Almaz Əliyeva Məcid qızı nato da həRBİ-Sİyasi İslahatlar və
Yüklə 1,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10-cu fəsil NATO-nun Strasburq sammiti: Rusiya və Cənubi Qafqaz
çıxan Ərdoğan bir neçə namizədin irəli sürülməsinin daha ədalətli olduğunu vurğulayıb. Lakin sonda Türkiyə digər NATO üzvlərilə danışıqlar apararaq mövqeyindən geri çəkilməyə razılıq verib və Danimarkanın Baş naziri Anders Foq Rasmussen NATO-nun yeni baş katibi seçilib. Rasmussenin Baş katib seçilməsinə Ankara Barak Obamanın işə
qarışmasından sonra
razılıq verib.
Rasmussen səlahiyyətlərinin icrasına avqustun 1-dən başlayıb. Dünyanın ən güclü hərbi strukturu sayılan NATO ilə Azərbaycan arasında əlaqələr intensiv inkişaf edir. Bunun başlıca səbəblərindən biri də NATO-nun Azərbaycamn ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsidir. Təşkilatın sabiq baş katibi Yaap de Hoop Sxeffer bununla bağlı demişdi: «Ərazi bütövlüyü məsələsi çox ciddi məsələdir. NATO hər zaman ölkələrin ərazi bütövlüyünü dəstəkləyin). Azərbaycamn ərazi bütövlüyü məsələsi NATO-nun zirvə sammitinin yekun bəyanatının 58-ci maddəsində də öz əksini tapıb. Bəyanatda qeyd olunub
ki, alyans
Ermənistan, Azərbaycan, Gürcüstan və Moldovanın ərazi bütövlüyünü, müstəqilliyini və suverenliyini dəstəkləməkdə davam edir və eyni zamanda regional münaqişələrin sülh yolu ilə həllini dəstəkləməkdə də davam edəcək: «Biz Cənubi Qafqaz
və Moldovada uzunmüddətli regional münaqişələrin hələ də davam etməsindən narahatıq. Bu münaqişələrdə bütün tərəflər onun sülh yolu ilə həll olunmasına konstruktiv yanaşmalıdırlar. Biz münaqişə tərəflərini regional təhlükəsizlik və sabitliyi pozan bütün addımlardan çəkinməyə çağırırıq. Eyni zamanda, ATƏT-in regiondakı fəaliyyəti və səyləri də bizi sevindirir Bu da öz 148 növbəsində Qafqazda sabitlik və əməkdaşlıq platforması ilə müvəffəqiyyətlə tamamlana bilər». Bu
fikir NATO-nun zirvə sammitinin yekun bəyanatında əks olunsa da, Azərbaycan Respublikası onunla qətiyyən razılaşa bilməz. Çünki, fikrimizcə, ATƏT-in
fəaliyyətindən çox
fəaliyyətsizliyindən danışmaq daha düzgün olardı. Təşkilat belə hesab edir ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində ATƏT-in Minsk qrupu fəaliyyətini daha da gücləndirməlidir. NATO özünün bu münaqişənin çözümündə hələlik aparıcı rol oynamadığını bildirir. Bu məqama da toxunan Yaap de Hoop Sxeffer qeyd edirdi: «Hesabedirəm ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsində NATO həlledici rol oynamamalıdır. Bu məsələ ilə bizim təşkilat məşğul olmur. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində həll olunur. Mən özüm də xarici işlər naziri olanda ATƏT-ə sədrlik etdiyim dövrdə münaqişənin həlli ilə maraqlanmışam». Azərbaycan 1994-cü ildən həyata keçirilən «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramı çərçivəsində də NATO ilə ən fəal əlaqə yaradan ölkələrdən biridir. Həmin proqramın əsası ABŞ-ın sabiq prezidenti Bili Klinton tərəfindən 1994-cü ilin yanvarında NATO-nun Brüsseldə keçirilən tarixi zirvə toplantısında qoyulub. Onun əsas funksiyası Şərq
ölkələri ilə
NATO arasında əməkdaşlığı möhkəmlətmək və Alyansa yeni demokratik dövlətlər cəlb etməkdir. Proqramda iştirak edən ölkələr NATO və digər Avratlantik strukturlara sürətlə inteqrasiya edir. Elə bunun nəticəsidir ki, 1994-2004-cü illərdə Şərqi Avropanın keçmiş sosialist dövlətlərinin, demək olar ki, hamısı və 149
Baltikyanı respublikalar NATO-nun bərabərhüquqlu üzvünə çevrilmişlər. 1994-eü il mayın 4-dən «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramı çərçivəsində Azərbaycan da NATO ilə sıx əməkdaşlıq edir və bu proqrama əsasən Silahlı Qüvvələrimiz NATO standartlarına uyğunlaşdırılır. Artıq NATO rəsmiləri özləri də dəfələrlə etiraf ediblər ki, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin NATO standartlarına uyğunlaşdırılınası çox yüksək səviyyədə gedir. Bununla yanaşı,
Azərbaycan hərbçiləri və digər
müvafiq qurumların təmsilçiləri «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramına uyğun olaraq NATO-nun müxtəlif ölkələrdə keçirilən layihələr və tədbirlərində fəal iştirak edirlər. Azərbaycan təmsilçiləri son 15 il ərzində NATO-nun zirvə toplantılarının işində də yüksək səviyyədə təmsil olunurlar. Bütün bunlara görə NATO-nun Cənubi Qafqaz üzrə əlaqələndiricisi Zbiqnev Rıbatski də Azərbaycanın bu təşkilata inteqrasiyasının uğurla davam etdiyini bildirir. Həmçinin NATO təmsilçiləri özləri də təşkilatın Azərbaycanla qarşılıqlı əməkdaşlığın inkişaf
etdirilməsində maraqlı tərəf kimi çıxış etdiyini bəyan ediblər.
150 NATO-nun 2009-cu ilin aprelində Strasburqda keçirilən yubiley sammitində Alyansın Rusiya ilə münasibətləri bərpa etməsi haqda qərar verilib. Bir müddət əvvəl NATO 2008-ci ilin avqustunda şimal qonşumuzun Gürcüstana hərbi müdaxiləsinə cavab olaraq Moskva ilə kəsilmiş münasibətləri «qeyri-rəsmi» bərpa etmişdi. Yubiley sammitində isə Alyans Gürcüstana görə Rusiya ilə qarşıdurmaya getməyə hazır olmadığını və buna maraq göstərmədiyini bir daha sərgiləyib. Yekun Bəyannamədə yazılır ki, NATO-Rusiya tərəfdaşlığı Avroatlantik regionda təhlükəsizliyin gücləndirilməsini nəzərdə tutan strateji elementdir və buna sadiq qalınacaq. Əməkdaşlığın ümumi təhlükəsizlik təhdidlərinə qarşı birlikdə və təsirli şəkildə cavab verməsi üçün Rusiya və NATO arasında dialoq əhəmiyyətlidir. Sənəddə Moskva təkidlə Gürcüstanla əlaqədar 12 avqust və 8 sentyabr 2008-ci il tarixlərində götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməyə çağırılır və onlardan biri kimi ərazilərdən çəkilməsi mühüm sayılır. Bəyannamədə şimal qonşumuzun Gürcüstandakı separatçı rejimlərin müstəqilliyini tamması pislənib, bu qərarın ləğvi tələb olunub. Beləliklə, bundan sonra NATO-Rusiya Şurasının fəaliyyəti qarşısında heç bir əngəl qalmır. NATO-nun 2008-ci ilin avqust hadisələrindən sonra Rusiya ilə münasibətləri kəsməsindən bir müddət sonra geri addım atması Moskvanı cəsarətləndirib. Rusiyanın Alyansdakı nümayəndəsi Dmitri Roqozin deyib ki, NATO
151
Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|