Almaz Əliyeva Məcid qızı nato da həRBİ-Sİyasi İslahatlar və
Yüklə 1,82 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ‘Burada NATO ilə kordinasiya funksiyasım öz üzərinə götürmüş dövlət nəzərdə tutulur. Azərbaycanla NATO arasmda kordinasiya funksiyasım ilk olaraq Türkiyə
Xatırladaq ki, Türkiyə dövləti 1994-cü ildən - Azərbaycan NATO-nım «Sülh naminə tərəfdaşlıq» sənədini imzalayandan əlaqə dövləti statusunda idi. NATO-nun tərəfdaş ölkələrlə münasibətləri təcrübəsinə müvafiq olaraq əlaqə dövləti NATO tərəfindən iki il müddətinə təyin edilir. Bu müddətin artınlıb-artınlmaması isə NATO-ya üzv dövlətlərin yekdil qərarından asılıdır. Maraqlısı budur ki, verilən məlumata görə, Azərbaycanla münasibətlərdə növbəti «əlaqə dövləti» statusunda olmaq üçün ən çox mübarizə aparan dövlətlər sırasında Türkiyə də olub. Polşanın da qatıldığı gərgin mübarizədən Rumıniya «qalib» çıxıb. Rumıniya Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini Türkiyədən sonra tamyan ikinci dövlətdir. 1999-cu il iyulun 14-də Buxarestdə Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi və Rumıniyanın Milli Müdafiə Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb. 2000-ci il fevralın 15-də Bakıda iki ölkənin müdafiə nazirlikləri arasında əməkdaşlıq haqqında protokol imzalanıb. 2006-cı il
martın 14-də
Bakıda Azərbaycan Respublikası hökuməti və Rumıniya hökuməti arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq haqqında saziş imzalanıb. Bundan başqa, ötən illərdə iki ölkə arasında qarşılıqlı hərbi informasiyanın çatdırılmasının mühafizəsi sazişi imzalanıb. R_umıniya rəhbərliyi hələ 2006-cı ildə Azərbaycanm NATO ilə Fərdi Tərəfdaşlıq üzrə Əməliyyat Planının (IPAP) reallaşması üçün NATO-ya qəbul olmağa hazırlıq təcrübəsini bölüşməyə hazır olduqlarını bəyan etmişdi. Qeyd edilmişdi ki, bu sahədə artıq lazımi hüquqi çərçivə mövcuddur və bu
çərçivə eyni
zamanda IP AP
əməkdaşlığının gücləndirilməsinə xidmət edəcək. Türkiyənin Azərbaycanm müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində NATO standartlarına uyğun olaraq həyata keçirilən islahatlara nəzarəti dövründə Ankara Bakıya 170 milyon dollara qədər müxtəlif hərbi yardımlar göstərib. Türkiyə
Silahlı Qüvvələrinin köməyi nəticəsində Naxçıvanda hərbi hissələr Azərbaycanda ilk dəfə olaraq NATO standartlarına uyğunlaşdırılıb. 2005-ci ildə muxtar respublikadakı hərbi birləşməyə təmənnasız olaraq 2,7 milyon dollar dəyərində rabitə avadanlıqları və tibbi ləvazimatlar verilib. Türkiyə Azərbaycanm təkcə Quru Qoşunlarına deyil, Hərbi Hava Qüvvələrinə (HHQ), Hava Hücumundan Müdafiə Qoşunlanna, Hərbi Dəniz Qüvvələrinə (HDQ), Daxili Qoşunlarına və Milli Qvardiyasına müxtəlif formalarda yardımlar göstərib. Türkiyə Azərbaycanm HDQ-nin maddi-texniki təminatının yaxşılaşdırılması, eləcə də, kadr hazırlığında mühüm rol oynayır. Xatırladaq ki, hələ 90-cı illərin sonlarında Türkiyə Azərbaycan HDQ-yə «AV-34» (Türk tipli) patrul kateri bağışlamışdı. 2008-ci ilin əvvəlində və sonlarında Türkiyədən yüksək vəzifəli zabitlər və generallar qrupu Azərbaycana səfər etmişdir. KİV-də yayılan məlumatlara görə, Türkiyə Azərbaycana hərbi sahədə sürətli islahatlar paketi təqdim edib. Həmçinin həmin ilin dekabrında iki ölkənin Müdafiə Nazirliyi arasında keçirilən dialoqda Ankaranın Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinə göstərə biləcəyi növbəti yardımların siyahısının müzakirə edildiyi bildirilirdi. Ekspertlərin fikrincə, Türkiyə Azərbaycanm müdafiə və təhlükəsizlik sahəsində NATO standartlarına uvğutı islahatların sürətləndirilməsində və effektli nəticələrin əldə olunmasında israr edirdi. Amma Türkiyədən «əlaqə 205
dövləti»* statusunun alınmasından sonra Ankaranın üzərinə götürdüyü missiyanı əvvəlki tək davam etdirəcəyi bir az çətin olacaqdır. Ekspertlərin fikrincə, Rumıniyanın NATO ilə
Azərbaycan arasmda «əlaqə dövləti» statusunda olması bir sıra yeniliklərlə xarakterizə edilə bilər. Müdafiə Nazirliyi mətbuat xidmətinin rəhbəri, polkovnik-leytenant Eldar Sabiroğlu «Media-forum» saytına bildirib ki, əlaqə dövləti statusunun bir ölkədən başqasına keçməsi əsasnaməyə uyğun aparılır: «Burada hansısa məna arxasınca düşmək üçün əsaslı səbəb görmürəm. Biz həqiqətə baxmalıyıq, hər bir əməkdaşlığın strateji hədəfləri olur, əlaqələndiricilər dəyişə bilər, amma bu, strategiyanın dəyişməsi demək deyil».
Son illər Azərbaycanın NATO ilə əməkdaşlıq çərçivəsində müsbət nəticələr əldə etdiyini vurğulayan E. Sabiroğlu bu işdə 14 il əlaqə dövləti qismində fəaliyyət göstərmiş Türkiyənin Azərbaycana böyük dəstəyini qeyd edib: «Azərbaycanın Müdafiə Nazirliyi bunu yüksək qiymətləndirir. Bu müddət ərzində ordumuzun bütün qoşun növləri, qərargah strukturları NATO standartlarına uyğunlaşdırılıb. Əməkdaşlığımız gələcəkdə də davam etdiriləcək, buna heç bir şübhə ola bilməz. Əlaqə dövləti kimi indi Rumıniyanın seçilməsi ardıcıllığın qorunmasına böyük ümidlər verir. Ölkəmiz bir çox sahədə Rumıniya ilə sıx əlaqələr qurub, eyni zamanda Azərbaycanın Rumıniya ilə
ikitərəfli hərbi
sazişi mövcuddur. Rumıniya Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanıyan ilk
‘Burada NATO ilə kordinasiya funksiyasım öz üzərinə götürmüş dövlət nəzərdə tutulur. Azərbaycanla NATO arasmda kordinasiya funksiyasım ilk olaraq Türkiyə öz üzərinə götürmüşdür. 206
dövlətlərdən biridir. Biz məsələyə məhz bu kontekstdən yanaşaraq qiymət verməliyik» - deyə o bildirib. «Ehtiyatda və İstefada olan Zabitlər» İctimai Birliyinin sədri, ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Yaşar Cəfərli baş vermiş hadisəni «adi rotasiya dəyişikliyi» hesab edərək Rumıniyanın Azərbaycanın NATO ilə münasibətlərində «əlaqə dövləti» statusunda olmasım mühüm hadisə hesab edir. Onun sözlərinə görə, NATO-ya üzv ölkələrin tərəfdaş dövlətlərlə bu tip münasibətləri çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. «Düşünürəm ki, Rumıniya Azərbay canın müdafiə və təhlükəsizlik sahəsinin NATO standartlarına uyğunlaşdırılınası istiqamətində Azərbayca nın səylərinə dəstək verəcək», - deyə ekspert bildirir. Y.Cəfərli də Türkiyənin 14 illik fəaliyyətini müsbət qiymətləndirir. Onun sözlərinə görə, ötən illər ərzində Türkiyə qardaş ölkə kimi Azərbaycanın müdafiə və təhlükəsizlik sahəsinin müasir standartlara uyğunlaşdırıl ınası işində çox böyük addımlar atıb. Ekspert əmindir ki, «əlaqə dövləti» statusundan çıxmasına baxmayaraq, Türkiyə Azərbaycanla hərbi əlaqələri dərinləşdirməkdə, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin NATO standartlarına uyğun qurulmasında dəstəyini davam etdirəcək. «Doktrina» Jurnalistlərin Hərbi Araşdırmalar Mərkəzi isə baş vermiş hadisənin həm adi, həm də düşündürücü tərəflərinin olduğu qənaətindədir. Mərkəz ekspertlərinin fikrincə, NATO-nun qayda-qanunları, nizamnaməsi prinsipindən yanaşılsa, onda hər 2 ildən bir «əlaqə dövləti»nin dəyişməsi normal hadisədir. «Amma sual doğuran
məsələ ondan
ibarətdir ki,
NATO-nun Azərbaycanla əlaqələrinə məsul dövləti nə üçün məhz indi dəyişmək qərarına gəliblər. Bu, təsadüf də ola bilər, NATO-nun Azərbaycanla münasibətlərində dəyişiklik 207
Yüklə 1,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|