Almaz Əliyeva Məcid qızı nato da həRBİ-Sİyasi İslahatlar və
Yüklə 1,82 Mb.
|
Əslində bu, NATO-nun problemin həllinə beynəlxalq hüquq və normalar prinsipindən yanaşması ilə yanaşı, həm də alyansın ölkəmizin ədalətli mövqeyini dəstəkləməsi kimi dəyərləndirilməlidir. Azərbaycanın NATO ilə əlaqələri balanslı olduğu qədər də
səmərəlidir. Daha
doğrusu, qarşılıqlı-faydalı əməkdaşlıq müstəvisində inkişaf edən Azərbaycan-NATO münasibətləri bərabərtərəfli prinsiplərə əsaslanmaqla yanaşı, müasir dünyanın tələblərinə tamamilə cavab verir. Çünki Azərbaycan balanslı xarici siyasətin fonunda digər regional və qlobal təşkilatlarla müxtəlif istiqamətlərdə qarşılıqlı-faydalı əməkdaşlıq etməklə yanaşı, NATO-nun da m üxtəlif səpkili proqramlarında fəal şəkildə təmsil olunur.
Onu da vurğulamaq lazımdır ki, NATO-Azərbaycan əlaqələrinin qurulmasından 20 il (Azərbaycan Respublika sı 1992-ci ilin martında əməkdaşlıq və məsləhətləşmələr üçün forum rolunu oynayan Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasına (ŞAƏŞ) qoşulmuşdur) ötür. Hazırda Azərbaycan «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramına müvafiq olaraq üzərinə götürdüyü təxminən 50-yə yaxın vəzifəni yerinə yetirir. Bu, birgə
fəaliyyətin effektivliyini artırır. Azərbaycan NATO ilə Alyansın İraq və Kosovoda sülhməramlı missiyası çərçivəsində əməkdaşlıq edib, hazırda belə əməkdaşlıq Əfqanıstanda davam etdirilir. Yuxanda qeyd etdiyimiz kimi, 2009-cu il mayın 5-də Azərbaycan-NATO əlaqələrinin 17 ili tamam oldu. Bu əlaqələrin qurulmasına qədər ölkəmiz bir sıra önəmli addımlar atıb. Çünki ötən əsrin 90-cı illərində dövlət müstəqilliyini bərpa etmiş Azərbaycanın xarici siyasət prioritetlərindən birini məhz Avroatlantika strukturlanna 160 inteqrasiya təşkil edir. Bu baxımdan, Avroatlantika məkanının mühüm təşkilati strukturlanndan biri olan NATO ilə münasibətlərin inkişaf etdirilməsi xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Məhz buna görə de, ölkəmiz 1992-ci ilin mart ayında Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi məqsədi ilə NATO tərəfindən yaradılmış Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasına daxil olub. 1994-cü il may ayının 4-də «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramının çərçivə sənədinin imzalanması ilə NATO-Azərbaycan əməkdaşlığı keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. 1996-cı ildə
Azərbaycanın Fərdi
Tərəfdaşlıq Proqramına qoşulması ilə ikitərəfli münasibətlər hərbi və hərbi-siyasi sahələrlə yanaşı, ölkə həyatının digər sahələrini, o cümlədən, təhlükəsizlik sektorunu da əhatə etməyə başlayıb. Hazırda ölkəmiz bir sıra fəaliyyət planları əsasında NATO ilə əməkdaşlıq edir. Bu planlara «Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı», «Terrorçuluqla mübarizə üzrə Fəaliyyət Planı» (PAP-T), «Planlaşdırma və Analiz Prosesi Proqramı» (PARP) və «Fərdi Tərəfdaşlıq Proqramı» (FTP) daxildir. NATO tərəfindən irəli sürülən həmin sənədlərin əsas məqsədi ölkəmizin təhlükəsizlik və müdafiə strukturlarının Avroatlantik standartlara inteqrasiyasıdır. Həmin proqramlar yerinə yetirildikdən sonra tərəfdaş dövlətə NATO-ya bərabərhüquqlu üzv olmaqda sonuncu mərhələ olan Üzvlük üzrə Fəaliyyət Planı təklif edilir. Yuxarıda gösterilən planların icrasında əsas hüquqi çərçivəni Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 3 avqust 2005-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiqlənmiş «Azərbaycan Respublikasının NATO ilə 161
Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı» təşkil edir. Planın qəbul olunması ilə NATO-Azərbaycan əməkdaşlığı həm keyfiyyət, həm də həyata keçirilən tədbirlərin həcmi baxımından daha səmərəli və tamamilə yeni mərhələyə qədəm qoyub. Bir daha qeyd etmək yerinə düşər ki, Azərbaycan- NATO əlaqələri hər iki tərəfin marağını təmin etməklə müasir dövrün tələblərinə tamamilə cavab verir. Bu da təbiidir. Çünki NATO ilə əməkdaşlıq ölkəmiz üçün nə qədər əhəmiyyətlidirsə, Azərbaycanla sıx əlaqələr Şimali Atlantika Alyansı üçün bir o qədər vacib və lazımlıdır. Bunu təsdiqləyən bir sıra mühüm amillər mövcuddur. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Belçika Krallığında işgüzar səfəri çərçivəsində NATO-ııun o zamankı Baş katibi ilə Alyansın mənzil-qərargahında baş tutan görüşdə Yaap de Hoop Sxeffer deyib ki, Azərbaycan ilə əməkdaşlıq uğurla inkişaf edir və NATO bu əməkdaşlığa böyük əhəmiyyət verir. Azərbaycanın regionda xüsusi rolunu vurğulayan cənab Sxeffer bildirib ki, NATO Azərbaycana bölgədə mühüm rol oynayan tərəfdaş ölkə kimi yanaşır və Prezident İlham Əliyevin bu səfəri NATO- Azərbaycan münasibətlərinin genişlənməsinə xidmət edəcək. Azərbaycanın antiterror əməliyyatlannda iştirakını yüksək qiymətləndirən baş katib deyib ki, ölkəmiz «Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı»nda da fəal iştirak edir: «Enerji təhlükəsizliyinin dünyada böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi bir dövrdə Azərbaycanın rolu daha da artıb. Azərbaycan NATO-nun dəyərli tərəfdaşıdır. Artıq on beş ildir ki, «Sülh Naminə Tərəfdaşlıq» proqramı, 2005-ci ildən etibarən isə «Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planı» çərçivəsində çalışırıq. Təbii ki, Azərbaycan nəinki 162
regionda, o cümlədən, onun hüdudlarından kənarda mühüm iştirakçıdır. Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi baxımından çox vacib bir ölkədir və NATO-nun çox dəyərli
tərəfdaşıdır. Biz
həmin tərəfdaşlığı genişləndiririk». Öz növbəsində Prezident İlham Əliyev də bildirib ki, NATO-Azərbaycan əlaqələri inkişaf edir, Azərbaycan NATO-nun müxtəlif proqramlarında və tədbirlərində fəal iştirak edir. «Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Plam»nda ölkəmizin fəal iştirak etdiyini vurğulayan Prezident İlham Əliyev deyib ki, Azərbaycan- NATO əlaqələri ölkəmizin Avroatlantik strukturlara inteqrasiyasının tərkib hissələrindən biridir. Azərbaycanın dövlət başçısı ümidvar olduğunu bildirib ki, əlaqələrimiz bundan sonra da inkişaf edəcək. Prezident İlham Əliyev deyib ki, ötən il ölkəmiz Alyansın 200 tədbirinə qatılıb. Azərbaycan-NATO tərəfdaşlığını yüksək qiymətləndirən və antiterror əməliyyatlannda ölkəmizin fəal iştirak etdiyini vurğulayan dövlətimizin başçısı bildirib ki, Azərbaycan Əfqanıstanda hərbçilərinin sayını artmb. Ölkəmiz üçün başlıca problem olan Ermənistan- Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsinin həlli məsələsinə NATO-nun yanaşması da tamamilə qəbulediləndir. NATO Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsində birbaşa rol oynamasa da, təşkilat rəhbərliyi hesab edir ki, münaqişənin həllində ərazi bütövlüyü prinsipi əsas götürülməlidir. Elə NATO-nun 2008-ci il aprelin 2-4-də Buxarestdə keçirilən sammitinin yekun bəyannaməsində də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ərazi bütövlüyü prinsipi əsasında həllinin vacibliyi ifadə olunmuşdur. 163
Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|