Amr b. MÜRre 4 Bibliyografya 4



Yüklə 1,66 Mb.
səhifə6/40
tarix15.10.2018
ölçüsü1,66 Mb.
#74166
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   40

AMR b. UTBE

Amr b. Utbe b. Ferkad es-Sülemî (ö. 22-643 [?]) îlk zâhidlerden.

Kûfe'de doğdu. Babası, 17 47 yılın­da Kûfe'ye yerleşen sayılı Arap zengin­lerinden olup Hz. Ömer devrinde birçok sefere katılmış, Tekrît, Şehrizor ve Samgan gibi bazı şehirlerin fethinde kuman­dan olarak görev almış, Azerbaycan ve Musul valiliği yapmıştır. Varlıklı bir aile muhiti içinde doğup büyüyen Amr1 in muhadramûn'dan olduğu anlaşılmak­tadır. Onun zühd yolunu seçmesi baba­sı Utbe'nin hoşuna gitmedi. Amr, muhadramûndan olan yakın dostu Mi'zad b. Yezîd el-İclî ile birlikte Küfe yakınlarında bir mescid yaptırdı. Bu olay tasavvuf tarihinde “halvette ibadet” fik­rinin ve tekke düşüncesinin ilk örneği sayılabilir. Mescidin inşasından sonra Amr ve Mi'zad'ı tenkit edenler de çık­mıştır. Nitekim Abdullah b. Mesudun kendilerini ziyaret ederek, “Helak mes­cidini yıkmaya geldim” dediği rivayet edilir.

Amr, Allah'tan üç şey istediğini, bun­lardan ikisine kavuştuğunu söylerdi. El­de ettikleri, dünyanın hiçbir varlığına de­ğer vermeyen mükemmel bir zühd ha­yatı ile namaz kılmaya elverişli güç ve kuvvetti. Üçüncü arzusu ise şehid ol­maktı. Nitekim, kendisi gibi zühd yolu­nu seçen arkadaşları Alkame el-Kûfî, Mi'zad el-İclî ve Yezîd b. Muâviye en-Nehaî ile birlikte babası Utbe'­nin kumandasında katıldığı bir gazada şehid oldu.

Sofilerin, “Halka hizmet, hakka hiz­mettir” şeklindeki görüşlerinin temelini Amr'ın “sohbet” ve “dostluk” anlayışın­da bulmak mümkündür. O dostluk için hizmeti şart koşar, arkadaşlarının her türlü hizmetini görür, hayvanlarını otla­tır, tımar ederdi.

Amr, rivayetleri çok fazla olmamakla birlikte güvenilir bir hadis râvisi sayılır. Abdullah b. Mes'ûd ile Sübey'atü'1-Eslemiyye'den kitabet* yoluyla hadis almış, Şabîve daha başka muhaddisler ondan rivayette bulunmuşlardır. Bazı kaynak­lar onun az hadis rivayet etmesini iba­detle fazla meşgul olmasıyla açıklar. 48



Bibliyografya



1- İbn Sad, et-Tabakât, VI, 196. 206-207.

2- Belâzürî, Fütuhu'l-büldân (trc. Mustafa Fayda), Ankara 1987, s. 468-470, 472, 476-479.

3- Taberî, Târîh (Ebü'1-Fazl), IV, 37. 39, 79 vd. 153-155, 246-247.

4- el-Cerh vet-ta'dil, VI. 250.

5- Ebû Nuaym. Hilye, IV, 155-158.

6- İbnü'l-Cevzî. Şifatü'ş-şafve, III, 68-72.

7- İbn Hacer. Tehzîbut-Tehzîb, Vlll, 75-76.

8- İbn Kesîr, el-Bidâye, Vll, 72, 122.

9- Münâvî, el-Kevâkib, 1, 144.

AMR b. ÜMEYYE

Ebû Ümeyye Amr b. Ümeyye b. Huveylid ed-Damrî (ö. 60-679-80'den önce) Sahâbî, Hz. Peygamber'in elçilerinden.

Bedir yöresinde yaşayan Benî Damre kabilesindendir. Hz. Peygamber'in am­cası Hâris'in torunu Sühayle bint Ubeyde ile evlendiği için onun soyundan gelenler Kureyş'in Benî Abdüşems kolu mensupları içinde sayılmışlardır. 49 Bedir ve Uhud gazvelerinde müşriklerin safında yer aldı. Uhud Gazvesi'nden hemen sonra müslüman oldu. Birkaç ay sonra Necid'e gön­derilen kırk kişilik irşad heyeti içinde o da bulunuyordu. 50 Heyet Bi'rimaûne'de pusuya düşürüldü­ğü sırada binek hayvanlarını otlattığı için katliamdan kurtuldu. Ancak daha sonra esir alındı ve baskını düzenleyen Âmir b. Tufeyl tarafından annesinin Kö­le azadı adağına karşılık olarak serbest bırakıldı. Amr, olayı Hz. Peygamber'e haber vermek için Medine'ye doğru yo­la çıktı. Âmir b. Tufeyl'in mensup oldu­ğu Benî Âmir kabilesinden yolda karşı­laştığı iki kişiyi, Bi'rimaûne şehidlerinin intikamını almak için gece uyurlarken öldürdü. Ancak Amr bunlann müslüman olup Hz, Peygamber'in himayesine gir­diklerini bilmiyordu. Hz. Peygamber, hi­mayesine aldığı iki müslümanın öldürülmesine son derecede üzüldü ve onların diyetlerini ailelerine gönderdi.

“Amr b. Ümeyye seriyyesi” diye bili­nen diğer bir olayda ise Hz. Peygam­ber'e suikast düzenlemiş olan Ebû Süfyân'ı öldürmek ve Recr baskınından son­ra Mekkeliler'ce çarmıha gerilen Hubeyb b. Adî’nin cesedini asıldığı yerden indir­mek üzere, hicretin 4. yılında Cebbar b. Sahr el-Ensârî 51 ile birlikte Mekke'ye gönderildi. Mekkeliler onu tanıyıp peşine düşünce arkadaşıyla bir mağaraya saklandı. Ertesi gün şeh­re gizlice girip Hubeybiİn cesedini çar­mıhtan indirdi; karşısına çıkanlardan üçünü öldürdü. Mekkeli bir casusu da esir alarak Medine'ye döndü. Hz. Pey­gamber yaptıklarını kendisinden öğre­nince memnun oldu ve ona dua etti.

Amr b. Ümeyye, eskiden beri elçilik hizmetleriyle tanındığı için, hicretin S. yılında Hendek Savaşı'ndan sonra Mek­ke'de çıkan kıtlıkta fakirlere dağıtılmak üzere Ebû Süfyân'a beş yüz dinar götür­me görevini Hz. Peygamber ona verdi. Hicretin 7. yılı başında da iki mektubu­nu ve bazı hediyeleri Habeşistan kralına götürmekle onu görevlendirdi. Hz. Pey­gamber bu mektuplardan birinde Necâşi’yi İslâmiyet'e davet ediyor, diğerinde ise Ebû Süfyân'ın kızı Habeş muhacir­lerinden Ümmü Habîbe ile nikâhının kı­yılmasını istiyordu. Müslümanlığı kabul eden Habeşistan kralı, parlak bir tören­le Ümmü Habîbe'yi Hz. Peygamber'e ni­kahladı. Yine Peygamber'in isteği üze­rine Habeşistan'daki müslümanlan iki yelkenli gemi ile Amr'ın refakatinde Me­dine'ye gönderdi.

Amr Huneyn Gazvesi'ne, Tâif Muhasarası'na ve Tebük Seferi'ne katıldı. Hicre­tin 9. yılında Hâlid b. Velîd kumandasın­da Dûmetülcendel Emîri Ükeydir'e Karşı gönderilen seriyyede yer aldı. Ükeydir'in esir alındığı haberini ve elde edilen ga­nimetleri Hz. Peygamber'e o ulaştırdı. Aynı yılın sonunda, Hz. Peygamber'in Müseylime'yi İslâm'a davet eden mek­tubunu Benî Hanîfe kabilesine götürdü ve onun cevabını getirdi.

Muâviye devrinde ömrünün son yılla­rını geçirdiği Medine'nin Harrâtîn ma­hallesindeki evinde vefat etti. Câhiliye devrinden beri cesareti, atılganlığı ve ze­kâsı ile tanınırdı. Hz. Peygamber'den ri­vayet ettiği yirmi hadis Kütüb-i Sitte'de yer almaktadır. Oğulları Ca'fer, Abdul­lah, Fazl ve diğer bazı kişiler kendisin­den hadis rivayet etmiş, talebesi Şa'bî de ondan öğrendiği çeşitli bilgileri ve siyere dair haberleri nakletmiştir. 52

Bibliyografya



1- Vâkıdî. el-Meğâzi, II, 742-743.

2- III, 925-926, 1026. 1058-1059.

3- İbn Hişâm, es-Sîre, I, 224.

4- M, 563.

5- III, 185-186, 190. 277.

6- IV, 359, 362, 607, 633-635.

7- İbn Sa'd. et-Tabakât, I, 207-208, 258-259, 273.

8- II, 93-94.

9- III, 556.

10- IV, 248-249.

11- Halîfe b. Hayyât, Târih (Zekkâr), s. 43, 74.

12- İbn Habib. el-Muhabber (nşr. ilse Lichtenstadter), Haydarâbâd 1361-1942-Beyrut, ts. (Dârü'l-Afâkı'l-cedîde), s. 118, 119.

13- İbn Habib. el-Mûnemmak (nşr. Hurşid Ahmed), Beyrut 1405-1985, s. 249.

14- Buhârî, et-Tarihul-kebîr, IV, 307-308.

15- Belâzirî. Ensâbüleşrâf, I, 379-380, 438-439, 531.

16- Taberî, Târîh (de Goeje), I, 1198, 1437-1441, 1443-1444, 1448, 1569.

17- Serahsî, Şerhu's-Siyeri'l-kebir, I (nşr. Selâhaddin el-Müneccid), Ka­hire 1971-72, s. 52, 97.

18- Serahsî, el-Mebsût, X, 92.

19- İbn Seyyidunnâs. Uyûnü'l-eşer, Beyrut, ts. (Dârü'l-Ma'rife), II, 112-113.

20- Zehebî, A'lâmü'n-nübela’ III, 179-181.

21- Hamîdullah, İslam Pey­gamberi (İstanbul 1980), I, 318, 331, 332, 468, 476-483, 626.

22- II, 947, 1080-1081.


Yüklə 1,66 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   40




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə