27
xətlərini ortadan qaldıran AKP Ermənistanla görüşlərdə Türkiyənin ilkin şərtlərini
qəbul etdirmək əvəzinə, Ermənistanla münasibətləri düzəltməyin yollarını
axtarmışdır. Əslində, AKP hökuməti, nəticə etibarilə, müzakirəyə açıq və sonluğu
riskli olmaqla birlikdə münasibətləri düzəltmək siyasəti yürüdərək Ermənistanın
tələblərini ortadan qaldırmağa çalışmışdır. Bu mənada tərəflər arasında dəfələrlə gizli
görüşlər keçirilmişdir. 2007-ci ilin iyun ayından başlayan bu gizli görüşmələr
Ermənistan Prezidenti Serj Sərkisyanın Abdullah Gülü Türkiyə-Ermənistan futbol
oyununa dəvət etməsi ilə fəallaşmış, ABŞ Prezidenti Barak Obamanın Türkiyə
ziyarəti ərəfəsində isə daha intensiv xarakter almış- dır.
Bu proses ermənilərin “soyqırım” günü kimi andıqları 24 apreldən iki gün
əvvəl, yəni 2009-cu il aprelin 22-də Türkiyə-Ermənistan münasibətlərinin
normallaşması üçün “Yol xəritəsi”nin razılaşdırılmasının açıqlanması ilə davam
etmişdir. Türkiyə ilə Ermənistan arasında protokolların hazırlanması və imzalanması
gizli və ya səssiz diplomatiya prosesinin nəticəsidir. İki dövlətin xalqının biri-birinə
düşmənçiliyinin yüksək səviyyədə və problemlərin də həssas olduğunu nəzərə alan
siyasətçi və ya diplomatlar prosesə zərər verməmək üçün “səssiz diplomatiya” tərzini
seçmişlər. Hətta protokollar açıqlandıqdan sonra hər iki tərəfdə verilən mənfi
reaksiyalar nəticəsində proses zərər gördü. Gizli və ya səssiz diplomatiya açıq şəkildə
davam etmiş olsaydı, bu etirazlar protokolların sadəcə təsdiqlənməsinə yox,
hazırlanmasına da əngəl ola bilərdi.
Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı “səssiz diplomatiya”dan fərqli olaraq “Yol
xəritəsi” protokolunun aprelin 24-ündən 1 gün əvvəl açıqlanmasının məqsədi ABŞ
Prezidenti Barak Obamanın aprelin 24-də “soyqırım” ifadəsi işlətməsinin qarşısı- nı
almaq idi.
28
Lakin Obama 1915-ci il hadisələri üçün ingilis dilində “genocide”
ifadəsindən istifadə etməsə də, ermənilərin 1915-ci il hadisələri üçün istifadə etdikləri
“böyük fəlakət” mənasına gələn “metz yegen” sözünü işlətdi. Yəni Obama erməni
dilində “soyqırım” dedi.
29
Obamanın ingilis dilindəki “genocide” sözündən istifadə
28
B.Obama seçki kampaniyası dövründə 1915-ci il hadisələrini “soyqırım” adlandıracağını ABŞ-dakı
erməni diaspor
təşkilatlarına yazılı surətdə vəd etmişdi.
29
Erməni dilində “böyük fəlakət” mənasına gələn bu söz ermənilər tərəfindən 1915-ci il
hadisələrini izah etmək üçün
istifadə olunur. Beynəlxalq aləmdə bu ifadə “Armenian Genocide”, “Armenian Holocaust”, “Armenian Massacres”