Akdenġz bölgesġ
Yüklə 222,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3834109 64 2. ORTA ANADOLU 8782460 54 3.
- TÜRKĠYE TOPLAMI 27571845 36
- Göller Yöresi’
- Prof.Dr.Cevat RüĢtü Gürsoy
- Eğirdir Gölü- Aksu Çayı çizgisinin doğusunda virgasyona uğrayarak doğrultu değiĢtirirler.
9 Akdeniz bölgesinin sulamalı tarım yapılan yörelerinde yılda üç ayrı çeĢit ürün alınabilmekte ve polikültür Ģeklinde bir tarımsal faaliyet sürdürülmektedir. Coğrafi Bölgelerdeki Tarım Alanlarının Bölge Yüzölçümleri Ġçindeki Oranlarına Göre SıralanıĢı Toplam tarım alanı (Ha) Bölgenin yüzölçümü içinde tarım alanı % 1. G. D. ANADOLU 3834109 64 2. ORTA ANADOLU 8782460 54 3. MARMARA 2403275 39 4. EGE BÖLGESĠ 3106178 38 5. AKDENĠZ BÖLGESĠ 3303842 32 6. KARADENĠZ 3246658 24 7. D. ANADOLU 2895323 18 TÜRKĠYE TOPLAMI 27571845 36
Akdeniz bölgesinin ikinci özelliği, araya giren veya denize kavuĢan ovalara ve basamaklı düzlüklere rağmen, dağlık, engebeli ve yüksek bir bölge olmasıdır. Bu dağlık sahada topoğrafya Ege bölgesinden farklı olarak kıyıya dik veya verev değil, paraleldir. Bu kısımlarda Toroslar denize çoğu yerlerde dik bir duvar gibi inerler. O nedenle, Ege’nin hayli içerilere kadar sokulan düzlüklerine burada rastlanmaz. Akdeniz bölgesi, platolarla dağların iç içe geçtiği Ġçbatı Anadolu bölümü; bir havza durumundaki Orta Anadolu; platolar sahası durumundaki Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden ayrı bir görünüme sahiptir. Akdeniz’e ait bu özellikler Akdeniz-Ege bölgesi sınırının ötesinde, yani Ege bölgesinde kaybolur. Akdeniz’in yaz sıcaklıkları bu çizgiyi geçer geçmez azalır. Antalya körfezinin batı yakasında gördüğümüz güneybatı-kuzeydoğu doğrultulu topoğrafyanın yerini Ege bölgesinin MenteĢe yöresinde güneydoğu-kuzeybatı doğrultulu dağ sıraları alır. Tabanları insanların tahribatı yüzünden step bitkilerinin istilasına uğradığı, bir kısma dıĢa akıĢtan mahrum olan irili ufaklı göllerin yer aldığı Göller Yöresi’nde zaman zaman Orta Anadolu-Akdeniz iklimleri mücadele etmekle birlikte; bu yörede genelde Akdeniz havası kendini hissettirmektedir. Akdeniz-Orta Anadolu bölgesi sınırının her iki tarafında bitki örtüsü, yerleĢme ve tarımsal faaliyetler taban tabana zıttır. Akdeniz bölgesi, Torosların yükselti ve devamlılığını kaybettiği, buna karĢılık plato ve havzaların baĢladığı Akdeniz-Doğu Anadolu bölge sınırı (Binboğa-Berit-Engizek Dağları) ötesinde yerini Doğu Anadolu bölgesine bırakır. Doğu Anadolu’nun step görünüĢlü bu köĢesinde yüzlek akan Ceyhan ve Seyhan ırmakları Akdeniz bölgesinde ormanlarla kaplı Toroslara eriĢtiklerinde derin boğazlar kazarlar. Bölgenin Güneydoğu Anadolu bölgesiyle olan sınırı, daha önce belirttiğimiz gibi, I. Türk Coğrafya Kongresince Gaziantep Platosunun batı kenarından geçirilmesine rağmen, bazı coğrafyacılar iklim ve bitki örtüsü özelliklerini bahane ederek, sonradan bu sınırı doğuya kaydırmıĢlardır. Merhum Prof.Dr.Cevat RüĢtü Gürsoy, bu sınırın doğuda Fırat’a kadar uzatılmasını önermiĢtir. Akdeniz bölgesinin Fırat’a kadar uzatılmasının gerekçesi ise zeytinliklerin buralara kadar uzanmasıdır. ġunu göz ardı etmemek gerekir ki, Gaziantep platosunda görülen Akdeniz bitkileri ve zeytinlikler platoya gömülmüĢ çukur düzlüklerde yer almaktadır. Son yıllardaki teĢviklerin sonucu olarak zeytinlikler ġanlıurfa platosunda da alan kazanmaya baĢlamıĢtır. Bu 10
takdirde, Akdeniz bölgesi sınırı, Fırat’ın batı kıyısında kalmayarak ġanlıurfa platosunun sonuna kadar geniĢletilmiĢ olacak ve Güneydoğu Anadolu bölgesi ortadan kalkacaktır. Burada asıl dikkat edilecek husus, genel manzara olarak Akdeniz bölgesinin dağlık, Güneydoğu bölgesinin platoluk bir özelliğe sahip olmasıdır. Akdeniz iklimi Güneydoğu Anadolu’da bozulmaya yüz tutar ve yılın en yağıĢlı mevsimi Akdeniz bölgesinde kıĢ iken, Güneydoğu Anadolu’da ilkbahardır. Bu özellikleri de hesaba katarak en doğru sınırın, daha önce belirttiğimiz Ģekliyle Antakya-KahramanmaraĢ grabenini doğudan kuĢatan Gaziantep Platosunun batısındaki dağ sıraları üzerinden geçirilmiĢ sınır olduğudur. Faik Sabri Duran’ın Büyük Atlas’ında bu sınırın güney kesimi yanlıĢ geçirilmiĢ olup, Kilis ve yakın çevresi zeytin yetiĢtirilen alanlar olması gerekçesiyle Akdeniz bölgesine katılmıĢtır. Sakçagözü doğusundan itibaren sınırın güneydoğuya değil, güneybatıya doğru kaydırılarak Hassa doğusunda Türiye-Suriye sınırıyla birleĢtirilmesi gerekir.
Akdeniz bölgesi büyük ölçüde Toros Dağları ile iĢgal edilmiĢ durumdadır. Batı ve Orta Torosların tamamına yakınını, Güney doğu Torosların ise batı kesimi bu bölge içerisinde kalmaktadır. Batı Toroslar, Antalya Körfezini batıdan ve doğudan kuĢatan dağlardır. Antalya Körfezi’nin batısında güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda birbirine paralel bir Ģekilde uzanan bu dağlar Akdeniz’e doğru bir çıkıntı oluĢturarak Teke Yarımadasını meydana getirirler. Aynı doğrultudaki depresyonlarla birbirinden ayrılan bu dağ sıraları bir elin parmakları gibi kuzeydeki Göller Yöresine sokularak Eğirdir Gölü-
Antalya Körfezi’nin doğusunda kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunu kazanan Batı Toroslar, TaĢeli Yarımadasının batı kesiminde Orta Toroslar ile kaynaĢmaktadırlar.
Yüklə 222,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|