i əsərinin sonunda dərin siyasi
əhəm iyyəti olan ibrətam iz nəticəyə gəlir: «Hakim iyyətin optim al m odelini tapan, hətta barışm az ziddiyyətləri
aradan qaldıran, cəm iyyətdə vəziyyəti sabitləşdirən, m illətin bütün im kanlarını səfərbər edən, m ü x təlif qüvvələrin
və bütövlükdə cəm iyyətin siyasi tarazlığını yaradan h ər kəs siyasi u ğur qazana bilər. M üstəqil A zərbaycan
dövlətçiliyinin yaradılm ası və inkişafının haqlı olaraq H eydər Ə liyev epoxası adlandırıla bilən bu dövrü tarixi
sərvət və olduqca qiym ətli irsdir».
Əsərin sonunda, üm um m illi liderin dövlətçilik irsini varisliyi gözləm əklə, novatorcasına və dinam ik şəkildə
həyata keçirən Prezident İlham Ə liyevin daxili və xarici siyasət kursundan bəhs olunur, dövlətçiliyim iz qarşısında
duran m ühüm vəzifələrin həllində ölkə başçısının atdığı addım ların böyük siyasi və iqtisadi çəkisi dəyərləndirilir.
A zərbaycanda siyasi sistem in təkm illəşdirilm əsi və vətəndaş cəm iyyətinin qurulm asında qazanılm ış ən
m ühüm nailiyyətlərdən biri kim i 6 noyabr 2005-ci il tarixində keçirilm iş parlam ent seçkilərinin m üfəssəl elmi
tədqiqi, prosesin geniş spektr üzrə obyektiv təhlili ölkəm izin dem okratik in k işaf yolunun ilkin m ərhələsində əldə
edilm iş nəticələrin m üəyyənləşm əsi, m üsbət m əqam ların inkişafı, qüsur və çatışm azlıqların isə dərhal aradan
qaldırılm ası hesabına ölkəm izin seçki təcrübəsinin daha da təkm illəşdirilm əsi baxım ından son dərəcə böyük
aktuallıq kəsb edir.
A kadem ik R am iz M ehdiyevin «2005-ci il parlam ent seçkiləri: ilkin təhlil (m ülahizələr, nəticələr və
proqnozlar)» adlı dərin m əzm unlu tədqiqatı bu cəhətdən böyük elm i və siyasi əhəm iyyətə m alikdir. Əsərdə
seçkilərə hazırlıq, onun m ü x təlif m ərhələləri, iqtidar və m üxalifət m ünasibətləri, seçkilərin nəticələrinin
qiym ətləndirilm əsi və digər m əsələlərə geniş y er verilm iş, m ühüm elm i üm um iləşdirm ələr aparılm ış, habelə
perspektivə ünvanlanan konkret tə k lif və tövsiyələr irəli sürülm üşdür.
M üəllifin verdiyi proqnozlara görə, 6 noyabr parlam ent seçkilərinin dem okratik uğurları ölkəm izdə
ictim ai-siyasi vəziyyətin sabitləşm əsinə, əhalinin rifah halının yaxşılaşm asına, A zərbaycan R espublikasının
beynəlxalq strukturlara daha fəal inteqrasiyası prosesinə böyük töhfə verəcəkdir. Onun özünün təbirincə desək,
üm um m illi liderim iz H eydər Ə liyevin şalı əsəri olan m üstəqil A zərbaycanı layiqincə, böyük fədakarlıqla irəliyə
aparan Prezident İlham Ə liyevin qətiyyətli fəaliyyəti, siyasi iradəsi ölkəm izi bütün sınaqlardan alınaçıq, üzüağ
çıxaracaqdır. B u həqiqəti A zərbaycan vətəndaşları ilə yanaşı, artıq beynəlxalq ictim aiyyət do qəbul edir.
A kadem ik Ram iz M ehdiyevin üm um m illi lider H eydər Əliyevin siyasi irsinin öyrənilm əsinə həsr edilmiş
nəzəri-konseptual və fundam ental tədqiqatları içərisində 2 cildlik «M illi m əfkurə, dövlətçilik, m üstəqillik yolu ilə»
adlı əsər xüsusi aktuallıq kəsb edir. M üəllifin dərin elm i-analitik düşüncə tərzinin m əhsulu olan bu əsərdə H eydər
Ə liyevin A zərbaycana rəhbərliyinin 34 illik tarixinin elm i-nəzəri üm um iləşdirm ələrlə təhlili xüsusi y er tutur.
M ü ə llif əm inliklə qeyd edir ki, A zərbaycanın X X əsrdəki intibahı, dünya birliyinin layiqli subyekti olm ası,
sosial-iqtisadi tərəqqi yoluna çıxm ası, uğurlu neft diplom atiyasının həyata keçirilm əsi, habelə hüquqi, dünyəvi
dövlət, dem okratik və vətəndaş cəm iyyəti quruculuğunda əldə olunm uş uğurlar bilavasitə H eydər Əliyev dühasının,
m üdrikliyinin, onun cəsarətinin və yenilm əz iradəsinin nəticəsidir. M əhz bu baxım dan akadem ik Ram iz M ehdiyev,
H eydər Əliyevi oxuculara xarizm atik lider, m üasir A zərbaycan dövlətçiliyinin banisi və xilaskarı, dünya siyasətinə
təsir göstərən qüdrətli şəxsiyyət, bütün həyatını xalqına və doğm a vətəninə həsr etm iş böyük azərbaycanlı kimi
təqdim edir. Ə dalət nam inə qeyd edək ki, m əhz Ram iz M ehdiyevin - 30 ildən artıq bir m üddətdə H eydər Əliyev
kom andasında ən m əsul vəzifələrdə çalışm ış, üm um m illi liderin ən çətin m əqam larında yaxın silahdaşı olmuş
təcrübəli ictim ai xadim in siyasət bahadırını belə təqdim at etm əyə m ənəvi haqqı vardır.
K itabda y er alm ış «M üstəqil A zərbaycan dövlətçiliyinin m em arı», «A zərbaycan m illi dövlət quruculuğu
yolunda», «1990-cı ilin yanvarında B akıda törədilm iş qanlı faciənin tarixi və sosial-siyasi kökləri m əsələsinə dair»,
«Tarixdə şəxsiyyətin rolu m əsələsinə dair», «A zərbaycanın m üstəqil dövlət quruculuğu təcrübəsi: uğurlar,
problem lər və perspektivlər», «H eydər Əliyev xətti: ideya-siyasi və m illi-m ənəvi am illər», «H eydər Ə liyevin siyasi
portretinin cizgiləri» və digər sərlövhəli yazılarda görkəm li alim in, dahi m üasirim izin tarixi m issiyasına bağlılığı və
sonsuz sədaqətinin şahidi oluruq. M üəllifin aşağıdakı fikirləri üm um m illi liderə onun yaxın silahdaşının vətəndaşlıq
və insanlıq borcu
ilə
bağlı
etirafı kim i diqqəti
çəkir: «Təbii, biz xalqım ızın
rəhbəri, onun m ənəvi
atası H eydər
Ə liyev qarşısında insanlıq və vətəndaşlıq borcum uzu qaytarm alıyıq. B unun üçün, ilk növbədə, onun bizə qoyub
getdiyi m irası in k işaf etdirm əliyik. H eydər Ə liyevin m üəyyənləşdirdiyi m agistral yolla irəliləyərək, firavan,
təhlükəsiz və qüdrətli A zərbaycanın qurulm ası işini uğurla başa çatdırm alıyıq.
H ər bir A zərbaycan ailəsini varlı, qayğısız və xoşbəxt görm ək H eydər Əliyevin böyük arzusu idi. O,
A zərbaycanın m üstəqilliyinin dönm əzliyinin, torpaqlarım ızın bütövlüyünün, suverenliyinin təm in edilm əsi arzusu
ilə yaşayırdı. Bu işlərin görülüb başa çatdırılm ası bizim h ər birim izin m ərhum H eydər Ə liyevin ruhu qarşısında ən
əsas xidm ətim iz olacaqdır».
H eydər Ə liyevin arzuları bu gün reallığa çevrilir. O, cism ən aram ızda olm asa da, bizim üçün qoyub getdiyi
m isilsiz siyasi irs və idarəçilik m əktəbi A zərbaycan dövlətçiliyinin əbədiyaşarlığına xidm ət edir.
B u gün Prezident İlham Ə liyevin rəhbərliyi ilə sosial-iqtisadi və siyasi sahədə həyata keçirilən genişm iqyaslı
təd b irlər ölkəm izin hərtərəfli inkişafı üçün əlverişli im kanlar və yeni-yeni perspektivlər açır.
A kadem ik Ram iz M ehdiyevin təbirincə desək, «vətəndaşı olduğum uz və durm adan in k işaf edən
A zərbaycanın m üasir tarixində İlham Ə liyev m ərhələsi real nailiyyət faktlarım özündə cəm ləşdirən şanlı
salnam ədir. A zərbaycan xalqı bu m ərhələnin m üstəqil dövlətçiliyin sarsılm az və əbədi olm ası baxım ından hələ uzun
m üddət davam edəcəyinə əmindir».
H eydər Əliyev irsinin elm i-nəzəri araşdırılm ası ilə dövlət idarəçiliyinin praktiki m əsələlərinə uğurla
yiyələnm iş akadem ik Ram iz M ehdiyevin fundam ental tədqiqatlarından olan «D em okratiya yolunda: irs haqqında
düşünərkən» əsəri xüsusilə diqqəti çəkir. M üasir A zərbaycan fəlsəfi-tarixi dünyagörüşünün peşəkar araşdırıcısı olan
Ram iz M ehdiyevin yeni sanballı və m ükəm m əl əsəri haqlı olaraq sivilizasiyanın böyük nailiyyəti hesab edilən
dem okratiya anlayışı haqqında, qloballaşm a və yeni dünya nizam ı barədə, habelə bu kontekstdə A zərbaycanın yeri
və rolu ilə bağlı cəm iyyəti narahat edən suallara kifayət qədər aydın cavabın verilm əsi baxım ından təqdirəlayiqdir.
K itabda akadem ik Ram iz M ehdiyev A zərbaycanda dem okratiyanın sabahı ilə, bu prosesdə H eydər Ə liyev irsinin
oynayacağı əlahiddə rolla bağlı konkret qənaətini bölüşm üşdür: «Bu gün A zərbaycan ciddi sınaqdan keçir... lakin
nə qədər çətin olsa da, A zərbaycanın tarixi in k işaf yolunun irəli sürdüyü dövlətçilik vəzifələri dərindən təhlil
edilm əli və həll olunm alıdır. H azırda insanlar yeni partiyalara deyil, şəxsiyyətlərə bel bağlayırlar - elə şəxsiyyətlərə
ki, onlar xalqın m illi-m ənəvi dirçəlişinə, respublikanın hərtərəfli böhrandan çıxarılm asına görə m əsuliyyəti öz
üzərinə götürübdür... B ütün bunlar, əlbəttə ki, A zərbaycanın həyati m araqlarına cavab verir, ölkənin A vropa
dem okratik sivilizasiyasının standartlarına yaxınlaşm asına im kan yaradardı».
Əsərdə, ölkədə cərəyan edən proseslərə nəzər salınır, bunlar postsovet m əkanında baş verən hadisələrin və
ssenarilərin fonunda təhlil edilir. M üəllif çox doğru olaraq qeyd edir ki, «son prezident seçkilərində yalnız ölkənin
yeni rəhbəri seçilm irdi, həm də üm um iyyətlə, dövlətin gələcəyi, yeni siyasi rejim in xarakteri və respublikanın
sonrakı in k işaf yönüm ü də m üəyyən edilirdi. H eydər Ə liyevin sayəsində qazanılan nailiyyətləri əsas götürən ölkə
əhalisinin m ütləq əksəriyyəti bu siyasi kursun davam lılığını tələb edirdi». B ununla belə, cəm iyyətdə fərqli ideyalar,
revanşist xarakterli planların da m övcudluğundan bəhs edən m üəllif, inam la qeyd edir ki, cənab İlham Əliyevin
prezident seçkilərində 76 faiz səs alm ası, siyasətdə varisliyin qorunm ası baxım ından ciddi sınaq idi. N əticədə
ictim aiyyətdə ölkənin dem okratiya və liberal iqtisadiyyat yolu ilə inkişafının davam edəcəyinə əm inlik yarandı. Bu
fikirlər görkəm li filosofun 2003-cü il prezident seçkilərinin nəticəsində xalqın m ütləq əksəriyyətinin dəstəyini
qazanm ış İlham Ə liyevin həyata keçirəcəyi siyasi kursa böyük inam və etim adının göstəricisi kim i dəyərlidir.
K itabda m üəllif bəzi m əm urların m əlum nankorluq faktlarını xatırlatm aqla b ir daha bəyan edir ki, üm um m illi
lider H eydər Ə liyevin və Prezident İlham Ə liyevin etim adını qazanm aq h ə r b ir insanın taleyində böyük şans, uğurlu
tale qism ətidir. B u etim adı doğrultm aq üçün tələb olunan şərt isə konkretdir: dövlətə və xalqa şərəflə xidm ət etm ək,
daşıdığın vəzifələrin m əsuliyyətini anlam aq, iqtidarın təəssübünü çəkm ək və ona sədaqətli olm aq. Bu prinsiplər
həm də akadem ik Ram iz M ehdiyevin yüksək elm i potensialının, qətiyyətli vətəndaş m övqeyinin və H eydər Əliyev
irsinə, Prezident İlham Ə liyevin siyasi kursuna sarsılm az bağlılığın m ükəm m əl ifadəsi olan «D em okratiya yolunda:
irs haqqında düşünərkən» kitabının leytm otivini təşkil edir.
U lu öndərin dem okratik vətəndaş cəm iyyətinin qurulm asına və m üstəqil A zərbaycanın inkişaf strategiyasına
d air zəngin ideya-siyasi irsinin hərtərəfli araşdırılm ası istiqam ətində akadem ik Ram iz M ehdiyevin qələm inin
m əhsulu olan «V ətəndaş cəm iyyətinə yol açan ideyalar» kitab ı da elm i ictim aiyyətin böyük m arağına səbəb
olm uşdur. B u fundam ental əsər m üasir A zərbaycan cəm iyyətinin, dövlətçiliyim izin, davam lı inkişafım ızın aktual
m əsələlərinin uğurlu fəlsəfi-politoloji təhlili nüm unəsidir.
A zərbaycan şəraitində dem okratiya özünün universal dəyərləri və üm um i prinsipləri ilə yanaşı,
vətənpərvərlik, sabitlik, nüfuzlu rəhbərlik və s. bu kim i m ühüm , taleyüklü cəhətlərlə də zənginləşdirilm əlidir»
deyən m ü əllif əsərdə xüsusi olaraq vurğulayır ki, m əhz dövlət başçısının zəkası, istedadı, uzaqgörənliyi və əzmi
sayəsində ölkədə sabitlik yaranm ışdır. H eydər Ə liyevin sim asında tale A zərbaycana və m illətim izə güclü siyasi
lider, ölkə əhalisi arasında və dünya birliyində yüksək, inkaredilm əz nüfuza m alik beynəlxalq-m iqyaslı dövlət
xadim i bəxş etm işdir.
Əsərdə yer alm ış «Ə sl vətəndaş, böyük şəxsiyyət və qüdrətli lider haqqında bəzi düşüncələr» sərlövhəli dərin
m əzm unlu yazı, h ər m ərhələsi b ir m əktəb olan, yalnız m ənsub olduğu A zərbaycan xalqının deyil, dünyanın bir çox
xalqlarının yaddaşında özünün aydın cizgiləri ilə həkk olunan dahi m üasirim iz H eydər Əliyevin m öhtəşəm siyasi
portretini bütün çalarları ilə əks etdirir.
«Fraklin Ruzvelt, U inston Çörçill, Şarl de Qoll kim i, H eydər Əliyev də hələ sağlığında canlı əfsanəyə
çevrilm işdi» deyən alim bu fenom enin nə qədər açıq olsa da, m üasirləri üçün sirr olaraq qaldığını da qeyd edir.
M ü ə llif xüsusi olaraq vurğulayır ki, H eydər Əliyev fenom enindən nə qədər çox yazılsa da, bu siyasət nəhənginin
səciyyəvi keyfiyyətlərini tam açmaq, onun istedadım və parlaq şəxsiyyətini bütövlükdə göstərm ək heç kəsə
m üyəssər olm am ışdır. M üəllifin haqlı qənaətinə görə, «H eydər Əliyevin siyasi portretini tam dolğunluğu ilə
yaratm aq m üşkül işdir. Çünki bu, bütöv b ir dövrü təsvir etm əyə cəhd göstərm ək dem ək olardı. Bu m əqalədə biz
onun çoxşaxəli fəaliyyətinin ancaq b ir cəhətindən, yəni azərbaycançılıq ideologiyasında öz təcəssüm ünü tapan m illi
ideyam gerçəkləşdirm əsindən danışm ağa çalışacağıq».
E tira f etm əliyik ki, görkəm li filosofun bu çalışm ası olduqca uğurlu alınm ışdır. H eç şübhəsiz, m üəllifin fikir
süzgəcindən keçən düşüncələri h ər b ir azərbaycanlının qəlbindən xəbər verir: «Təbiət H eydər Əliyevə nadir
keyfiyyətlər - iş qabiliyyəti, qətiyyət, özünün haqlı olduğuna əm inlik, ətrafındakı adam ların m əziyyətlərini və
im kanlarını m üəyyənləşdirm ək bacarığı kim i keyfiyyətlər bəxş etm işdir. Onun fenom enal yaddaşı barədə rəvayətlər
söylənir: neçə illər əvvəl olmuş və çoxları üçün əhəm iyyətsiz görünm üş faktları və hadisələri bütün təfərrüatı ilə
xatırlaya bilir. Ç oxdan və ötəri görüşdüyü adam ların adları da yadındadır».
H eydər Əliyevin bu unikal keyfiyyətlərinə diqqəti cəlb edən m ü əllif m əhz onun rəhbərliyi və dəm ir iradəsi
sayəsində A zərbaycan dövlətçiliyinin və m üstəqilliyinin əbədiliyi və dönm əzliyini təm in edən m öhkəm zəm inin
form alaşdığını təkzibedilm əz dəlillərlə əsaslandırm ışdır. A kadem ik Ram iz M ehdiyev böyük qürur və razılıq hissi
ilə qeyd edir ki, bu gün Prezident İlham Ə liyevin rəhbərliyi ilə H eydər Ə liyev ənənələrinə sadiq qalm aqla, yeni
dövrün tələblərinə m üvafiq şəkildə ölkəm izdə dem okratik, hüquqi dövlət və vətəndaş cəm iyyəti quruculuğu
istiqam ətində m əqsədyönlü siyasət həyata keçirilir.
Əsərdə eyni zam anda iqtisadi inkişafın dem okratikləşdirm ə prosesində oynadığı rola qiym ət verilir və
göstərilir ki, cəm iyyətdə m öhkəm iqtisadi təm əl olm adan ideya-siyasi islahatlar m üsbət nəticə verə bilm əz. M əhz
buna görə də, m ü əllif son illərdə, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi dövründə A zərbaycanda əldə edilmiş böyük
iqtisadi nailiyyətləri dem okratik islahatların və cəm iyyətin m odernləş dirilm əsinin m ühüm am ili kim i vurğulayır.
D ahi m üasirim izin m isilsiz və təkrarsız ideya-siyasi irsi haqqında onun yaxın silahdaşının, yazının sonunda
y er alm ış böyük nəsihət xarakterli qənaəti olduqca ibrətam izdir: «Yaşadığım ız dövr tarixə H eydər Ə liyev epoxası
kim i daxil olacaqdır. G ələcək n əsillər taleyin bizə bəxş etdiyi bu tarixi dövrü böyük qibtə hissi ilə xatırlayacaq,
öyrənəcək, təhlil edəcəklər. Bizim h ə r birim iz isə bir vətəndaş kim i taleyin bizə bəxş etdiyi bu n ad ir im kandan
ölkənin tərəqqisi nam inə istifadə etm əyə hazır və qadir olmalıyıq».
Əm inliklə deyə bilərik ki, haqqında bəhs etdiyim iz «Vətəndaş cəm iyyətinə yol açan ideyalar» fundam ental
əsəri də bu şərəfli m issiyanın həyata keçirilm əsində dəyərli vəsait olacaqdır.
A kadem ik Ram iz M ehdiyevin «G ələcəyin strategiyasını m üəyyənləşdirərkən: m odernləşm ə xətti» adlı
konseptual tədqiqat əsərində A zərbaycanda üm um m illi lider H eydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulm uş inkişaf
strategiyasının Prezident İlham Əliyev tərəfindən çevik, novatorcasına və dinam ik həyata keçirilm əsi m exanizm ləri
araşdırılm ışdır.
Ə sərin «Yeni paradiqm anı qurarkən: iqtisadiyyatdan dem okratiyaya doğru» adlanan birinci bölm əsində
m üəllif, ilk növbədə, İlham Əliyevin Prezidentliyinin əsas konsepsiyasının m ahiyyətini açm ış və onun elm i əsasım
göstərm işdir. Bu, h ə r şeydən əvvəl, ölkədə güclü iqtisadi bazanın form alaşdırılm asından ibarətdir. Q eyd olunan
konsepsiya kütləvi şüurun və cəm iyyətin sosiom ədəni bazisinin m ərhələlərlə postindustrial dəyərlər və dem okratik
ənənələr m əcrasına transform asiyasına im kan yaratm alıdır.
Əsərdə, haqqında bəhs olunan iqtisadi bazanın yaradılm ası və inkişafı istiqam ətində Prezident İlham
Ə liyevin atdığı m ühüm addım ların dərin elm i təhlili y er alm ışdır. M ü əllif təkzibedilm əz faktlar və dəlillər əsasında
2003-cü ildən bəri ölkədə sosial m əsələlərin həllinə və əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin yüksəldilm əsinə ciddi diqqət
yetirildiyini ön plana çəkm işdir. Q eyd olunm uşdur ki, «2007-ci ilin sonuna adam başına düşən real pul gəlirləri
əvvəlki illə m üqayisədə 38% artaraq 1670 m anata, orta aylıq əm ək haqqı 42% artaraq 214 m anata, təyin olunmuş
aylıq pensiyanın orta m əbləği 44% artaraq 59 m anata çatm ışdır. Ə gər 2003-cü ildə A zərbaycanda yoxsulluq
şəraitində yaşayanlar 49% idisə, 2008-ci ilin yanvarın 1-nə bu göstərici 16%-ə düşm üşdür».
H eç şübhəsiz, bu nəticələr təkcə daxili iqtisadi m ühitin sabitləşdirilm əsinə deyil, həm də bütövlükdə ölkədə
rəqabətədavam lı iqtisadi struktur yaradılm asına yönəlm iş lokal tədbirlər kom pleksinin planlı şəkildə həyata
keçirilm əsinin real göstəricisidir.
G örkəm li alim, Prezident İlham Əliyevin birinci prezidentlik m üddətinin ən m ühüm istiqam ətlərindən biri
olan m illi iqtisadiyyatın liberallaşm ası prosesinin təkcə daxili deyil, həm çinin xarici dividentləri m əsələsinin
təhlilinə də xüsusi y er ayırmışdır.
Əsərdə qeyd olunur ki, əsası ulu öndər H eydər Ə liyev tərəfindən qoyulan və m üasir dünyanın tələbləri nəzərə
alınm aqla Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə davam etdirilən düzgün daxili siyasətin nəticəsində əldə edilən
iqtisadi artım və neftin qiym ətinin dünya bazarında xeyli dərəcədə yüksəlm əsi beynəlxalq aləm də A zərbaycanın
iqtisadi m övqeyinin güclənm əsinin m ühüm am ili olm uşdur. Təsadüfi deyildir ki, «nüfuzlu investisiya bankı olan
«Q oldm an Saks» tərəfindən hazırlanm ış iqtisadi in k işaf indeksi üzrə hesabatda, A zərbaycan bütün M DB ölkələrini
qabaqlam ış, dünyada 170 ölkə arasında 61-ci yeri tutm uşdur. A zərbaycan U kraynanı (71-ci yer), R usiyam (81-ci
yer), E rm ənistanı (82-ci yer), G ürcüstanı (100-cü yer) xeyli dərəcədə qabaqlam ışdır.
M ü ə llif A zərbaycanın 2003-cü ildən sonra həyata keçirilən yeni in k işaf strategiyasına yüksək qiym ət verərək
aşağıdakı m ühüm nəticəyə gəlir: İlham Əliyevin Prezidentliyinin birinci dövrünün əsas vəzifəsi - davam lı və tərəqqi
edən iqtisadi sistem in form alaşdırılm ası uğurla reallaşdırlılır.
A lim in respublikam ızda vətəndaş cəm iyyətinin form alaşm ası im kanları ilə bağlı gəldiyi nəticə də kifayət
qədər əsaslı təsir bağışlayır: «Ölkədə vətəndaş cəm iyyəti iqtisadiyyatın m odernləşm əsi -> ictim ai həyatın
dem okratikləşm əsi -> m illi m əkanın sistem li liberallaşm ası paradiqm ası gerçəkləşdikcə form alaşacaqdır».
Üm um ən, əsərin yuxarıda qeyd edilən və «D em okratik sistem i təkm illəşdirərkən: sabitlikdən m odernləşm əyə
doğru», «Sabit sosial sistem qurarkən» və «O ktyabr - 2008: güclü dövlət m odernləşm iş iqtisadiyyat və azad
vətəndaş» adlı bölm ələrində akadem ik Ram iz M ehdiyev zəngin faktlar və elm i-nəzəri m ülahizələr əsasında, habelə
m üasir dünyanın dəyişən geosiyasi
reallıqları kontekstində
iqtisadiyyatdan dem okratiyaya,
sabitlikdən
m odernləşm əyə doğru keçidin xüsusiyyətlərindən bəhs etm iş, güclü dövlət, m üasir iqtisadiyyat və azad vətəndaş
cəm iyyəti quruculuğunda Prezident İlham Ə liyevin m isilsiz fəaliyyətinin canlı xronikasını yaratm ağa nail olmuşdur.
A kadem ik Ram iz M ehdiyevin ictim ai-siyasi həyatım ızın, dövlətçiliyim izin taleyüklü m əsələlərinin dərin elmi
təhlilini hədəfə alm ış «İctimai və
hum anitar elm lər:
zam an kontekstində
baxış» adlı
sanballı əsəri
n əşr olunduğu
gündən cəm iyyətdə böyük m araqla qarşılanm ışdır. M üəllifin konseptual elm i yanaşm alarının, iti fəhm inin və dərin
m üşahidə qabiliyyətinin nəticəsində ərsəyə gəlm iş və H eydər Ə liyevin əbədiyaşar xatirəsinə ith a f olunm uş əsərdə
əsas diqqət elm in m üasir in k işaf tendensiyalarının təyinatı, xüsusilə bu kontekstdə ictim ai və hum anitar elm lər
sahəsində real vəziyyət, m övcud problem lər və onların həlli im kanları, elm lə idarəçiliyin unikal vəhdətinin təm in
edilm əsi və bu istiqam ətdə ayrılm ış vəsaitlərin səm ərəli istifadəsinə nail olunm ası kim i vacib m əsələlərə
yönəlm işdir.
İki fəsildən ibarət olan kitabın giriş hissəsində akadem ik Ram iz M ehdiyevin «İctim ai və hum anitar elmlər:
zam an kontekstində baxış» m əqaləsi və «A zərbaycan oxucusu yazıçılarım ızdan ədəbi hadisəyə bərabər əsərlər
gözləyir» sərlövhəli m üsahibəsi verilm işdir. K itabın birinci və ikinci fəsillərində qeyd olunan m əqalənin m üzakirəsi
ilə bağlı keçirilm iş «dəyirm i m asalar», habelə m ü əllif yazıları öz əksini tapm ışdır.
O nu da xüsusi olaraq qeyd edək ki, A zərbaycanın ictim ai fikrinə, eləcə də onun elm inin, təhsilinin
problem lərinə həsr olunm uş sanballı əsərləri ilə bu sahələrin inkişafına böyük töhfələr verm iş akadem ik Ram iz
M ehdiyevin sözügedən tədqiqatından irəli gələn bütün m üddəalar, proqram xarakterli vəzifələr uğurla realizə
olunm aqda, gerçək həyatda əksini tapm aqdadır.
B öyük inam la deyə bilərik ki, m üəllifin digər sanballı əsərləri kim i, bu tədqiqatı da H eydər Ə liyevin m isilsiz
irsinin öyrənilm əsinə dəyərli töhfəsidir.
Q ədirbilən oxucunun diqqətinə təqdim olunan bu yazıda akadem ik Ram iz M ehdiyevin dahi şəxsiyyət H eydər
Ə liyevin unikal ideya-siyasi irsinin öyrənilm əsi və təşviqi sahəsində geniş və çoxtərəfli fəaliyyətinin bəzi
cəhətlərini şərh etm əyə cəhd göstərdik. Eyni zam anda belə b ir qənaətə gəldik ki, bünövrəsi üm um m illi lider H eydər
Ə liyev tərəfindən qoyulan və bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən inam la və yaradıcılıqla həyata keçirilən
dövlət siyasəti A zərbaycanın m üstəqilliyinə, m odernləşm əsinə, xalqım ızın xoşbəxt gələcəyinə hesablanm ış bir
siyasətdir və görkəm li filosof, akadem ik Ram iz M ehdiyevin tədqiqatları bu siyasətin diqqətəlayiq sosial-fəlsəfi
salnam əsidir.
Аликрам Абдуллаев
. П ервы й проректор А кадем ии Государственного У правления при П резиденте
А зербайдж ан ской Республики, доктор ф илософ ских наук, профессор
Эльман Насиров
. Зам еститель директора Ц ентра Г еостратегических И сследований А кадем ии
Государственного У правления при П резиденте А зербайдж анской Республики, доктор политических наук
Независимость и модернизация Азербайджана в свете общественно
-
философской
мысли
(
Фундаментальные работы академика Рамиза Мехтиева являются
неоценимым вкладом в изучении наследия Гейдара Алиева
)
Резюме
В статье проанализированы ряд ф ундам ентальны х работ академ ика Рам иза М ехтиева, посвящ енны х
исследованию политического наследия общ енационального лидера Гейдара Алиева.
А вторы обосновали научные труды известного философ а Рам иза М ехтиев внесш его неоценимы й
вклад
в
исследование
титанической
деятельности
основателя
соврем енной
государственности
А зербайдж ан а Гейдара Алиева.
A lik ra n i A b d u llay e v . The first deputy rector o f the A cadem y o f Public A dm inistration under the P resident
o f the R epublic o f A zerbaijan, doctor o f philosophy, professor
E lm a n N asiro v . D eputy D irector, C enter for G eostrategic R esearch, the A cadem y o f Public A dm inistration
under the President o f the R epublic o f A zerbaijan, doctor o f political sciences
T h e In d e p e n d e n c e a n d th e M o d e rn iz a tio n of A z e rb a ija n in th e L ig h t of Social
a n d P h ilo so p h ic al T h o u g h t (T h e F u n d a m e n ta l W o rk o f A c a d e m ic ia n R a m iz M eh d iy ev
is a n In v a lu a b le C o n tr ib u tio n to th e S tu d y o f H e y d a r A liyev H e rita g e )
S u m m a ry
The article analyzes a num ber o f fundam ental w orks o f A cadem ician Ram iz M ehdiyev devoted to the study
o f the political heritage o f the all-national leader H eydar Aliyev.
The authors substantiated the scientific w orks o f the w ell-know n philosopher Ram iz M ehdiyev w ho m ade an
invaluable contribution to the study o f the titanic activity o f H eydar A liyev, the founder o f m odern statehood o f
A zerbaijan.
Dostları ilə paylaş: |