10
ikisinin də biri-birindən ötrü darıxdıqları bir sevgi. Aralarında
duran tək maneə isə sahib olduğu bioloji instiktiydi şübhəsiz.
İnsanı həyatda tutan instikti, genləri. Sanki ölmək istəyən o
idi, yaşamaq istəyənsə genləri. Əlbətdə ki elə də olacaqdı deyə
düşündü. Milyard illik təsadüfi təkamülün tək səbəbi gen-
lərin özlərini həyatda saxlayıb bir sonrakı nəsilə daha yaxşı
formada ötürə bilmələri idi, çəkilən əziyyətlər vacib deyildi,
fərdlərin, milyardların çəkdikləri yaşam əziyyəti vacib deyil-
di. Sonra o həyatda qalmaq istəyən genlərdən bəziləri o qədər
inkişaf etmişdilər ki artıq şüur kimi kompleks və möhtəşəm bir
düşüncə gücü istehsal edirdilər. Əslində onların həyatda qalma
ehtimallarını daha da artırmaq üçün öz-özünə ortaya çıxmış
şüur, indi onlara - genlərə - baş qaldırırdı. Yaşamının məna-
sını sorğulayırdı. Sanki mühafizəkar atanın oğlu böyüyüb on-
dan intiqam alırdı. Şüur bu nöqtədən baxanda bəlkə də canlı
təkamülünün ən böyük nöqsanı idi və yavaş-yavaş onu yox
edirdi. Amma bütün insanlarda qalib gələn tərəf şüur deyil-
di. Daha doğrusu, yaşamaqda olan insanların heç birində şüur
hələ ki qalib gələ bilməmişdi zira həyatdaydılar. Hətta nəinki
qalib gələ bilmək, bir çoxunda şüur həyatda qalmağın tərəfdarı
və dəstəkçisi idi. İnsanlar bu nöqteyi nəzərdən ikisi şanslı biri
şanssız olmaq üzrə üçə bölünürdülər eləysə. Şüuru və genləri
yaşamaq istəyənlər, şüuru ölmək istəyib amma genlərinə qa-
lib gələ bilməyənlər və şüuru ölmək istəyib geninə qalib gəlib
intihar etmiş olanlar. Ən pisi ortada qalmaq idi. Nə oyanlıq-
san nə buyanlıq. Nə yaşaya bilirsən nə ölə. Onda da vəziyyət
eləydi. Nə intihar edə bilirdi, nə istədiyi həyatı yaşaya bilirdi.
Varlıqla yoxluq arasında sürünürdü.
Bu, insanın varoluşundan bu yana içindəki ən böyük sava-
şı idi. Başları bir-biriylə savaşan nəhəng ikibaşlı əjdaha kimi.
Həyatın yumor anlayışı idi bu, sevinclə gözyaşının bir-birinə
qarışdığı an kimi, sevincdən ağlamaq kimi. Hər insanın içində
sahib olduğu ən az iki mənliyi və biri-birləri ilə ömrü boyu
höcət halında olmaları kimi. Sanki bütün şanlı tanrılar orkestra
kimi bir yerə yığılıb ən böyük sənət əsərlərini yaratmışdılar və
11
bununla fəxr edirdilər. Belə kompleks bir paradoks yaratmaq
nə də olsa asan bir iş deyildi.
Həyat gözəldir. Ancaq yaşama əziyyəti hamıda eyni dərə-
cəyə sahib deyil. Fərdin yaşama zəhmətinin faydalı iş əmsalı-
nın sıfırın altına endiyi andır intihara qərar verilən an. Ya da
həyatdan aldığı həzzin yaşama əziyyətilə müqayisədə ki fay-
dalı iş əmsalının dəyəridir intihar. Bu dəyərin miqdarı kişidən
kişiyə dəyişə bilər. Ümid, arzu və istəklərin cəmi bölünsün çə-
kilən əzab-əziyyətin miqdarına.
Sonra birdən ilk intihar etmiş insanı düşündü. Böyük bir
inqilab olmalıydı. Həm də istənilən yaradılış nəzəriyyəsində.
İstər təkamül nəzəriyyəsi istərsə də ilahi yaradılış nəzəriyə-
sində ilk intihar bütün mənalarda qüdrətli bir çevriliş olmuş
olmalı idi. Başqaldırırdı insan öz yaradılışına. Üsyan edirdi.
İlk asi insan doğulurdu beləcə. Aralarından ilk dəfə biri çıxıb
“bilirsiniz nə var? Mən gedirəm!” deyirdi. İnsanlıq tarixində-
ki ən böyük başqaldırı idi doğrudan da. Hətta ilahi yaradılış
hekayələrindəki Adəm və Həvvanın ilk inqilabı sayıla biləcək
alma oğurluğundan da daha şiddətli idi.
Bir anlıq ilk intihar etmiş insandan ötrü darıxdı, onla tanış
olmaq istədi. O insanı özünə yaxın hiss etdi. Sanki indicə bu
anda belə o insanla tanışsaydı əgər, çox yaxşı yola gedərdilər
deyə düşündü. Ortaq bir dillərinin belə olmamasına baxmaya-
raq yenə də yola gedərdilər deyə düşündü. Əlini o ilk üsyanı
qaldırmış bezgin dostunun çiyninə qoyardı, gözlərinin içinə
baxardı və onu başa düşdüyünün hiss etdirərdi ona...
Bir anlıq xəyaldan oyanıb əlindəki şəkər qamışından ha-
zırlanılmış roma baxdı, butulkanın yarısı doluydu hələ də. Bu
ona kiçik bir xoşbəxtlik hissi verdi. Romun bitdiyini sanmış-
dı. Qaldırıb bir qurtum daha aldı. Ağzını büzüşdürdü. Ətrafına
baxınıb siqaretin harda olduğunu müəyyənləşdirməyə çalışdı.
Sarma tütün çəkirdi. Əvvəlcədən sarıb tütünləri paketə yığ-
mışdı. Biraz vurnuxdu. Paketin divanın o başında yerdə ol-
duğunu gördü. Tənbəlcə ayağa durdu, içkinin təsiri ilə azacıq
baş gicəllənməsi hiss edirdi. Müvazinətini qorumağa çalışdı,
12
səndələyərək irəli doğru bir addım atıb paketi yerdən götürdü.
Sərxoşluğun tam bu anlarında yandırılan siqareti çox sevirdi.
Ona görə siqaretdən alınan ən böyük həzz tam da bu an idi. Bir
sarma götürüb dodaqlarının arasına qoydu. İki əlini birləşdirib
bükərək sarmanı yandırdı. Uzunca sordu. Dərindən nəfəs alıb
tüstünü ciyərlərinə çəkdi və kiçik anın həzzini yaşadı. Aldı-
ğı tüstünü burnundan çölə buraxdı. Romdan bir qurtum daha
aldı. Əli ilə alnını və gözlərini ovuşdurdu. Bir neçə saniyəlik
sükut içində dayandı. Ən son nə etdiyini, nə düşündüyünü xa-
tırlamağa çalışdı. Başını silkələdi, gözlərini bir neçə dəfə yu-
mub açdı. Divana doğru geri atdı özünü. Aşağı çökdü və uzun
müddətdir yalnız yaşadığı birotaq mənzilinin pəncərəsindən
çölə daldı gözləri. Səma tünd maviyə boyanmışdı, melanxo-
liyanın rəngi bəzəyirdi buludları. Tutqun buludların arxasında
mavi şeytanlar gizlənmişdi və uzaqlarda bir yerlərdən kədər və
qəmin musiqisi mavi notalı blues eşidilirdi.
İlk intihar edən insana getdi fikirləri yenə. Görəsən necə
intihar etmişdi deyə sual verdi darıxan iç səsi ona. Fikir ona
maraqlı gəldi. Axı o dövrdə daha da çətin idi intihar. Dövr
deyəndə ki, hansı dövr? Lap əvvəllərə getsək hələ meşədə ya-
şayan yeni-yeni şüur inkişafı başlayan insanlara, o dövrdə axı
hələ ağrısız intihar üsullarından heç biri yox idi. Özünü öl-
dürməyə qərar vermiş biri olsaydı elə bir dövrdə, o nə edərdi
deyə düşündü bir anlıq. İlk olaraq suda boğulmaq gəldi ağlına.
Yüksək bir təpədə, dağın üstündəki meşə ilə dənizin birləşdiyi
nöqtədəki uçurumdan düz aşağı tullanmışdı bəlkə
də ilk qəhrəmanımız. Yoxsa bəlkə də elə birbaşa ürəyinə
sancmışdı daşdan düzəlmə nizəsini? Necə olmuşdu axı? Xə-
yalgücü ona istədiyi formada kömək etmirdi cavabı tapmaq
üçün. Hansı üsul seçilmişdi. Özünü vəhşi heyvanların qabağı-
namı atmışdı bezgin? “Yox əşi” deyə cavab verdi iç səsi. Son-
ra birdən, o dövrdə bəlkə də intihar olmamışdı deyə düşündü.
Çox ehtiyac da yox idi bəlkə də. Çünki hələ ki insan həyatın-
dakı ağrıların sayı artmamışdı və sadəcə qida üçün yaşayırdı-
lar. Sonra birdən o dövrdə yaşama həsrəti yarandı içində. İndi-
Dostları ilə paylaş: |