Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
demokratiya cildində, Qorbaçovun və akademik Saxarovun silahlarıyla gələnlərin cavabını vermək hakimiyyətlə kəllə-kəlləyə gəlməkdi. Ümid xalqın özünə, meydanlara idi. Lakin meydan nəhəng bir yorğana bənzəyir, kim güclüdürsə, öz üstünə çəkəcək. Birdən-birə fikrinə gəldi ki, cibinə qoyduğu bu vərəq arxivlərdə axtardığı ölüm siyahısının davamıdır; iyirminci yüzilin əvvəllərindən doldurula-doldurula gəlir. 1937-ci ilin repressiya qurbanları ölüm siyahısındakının yalnız bir qismidir. Hakimiyyətdəkilərin və onların əlaltılarının nəzərində bu iş başa çatmamışdır. Hər yeni türk nəslinin qaymağı yığılmalıdır. Fərqi yoxdur, dünən bu işə Stalin fərman verirdi, bu gün Qorbaçov verir. Dünən bu xəyanət mikoyanların, mirzoyanların, markaryanların, hovanesyanların əliylə həyata keçirilirdi, bu gün cəllad bıçağı balayanların, kaputikyanların, ter-petrosyanların, sərkisyanların, aqambekyanların və bir sürü insanlığı, qonşuluğu, həqiqəti çoxdan unudanların əlindədir. Yəni ölüm siyahısını Bakıda yox, Moskvada, İrəvanda axtarmaq lazımdır... “İpə-sapa yatmayan, dalaşqan, söyüşcül, lovğa, opponentlərini adam yerinə qoymayan...” – Daha nə qalmışdı adına yapışdırmasınlar. Amma bunların nədən belə olduğu, hardan qaynaqlandığı barədə düşünən azdı. Düşünsələr də səbəbini tapa bilməzdilər. Təkcə ömür-gün yoldaşından daha çox, dost, sirdaş olan Mahirə xanım və ola bilsin ki, bir-iki cəbhə yoldaşı onun üsyankar xarakterinin hansı itki və faciələrdən doğulduğunu, qaya kimi sərt görünüşünə baxmayaraq köksündə necə kövrək bir ürək döyündüyünü bilirdilər. Kənar adamlara əzablı müharibə həyatından danışmağı xoşlamazdı. “Keçdi getdi. İndi kimə lazımdır bu xatirələr!” deyib söhbətdən yayınardı. Vətən müharibəsi onun üçün toxunulmaz, müqəddəs bir mövzuydu. Təkcə ona görə yox ki, ilk günündən son gününədək cəbhənin ən ağır yerlərində olmuşdu və ya ümumiyyətlə, anadan savaşçı kimi doğulmuşdu, məktəbi qurtaran kimi sənədlərini hərbi təyyarəçilik məktəbinə vermiş, orda qarşısına ayağının böyüklüyü, boyunun ucalığı bəhanəsi çıxanda hərbi piyada məktəbinə tələsmiş, hətta qəbul eləsinlər deyə özünü iki yaş böyük göstərməkdən çəkinməmiş, məktəbi qurtaran kimi, bircə gün yubanmadan, orduya yollanmış, müharibə başlanan gün Bessarabiyada ilk zərbəni sinəsinə çəkənlərdən biri olmuş, kəşfiyyatçı kimi dəfələrlə düşmən cəbhəsinin dərinliklərinə qədər gedib çıxmış, ilk dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanlığına təqdim edildiyi günlərdə rus dilini yaxşı bilməyən azərbaycanlı əsgərləri təhqir edən yüksək rütbəli bir zabitin yerindəcə dərsini vermiş, bunun nəticəsi olaraq, onu Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adından məhrum edərək cərimə batalyonunun komandiri olmaq kimi çətin bir işə göndərilmişdir. Cərimə batalyonunun çoxu məhkum, cinayət işlətmiş əsgərlərini ən ağır döyüşlərdən keçirə-keçirə ölkədə şöhrətlənmiş, iki dəfə ağır yaralanmış, düşmən qəlpəsini 35 il ayağında gəzdirmiş, ağır beyin silkələnməsi ola-ola əlbəyaxa döyüşdə düşmən əsgərini məhv etməyi bacarmışdır. Nəhayət, ikinci dəfə Qəhrəmanlığa layiq görülmüş, Berlinə sinəsində Qızıl Ulduzla daxil olmuş və müharibədən sonra da qalıb şəhərdə qayda-qanun yaradılmasında iştirak etmişdi... Bunlar hamısı olmuşdu. Ancaq onun ruhunda və təbiətində ömürlük və silinməz iz buraxan, çiyin-çiyinə vuruşduğu və çoxunu itirdiyi əsgər dostlarıydı. Neçəsini yad torpaqlara öz əlləriylə basdırmışdı. Təkcə bir döyüşdə 670 əsgərdən cəmi 47- sinin sağ qalması nə deməkdir? Hər biri bir evin ümidi, bir elin yaraşığı igidlər... Özünü hansı möcüzə qorumuşdu? Demək çətindir. O vaxtın qəzetlərində onun hər döyüşə aslan kimi atıldığından, daim ölümün üstünə getdiyindən yazırdılar. Ancaq o, müharibənin ilk günlərində qarşısına çıxmış və zorla, dilə tuta-tuta onun taleyinə baxmış bir qaraçı qızının sözlərini unutmamışdı. Qaraçıya inandı- inanmadı, bu sözlər ən ümidsiz döyüşlərdə də yadından çıxmamışdı: “Çox çıxılmaz görünən çətinliklərdən çıxacaq, ölümlərdən alnıaçıq keçərək yüksəklərə, ulduzlu zirvəyə doğru yüksələcəksən”. Evlərində o illərin şahidlərindən biri, baldızı yaşayırdı. O da müharibənin əvvəlindən axırına cəbhədə olmuş, ağır bir döyüş yolu keçmişdi... Ermənilər “Qarabağ! Qarabağ!” deyirlər. Tarix qalsın bir yana, ermənilərin cəmi yüz əlli il öncədən bura köçüb gəldiyini bilməyən yoxdur. Onlardan əvvəl burda məskunlaşmış yerli xaçpərəstlərin erməniyə aidiyyəti yoxdur... Qarabağ deyəndə o, saatlarla qədim alban tarixindən və ya burda yetişən böyük mədəniyyət xadim- lərindən danışa bilərdi. Ancaq Qarabağ sözüylə gözünün qabağına savaşda, qürbət ellərdə itirdiyi qarabağlı əsgərlər gəlirdi, aralarında erməni dostları da vardı... Aradan bu qədər illər keçmişdi, ancaq onlardan biri haqqında baldızının söylədiyi və Mahirə xanımın qələmə aldığı acı xatirə onu həmişə ağladırdı: Savaşın ağır yerində qızı çağırırlar, “burda bir əsgər bərk yaralanıb, yerlisi olan birisini axtarır, sözü var” deyirlər. Əsgər ona yaxınlaşan qaraşın qıza baxıb “Azərbaycanlısan?” deyə soruşur. Qız “hə!” deyir. “Bacı, bir ağı de, bizim tərəflərin adətincə, son nəfəsimdə ana dilimizi eşitmək istəyirəm...” Akademik burda dözə bilmirdi... İlahi, müharibənin nə qədər ağlasığmaz, həm də insanın böyüklüyünü göstərən belə xatirəsi var! “Qafqaz uğrunda! Azadlıq uğrunda!” deyəndə ayrı-seçkilik bilmirdik... Azərbaycanlı, gürcü, erməni... hamımız birdik. Amma, sən demə, biz orda ölüm-dirim savaşına atılanda burda bizim xalqa ölüm hökmü çıxaranlar varmış. Niyyətləri Bakıdan bizim milləti bütövlüklə köçürüb başqalarını bura doldurmaqmış... Bir möcüzəylə, ya da neftin xətrinə xilas olub bu şəhər, bu şəhərdə yaşayan qohumlarımız, ailələrimiz... Bəli, o ərköyündü, çünki vətən üçün gəncliyinin ən gözəl illərini vermişdi və heç Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|