etməsindən narahatıq. Bizim xalqlarımız Ermənistan,
Azərbaycan, Gürcüstan və Moldovanın ərazi bütövlüyü,
müstəqilliyi və suverenliyini dəstəkləyir. Biz həmin
prinsipləri nəzərə alaraq bu regional münaqişələrin sülh
yolu ilə həllinə yönəlmiş səyləri dəstəkləyirik».
27 iyun 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti İlham Əliyev NATO Baş katibinin Cənubi
Qafqaz və Mərkəzi Asiya üzrə xüsusi nümayəndəsi Robert
Simmonsu qəbul edib. Görüşdə Azərbaycan-NATO
əməkdaşlığının hazırki vəziyyəti və perspektivləri barədə
fikir mübadiləsi aparılıb. Robert Simmonsun verdiyi
məlumata görə, əməkdaşlığın bir sıra istiqamətləri üzrə
mühüm nailiyyətlər əldə olunub: «Hesab edirəm ki,
NATO ilə Azərbaycan arasında əlaqələr çox yaxşıdır.
Azərbaycanla
NATO
arasında
proqramın
ikinci
mərhələsinə baxış keçirilir. Burada bir sıra sahələrdə
nəzərəçarpacaq irəliləyişlər var. Bunun əhəmiyyəti ondan
ibarətdir ki, bu proqram bir sıra nazirlikləri əhatə edir.
Fəaliyyət hökumət daxilində koordinasiyalı şəkildə
aparılır. Bu, Azərbaycanla NATO arasındakı əməkdaşlığın
pozitiv aspektlərindən biridir». Azərbaycan və NATO
arasında
münasibətlərin
inkişaf səviyyəsinin
ölkə
sərhədlərindən kənarda, xüsusən də Rusiyada diqqətlə
izləndiyi məlum reallıqdır. Rusiya media orqanlarında yer
alan məlumatlara görə, NATO ilə yaxınlaşmağa can atan
Gürcüstan və Ukraynadan fərqli olaraq Azərbaycan Şimali
Atlantika Alyansı ilə münasibətdə daha praqmatik siyasət
yeridir. Elə bunun nəticəsidir ki, rusiyalı hərbi ekspert
Maksim Qolts bu gedişlə Azərbaycanın Gürcüstan və
Ukraynadan fərqli olaraq, daha tez NATO sıralarına qəbul
ediləcəyini istisna etmir.
188
Azərbaycanın NATO-ya üzvlüyü və əməkdaşlığın
mövcud vəziyyəti ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının
Prezidenti
cənab
İlham
Əliyevin
fikirlərində
bu
praqmatizmi
sezmək
çətin
deyildir:
«NATO
ilə
əməkdaşlığımız kifayət qədər müsbət xarakter daşıyır. Bu
əməkdaşlıq bizə bu sahədə islahatlar aparmağa imkan
verir və əməkdaşlığın bugünkü səviyyəsi bizi qane edir.
Azərbaycan bunu əsas götürür ki, hər hansı təşkilatda
üzvlük qarşılıqlı razılıq əsasında həyata keçirilməlidir, biz
özümüzü kiməsə zorla qəbul etdirmək fikrində deyilib).
Son
dövrlər
Azərbaycan-NATO
təmaslarının
intensivləşməsi tərəflər arasında münasibətlərinin daha
intensiv inkişafı kimi qiymətləndirilir. Bu xüsusda isə,
daha
çox
diqqət
sonuncu
Azərbaycan-NATO
məsləhətləşmələrinə verilir. Xatırladaq kı, 2009-cu ilin
iyulunda baş tutan məsləhətləşmələrdə iştirak edən
Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibinə Xarici İşlər,
Müdafiə, Milli Təhlükəsizlik, Daxili İşlər və Fövqəladə
Hallar nazirliklərinin və Dövlət Sərhəd Xidmətinin yüksək
rütbəli təmsilçiləri daxil olub.
Məsləhətləşmələr
zamanı
Azərbaycan-NATO
münasibətləri, Azərbaycanın NATO ilə Fərdi Tərəfdaşlıq
üzrə Əməliyyat Planının (İPAP) yerinə yetirilməsi,
həmçinin regionda təhlükəsizlik, o cümlədən enerji
təhlükəsizliyi məsələləri müzakirə edilib, Azərbaycanın
eneıji resurslarının Avropa bazarlarına nəqlinə dəstək ifa
də olunub. NATO tərəfi Azərbaycamn IP AP vasitəsilə
təhlükəsizlik sektorunda apardığı islahatları, qüvvələrin
NATO ilə qarşılıqlı operativ uzlaşmasını, Azərbaycamn
Əfqanıstanda
Beynəlxalq
Təhlükəsizliyə
Yardım
Qüvvələri (İSAF) əməliyyatlarına töhfəsi sahəsində əldə
189
etdiyi uğurları yüksək qiymətləndirib. Bundan əlavə,
NATO tərəfi elm, təhsil, ətraf mühit və ictimaiyyətin
məlumatlandırılması sahəsində ölkəmizlə əməkdaşlığın
dan və milli tədbirlərdən məmnun qalıb.
Rusiya
hesab
edir
ki,
belə
məsləhətləşmələr
Azərbaycamn
NATO-ya
üzvlüyünü
sürətləndirmək
xarakteri daşıyır. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycanın
NATO-ya üzvlüyünə zəmin hazırlayan Fərdi Tərəfdaşlıq
üzrə Əməliyyat Planının 2008-2010-cu illəri əhatə edən
ikinci mərhələsi gerçəkləşməkdədir. 2005-ci ildə NATO
ilə Azərbaycan arasında təsdiqlənmiş bu sənəddə qeyd
olunur ki,
ölkəmizin
silahlı
qüvvələrinin
NATO
standartlarına tam transformasiyası reallaşdırılmalıdır.
Əvvəlcə bu prosesin aşağı səviyyədən başlanması nəzərdə
tutulsa da, sonradan plan yuxan səviyyələri də əhatə edib.
Artıq ötən müddət ərzində orduda aşağı səviyyələrdə bir
sıra struktur dəyişiklikləri reallaşdmlıb. Məsələn, artıq
Azərbaycan ordusunda komandirlərin sayı əvvəlki qədər
deyil. Belə ki, əvvəllər hərbi hissələrdə bir komandir və
onun üç müavini var idisə, indi bu bölgü bir komandir, bir
müavin və müavinin 2 köməkçisi formatı ilə əvəzlənib. Bu
bölgü korpus komandiri səviyyəsinə qədər davam edir.
Onu da qeyd edək ki, bu proses Müdafiə Nazirliyinin
yuxan eşelonlannda, Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargahında
yekunlaşmalıdır.
Bütün bunlar isə Azərbaycan ordusunun NATO
standartlanna tam keçidini təmin etməklə yanaşı, şübhəsiz
ki, ölkəmizin Şimali Atlantika Alyansına üzvlüyünə də
zəmin yaradır.
190
3-cü fəsil
NATO-nun Azərbaycanla bağlı yeni informasiya
siyasəti
Azərbaycan və NATO arasında əlaqələrin miqyası
təkcə qeyd edilənlərlə yekunlaşmır. Təsadüfü deyildir ki,
2010-cu ildən etibarən NATO Azərbaycanla bağlı yeni
informasiya siyasəti də həyata keçirməyə başlamışdır.
Maraqlıdır ki, NATO-nun tərəfdaş ölkələrlə münasibətlərə
dair yeni strategiyasında bir sıra yeni müddəalar da öz
əksini tapmışdır ki, bunların da arasında NATO ilə sıx
əməkdaşlıq
qurma
perspektivinə
malik
postsovet
ölkələrində ictimai rəyi lazımi yönə dəyişdirmək kimi bir
sıra mühüm faktlar da yer almaqdadır ki, bu da tərəfdaş
ölkələrdə kənar qüvvələrin, Azərbaycanda isə İran və
Rusiyanın təbliğatını həyata keçirən media qurumlarının
fəaliyyətini önləmək anlamı kimi də şərh oluna bilər, Yeni
strategiyada yer alan əsas məqamlardan biri də məhz
tərəfdaş ölkələrdə informasiya mərkəzlərinin yaradılma
prosesinin sürətləndirilməsi və təbliğat mexanizmlərinin
qurulması
ilə
bağlıdır.
Azərbaycanda
qurumla
əməkdaşlığın üstünlüyünü göstərən çox az sayda təbliğat
qurumu mövcuddur. Onlann fəaliyyəti isə elə də hiss
olunmur. Tiflisdə NATO təbliğatının qurulmasında NATO
informasiya mərkəzləri xüsusi rol oynadığı halda,
Azərbaycanla bağlı bunu demək mümkün deyildir. NATO
nun Cənubi Qafqaz, xüsusən də Azərbaycanla bağlı
siyasətində son vaxtlar müəyyən durğunluq nəzərə çarpır.
Bu səbəbdən, Azərbaycan cəmiyyətində NATO ilə bağlı
müəyyən təbliğata və informasiyaya ehtiyac hiss olunur.
191