Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BÖYÜK ATALARIN ZƏRİF YADİGARLARI
dua, ağı... hamısı yoxa çıxır. İnsan səsinin yerini küləyin, yağışın, suların, ildırımların səsi tutunca zaman donur, yaranmışlar unudulur, təbiət amansızlaşır, yerin-göyün vəhşi xisləti baş qaldırır; elə bilirsən, insanları bu yerlərdən qoparıb aparmayıblar, onlar durduqları yerdəcə dəyişilib ağaca, daşa, quşa, heyvana çevriliblər və günün birində hansı möcüzəyləsə əvvəlki hallarına qayıdacaqlar. Bu Qırmızı qatarın əsas sərnişini insandı, yerindən, yurdundan, təbiətindən qoparılmış insanların səsi bu qatarla Qərbdən Şərqə yayılırdı. Düz yollarda bu qatar onlarla gözü olan bir neyə də bənzəyirdi və çöllər boyu bu neydə insanlığın indiyədək eşitmədiyi ən uzun, ən acı bir ölüm havası çalınırdı...” Burda dərindən nəfəs alıb masanın arxasından qalxdı. Çünki artıq nə yazacağını bilirdi. Bu başlanğıcdan sonra təmkinlə məsələnin mahiyyətinə dalacaqdı. Aradan neçə gün keçsə, başı başqa işlərə qarışsa və yazı masasından uzaq düşsə də, bu qeydləri onu yenidən bugünkü ovqatına qaytaracaqdı. Həyat yoldaşının mətbəxdə olduğunu bilə-bilə yenə köhnə vərdişiylə, “Xanım, hardasan, bir çay ver, işə tələsirəm!” – deyə səsləndi. Mətbəxdən cavab gəldi: – Gəl, əzizim, gəl! Çay da, qayğanaq da hazırdır... BÖYÜK ATALARIN ZƏRİF YADİGARLARI Payız rüzgarının pəncərədən içəri atdığı saralmış yarpaqdı, solğun çiçəkdi, əsə- əsə dayanmışdı otağın ortasında. İllərlə onun-bunun qarşısında boyun bükərək, yalvararaq dayanmaların sonunda bədəni azacıq irəliyə əyilmişdi. Bəlkə də çiynindəki gözəgörünməz yükün təsiriydi bu? Belə zərif, arıq xanımlara yaş vermək çətindir; 30 deyən də olar, 45 deyən də. Yalnız gözlərinin yanındakı incə qırışlar onun artıq gənc olmadığını, başının üstündə son bahar rüzgarlarının dolaşdığını xatırladır, sadə çit donu geyim-kecim peşində olmadığını göstərir. Bir ruh kimi sezilmədən girdiyi otaqda havadan asılıbmışcasına, titrəyə-titrəyə dayanmışdı. Uşaq təmizliyini və parlaqlığını itirməmiş iri gözlərində kədər çoxdan yuva bağlamışdı; bunu sezmək çətin deyildi. Akademik Ziyad Şıxlı balaca kabinetinin küncünə sıxışdırılmış masasının arxasından qalxıb qıza yaxınlaşdı, əl verib görüşdü və kətil çəkib oturmağına yardım etdi: – Otur, Sara xanım! Mən səni yaxşı tanıyıram. Atan kişi adam idi. Belələri indi azdır. Saranın gözləri doldu; belə isti qarşılanacağını gözləmirdi. Bu qapını açanadək çox çək-çevir eləmişdi, çəkinirdi, qorxurdu akademikdən. Döşündəki Qızıl Ulduzdan, köhnə zabit xasiyyətini tərgitmədiyindən, boy-buxunundan, güclü, bir az da yonulmamış adam olmağından, ürəyindəkini şappadan adamın üzünə çırpmağından qorxurdu. Elmlə, tarixlə, Akademiyanın ümumi işləriylə bağlı məsələlərdə onun güzəştsizliyi, sərtliyi, gözlənilməz rəftarı barədə çox söz-söhbət, hətta gülməli əhvalatlar eşitmişdi. Düzünə qalsa, Sara xanım tək ondan yox, bütün adamlardan qorxurdu. Onların üzünə baxmaqdan, onlarla ünsiyyətdən, kiməsə ağız açmaqdan çəkinirdi. Şöhrətin zirvəsində olan atasını birdən-birə itirməsi, bircə günün içində xalqın sevimlisinin qızından xalq düşməninin qızına çevrilməsi onun ürəyinə heç bir təskinlik və qayğıkeşliklə dağılmayan bir xof doldurmuşdu. Elə bilirdi ki, hər kəs onu incidə, əzib keçə, toza çevirə bilər. İmkanı olsa gözə görünmədən və ya kölgə kimi yaşayardı bu həyatda... Küçədə də belə gəzirdi. Adamların az olduğu yollarla, yerə ağırlıq salmaqdan çəkinirmişcəsinə, barmaqlarının ucunda, kəpənək kimi uça-uça keçirdi. Ömrü boyu bircə qarışqaya da əziyyət verməmişdi. Bu qorxunu üzündən də görmək olar. Sanki ağzından çıxan hər kəlməni havadaykən, qulaqlara çatmamış tutub geri qaytarmaq istəyirdi. “Bir ayağı irəli, bir ayağı geri...” Tərəddüdlə yeriyənlər haqqında belə deyirlər. Ancaq Saranın danışığı beləydi: bir sözü irəli, bir sözü geri... Elə bil ağzından çıxan kəlmə qasırğaya dönüb onu da qabağına qatıb aparacaqdı. Bəlkə buna görə də həmişə ətrafına dörd gözlə baxırdı; gözündən heç nə yayınmır, hər şeyi görür və anındaca özünü yığışdırırdı. Ancaq akademikin yaxın adam kimi davranması onu cəsarətləndirdi. Çəkinə- çəkinə olsa da, fikrini dedi: – Mən pis yaşayıram, olduqca pis. Heç kim buna dözə bilməz, maaşım çox azdır, ancaq bununla da keçinərəm, mənnən işləri olmasın. – Kimin nə işi var sənnən? – “İxtisara düşürsən”, deyirlər. Ziyad bəy yerindən qalxıb pəncərəyə yaxınlaşdı. Gözü istər-istəməz çinar bağının arxasında, Cavidin heykəlinə sataşdı. Heykələ ani baxış və qarşısındakı qız... Arada nə əlaqə var? Niyə Saranı dinləyəndən sonra gözü məhz Cavidin heykəlini axtarmışdı? Uzaq tarixlərdən yazır, ancaq bir tarix də orda, yolun o üzündədir, əbədi əyilməzlik, cəfakeşlik rəmzi və millətin ürək ağrısının elə ürəyə bənzər daşlardakı davamı, bir tarix də qarşısında sızıldayır. Nədənsə, Saranı sonadək dinləmədən, daha doğrusu, onun niyə gəldiyini anladığından həmin məsələnin üstündən keçərək soruşdu: – Sən Sona xanımı görmüşdünmü? – Hansı Sona xanım? – Sona Hacı Zeynalabdin qızı Tağıyeva... – Əlbəttə, – Sara tələsik cavab verdi. – Minlərlə ailəyə çörək verən kişinin qızı evsiz-eşiksiz, ac-yalavac, küçələrdə qalmışdı... Akademikin öz-özünə danışırmış kimi dediyi bu sözlər Saranın yaralı yerinə toxunmuşdu. – Nə fərqi, mən də onun günündəyəm. Atam öz ləyaqətini qorudu, amma bilmədi ki, ondan sonra bizi hansı zülmlər gözləyir. “Bu arıq, üzgün qız o boyda faciəni görüb, sarsılıb, buna sahib çıxmaq əvəzinə biri xəstə, biri əsəbi deyir. Əslinə qalsa o boyda itkidən sonra bu, dəli olmalıydı və bu dəlilik düzgün anlaşılmalıydı”, – Ziyad Şıxlının ürəyindən keçdi. Sara elə bil ürəyini oxudu onun: – İnsanlıq qalıb ki? Ölüb küçələrdə qalsan, meyitini götürən olmaz. Deyəndə də Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|