Akdenġz bölgesġ

 

23 

ermiĢtir. Kervan ticaretinin sönmeye baĢlamasıyla gittikçe gerileyen Antakya, Osmanlı 

döneminde Halep’e bağlı bir kaza merkezi (ilçe merkezi) haline getirildi. Cumhuriyet 

Döneminde  Hatay  toprakları’nın  1939  yılında  Anavatan’a  katılmasıyla  Suriye’den 

tamamen kopan Hatay ilimizin il merkezliği görevini üstlenmiĢtir. 

 

 

  

---

 

24 

 

 

 

---

 

25 

Kocaeli ve Sakarya illerimizde olduğu gibi, Hatay ilinde de il merkezinin adı il 

idari alanının adıyla aynı değildir. Örneğin, Hatay ilinde il merkezi olan yerleĢmenin 

adı  Hatay  değil  Antakya’dır.  Ġli  bir  idari  alan,  il  merkezini  yerleĢme  olarak 

nitelendirdiğimize göre, Hatay’ı bütünüyle ( ilçe, bucak, köy idari alanları ve bu idari 

alanlar içinde yer alan çeĢitli özellikteki yerleĢmelerle birlikte )  bir il alanı, Antakya 

Ģehrini  ise,  Hatay  ilinin  yönetim  merkezi  olan  bir  yerleĢme  olarak  ele  almamız 

gerekmektedir. Yani Hatay ili = Antakya değildir.   

Akdeniz  ikliminin  olumlu  etkileri  ve  sulama  sayesinde  bu  oluk  içerisinde  çok 

çeĢitli tarım ürünleri yetiĢtirilmektedir. Ceyhan ırmağı üzerine inĢa edilmiĢ Menzelet 

Barajı  ile  Aksu  Çayı  üzerindeki  Kartalkaya  Barajı  oluğun  kuzey  kesimini,  Katrancı 

Tepesi güney ucunda Karasu üzerine inĢa edilmiĢ Tahtaköprü Barajı ise orta kesimini 

sulamaktadır. Bu sayede oluk içerisinde sulanan alanlarda pamuk, sebze-meyve, tahıl, 

çeltik,  susam,  yer  fıstığı,  ayçiçeği  tarımı  yapılmaktadır.  Oluğun  tabanında  özellikle 

Amik  Ovası’nda  geniĢ  yer  kaplayan  tarla  alanları  yerini  yamaçlarda  bağ  ve 

zeytinliklere bırakmaktadır.  

 

ASĠ OLUĞU- SAMANDAĞ

: 

Güney Amanoslarla KaĢ Dağları arasında yer alan Asi oluğu, aslında epijenik bir 

boğazdır.  Antakya’yı  Samandağ’a  bağlayan  karayolunun  da  içerisinden  geçtiği  bu 

boğazda Asi Irmağı ve kolları tarafından sulanan alanlarda sebze ve meyve (turunçgil-

özellikle mandalina, limon) yetiĢtirilmektedir. 

 

 

---

 

26 

 

 

 

 

Asi Deltası- Samandağ- Çevlik Plajı 

 

---

 

27 

 

 

Samandağ: Amanosların güneyinde Asi Irmağı’nın oluĢturduğu deltanın kuzey 

kenarında 30-40 metrelik bir kıyı taraçası üzerinde yer alan 45199 nüfuslu Samandağ, 

bahçelerle bezenmiĢ durumdadır. Antik Çağ’da Pleria Seluekia’sı olarak isimlendirilen 

yerleĢme  ile  hemen  hemen  aynı  yerde  bulunmaktadır.  Uzun  süre  Antakya  Ģehrinin 

Akdeniz  kıyısındaki  bir  iskelesi  olan  bu  yerleĢme  Selçuklu-Osmanlı  döneminde 

“Süveydiye” 

adını  almıĢtır.  Daha  sonra  Samandağ  adıyla  anılmaya  baĢlayan  bu 

yerleĢmenin  liman  özelliği  Ġskenderun  limanının  faaliyete  geçmesiyle  ortadan 

kalkmıĢtır.  1948  yılında  Hatay  iline  bağlı  bir  ilçe  merkezi  haline  getirilen  Samandağ 

Ģimdi  45199  nüfuslu  küçük  bir  Ģehirdir.  Asi  Irmağı’nın  oluĢturduğu  delta  sayesinde 

Akdeniz  kıyısında  elveriĢli  plaj  alanlarına 

(Çevlik  plajları) 

sahip  olmuĢtur. 

Çevresindeki  Roma-Bizans  dönemine  ait  kalıntılarıyla 

(Beşikli  mağara-Titus  Tuneli)

 

Samandağ  kültür  turizmi  yönünden  elveriĢli  bir  konuma  sahiptir.  Bir  zamanlar 

ipekböcekçiliğinin  önemli  bir  ekonomik  uğraĢ  olduğu  Samandağ  civarındaki  tarım 

alanlarında  nargilelerde  kullanılan 

tömbeki  tütünü

  ile  zeytin,  incir,  nar,  portakal, 

mandalina, sebze ve tahıl yetiĢtirilmektedir. 

 

TĠTUS TUNELĠ 

Hatay  Samandağı’nın  5  km.  kuzeyinde  denize  hakim  bir  yamaçta  MÖ.300 

yıllarında  Seleukos  Nikator  tarafından  bir  Ģehir  kurulmuĢ  ve  bu  Ģehre  Onun  ismi 

verilmiĢtir.  Bu  Ģehrin  sonunda  da  dağdan  gelen  dere  ağzında  bir  iç  liman 

bulunuyordu.  Bu  liman  aynı  zamanda  Antakya  bölgesinin  ticari  yönden  önemli  bir 

merkezi  konumunda  idi.  Ancak,  dağlardan  gelen  sellerin  limanı  doldurmaya 

baĢlaması üzerine Ġmparator Vespasianus zamanında dağın bir bölümü delinerek bir 

tünel  açılması  ve  böylece  limanın  sellerin  getireceği  alüvyonlardan  kurtarılması 

düĢünülmüĢtür. 

Bunun  üzerine  çalıĢmalara  Ġmparator  Vespasianus  (MS.69-79)  zamanında 

baĢlanmıĢ,  oğlu  Ġmparator  Titus  (MS.79-81)  zamanında  da  tamamlanmıĢtır.  Bununla 

beraber  bir  belgede  Ġmparator  Antonius  Pius  (138-161)  zamanında  tamamlandığı  da 

---

 

28 

yazılıdır.  Bu  durumda  tünelin  ne  zaman  tamamlandığı  kesinlik  kazanamamıĢtır. 

Burada  yapılan  çalıĢmalarda  derenin  önü  bir  duvarla  kapatılmıĢ  ve  sel  suları 

yüksekliği  7.00  m.,  geniĢliği  de  6.00  m.  olan  bir  tünel  ile  limandan  uzakta  denize 

akıtılmıĢtır. Bu çalıĢma sonucunda da limanın dolması önlenmiĢtir. 

Titus  Tüneli  130  m.  uzunluğundadır.  Bu  kanalın  uzunluğu  giriĢten  Çevlik’e 

kadar  1.380  m.dir.  Tünelin  deniz  tarafındaki  giriĢi  yakınında  da  kaya  mezarları 

bulunmaktadır. 

Günümüzde  tünelin  üzerinde  blok  taĢlardan  yapılmıĢ,  bugün  de  kullanılabilir 

durumda olan tek kemerli bir Roma köprüsü bulunmaktadır. 

  

 

Titus Tuneli (Samandağ yakınındadır) 

 

BeĢikli mezarlar

---