Amaliy mashg`ulot-3 Mavzu: Qadimgi Sharq mamlakatlarida psixologik fikrlarning paydo bo`lishi Reja: Materializm- falsafiy oqim sifatida eramizdan avvalgi bir qancha asrlar avval Qadimgi Hindiston ,Xitoy va Gretsiyada paydo bo`lgan. Materializm- falsafiy oqim sifatida eramizdan avvalgi bir qancha asrlar avval Qadimgi Hindiston ,Xitoy va Gretsiyada paydo bo`lgan. Yaqin va o`rta sharqda ilg`or ijtimoiy falsafiy oqimning asoschilaridan bo`lib <> degan unvonga sazovor bo`lgan. Farobiy fikricha: - <
- Sezgi
- Idrok
- Xotira
- Tasavvur va eng muhimi mantiqiy fikr aql va nuqtai nazarni oladi
Odam paydo bo`lgandan keyin:
Oziqlantiruvchi quvvat (uning yordamida oziqlanish jarayoni amalga oshadi)
Sezgi a`zolari (uning yordamida his tasavvur xotira vujudga kelgan )
Hayol quvvati ( uning yordamida kishi bilim hunar egallaydi go`zal narsalarni amalga oshiradi )
Farobiy mantiqiy fikrlashning asosiy shakllari: - Farobiy mantiqiy fikrlashning asosiy shakllari:
- Tushuncha
- Hukm
- Xulosa
kabilarga alohida e`tibor beradi. Farobiy o`z davrida hayotning turli masalalarini psixologik muammolarni - <>
- <> kabi asarlarida talqin qiladi.Unda xalq hayotimning o`zgarishlari psixik hodisalar hayvon va insondagi psixikaning farqi kabilar yorqin isbotlangan va psixologiyaning yangi tarmoqlariga asos bo`lib hizmat qiladi.
Abu Rayhon Beruniy 973-yilda Xorazmning qadimgi poytaxti Kat shahrida dunyoga kelgan.U o`z umri davomida 152 asar yaratdi. Shulardan eng muhimlari <> ,<> ,<>, <> Beruniy fikricha: Abu Ali Ibn Sino Olim va faylasuf Buxoro shahri yaqinida Afshona qishlog`ida dunyoga kelgan .Ibn Sinoni Sharqda <>- donishmandlar yetakchisi deb aytishgan. Abu Ali Ibn Sino o`z hayoti haqida shunday deydi: - <<10-yoshimda Qur`onni o`rgandim.Badiiy adabiyotlarni o`qib chiqdim.Mantiq ilmiga oid kitoblarni mutolaa qilib mustaqil ravishda o`rgandim.Tibbiyot ilmiga oid kitoblarni o`qidim .>>
Ibn Sino o`z asarida: < Alisher Navoiy Navoiy ijodida tafakkur xissiy estetik vositalar bilan risolalarida esa tafakkur mantiqiy dalil isbotlarga va ilmiy usulda asoslanadi Abu Rayhon Beruniy ruh va ruhiyat masalalariga qiziqish bilan qaraydi. Beruniy ruhiy jarayonlarni barcha hayvonlarga va insonlarga xos deb biladi. - Abu Rayhon Beruniy ruh va ruhiyat masalalariga qiziqish bilan qaraydi. Beruniy ruhiy jarayonlarni barcha hayvonlarga va insonlarga xos deb biladi.
Abu Nasr Farobiy odamni tashqi dunyo bilan bog`laydigan sezgilarni ro`liga qarab sezgi a`zosiga muvofiq ravishda 5ga bo`ladi . - Abu Nasr Farobiy odamni tashqi dunyo bilan bog`laydigan sezgilarni ro`liga qarab sezgi a`zosiga muvofiq ravishda 5ga bo`ladi .
Xulosa - Shu tariqa Sharq allomalari va faylasuflari inson psiologiyasi va psiikasini chuqur o`rgangan holda bugungi kundagi rivojlangan psixologiyaga asos solishdi . Sharq psixologik qarashlari falsafiy oqimning shakllanishiga turtki bo`lib xizmat qiladi. Inson psixologiyasini o`rganish keng tushuncha uni hali yillar davomida o`rganishadi.
Dostları ilə paylaş: |