Anne ve babalarin okul öncesi DÖnem çocuklarina yönelik tutumlarinin incelenmesi



Yüklə 267,49 Kb.
səhifə4/4
tarix30.12.2017
ölçüsü267,49 Kb.
#18567
1   2   3   4

**p<0,01

Tablo 3'e göre, annelerin ETÖ toplam puanları ve babaların Demokratik, Otoriter, İzin Verici Tutum alt boyut puanları bakımından meslek grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). Babaların ETÖ Aşırı Koruyucu Tutum alt boyut puanları bakımından meslek grupları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark vardır (p<0,01). Farkın kaynağının belirlenmesi için yapılan Tukey Testi sonucuna göre; işçi babaların ETÖ aşırı koruyucu tutum puanlarının, memur babaların puanlarından anlamlı derecede yüksek olduğu belirlenmiştir. İşçi babaların, memur babalara göre çocuklarına karşı daha koruyucu tutum sergiledikleri söylenebilir. Buna göre; annelerin çocuk yetiştirme tutumları meslek değişkeninden etkilenmezken, babaların çocuklarına karşı aşırı koruyucu tutumlarının, onların mesleklerinden anlamlı ölçüde etkilendiği söylenebilir.



Tablo 4. Anne ve Babaların ETÖ Puanı ile Çocukların Cinsiyeti Arasındaki Farklılıklara İlişkin t-Testi Sonuçları

ETÖ

Cinsiyet

n

Anne

Baba



s.s.



s.s.

Demokratik Tutum

Kız

60

74,00

7,81

73,23

8,86

Erkek

60

74,95

6,71

74,11

6,66

TOPLAM

120

74,48

7,26

73,67

7,82

t-Testi Sonucu

t= -0,715, p= 0,476

t= -0,617, p= 0,539

Otoriter Tutum

Kız

60

21,88

6,18

21,95

5,84

Erkek

60

22,42

4,87

20,68

4,98

TOPLAM

120

22,15

5,54

21,31

5,44

t-Testi Sonucu

t= -0,525, p= 0,600

t= 1,277, p= 0,204

Aşırı Koruyucu Tutum

Kız

60

35,32

5,68

34,46

6,31

Erkek

60

35,33

5,45

35,83

5,64

TOPLAM

120

35,33

5,54

35,15

5,44

t-Testi Sonucu

t= -0,016, p= 0,987

t= -1,250, p= 0,214

İzin Verici Tutum

Kız

60

21,27

4,91

21,46

5,60

Erkek

60

19,33

4,44

20,16

5,12

TOPLAM

120

20,30

4,76

20,81

5,38

t-Testi Sonucu

t= 2,262, p= 0,026*

t= -1,326, p= 0,187

Toplam

Kız

60

152,46

12,93

151,11

14,17

Erkek

60

152,03

9,88

150,80

10,49

TOPLAM

120

152,25

11,46

150,95

12,41

t-Testi Sonucu

t= -0,288, p= 0,837

t= 0139, p= 0,890

Tablo 4'e göre, annelerin ETÖ İzin Verici Tutum alt boyut puanları ile çocukların cinsiyetleri arasında anlamlı bir farklılık vardır (p<0,05). Kız çocukların annelerinin izin verici tutum puanı, erkek çocuk annelerinin puanından anlamlı derecede yüksektir. Babaların ETÖ alt boyut ve toplam puanları ile çocukların cinsiyeti arasında anlamlı bir fark yoktur (p>0,05). Buna göre, annelerin kız çocuklarına karşı tutumlarının erkek çocuklarına olduğundan daha izin verici olduğu, babaların tutumlarının ise çocukların cinsiyetinden etkilenmediği söylenebilir.

Tablo5. Anne ve Baba Ebeveyn Tutumları Arasındaki İlişki (Pearson Korelasyon)




Baba Ebeveyn Tutum Ölçeği

r

Sig.

Anne Ebeveyn Tutum Ölçeği

0,586

0,000***




Tablo 5’e göre, anne ve babaların çocuklarına yönelik tutumları karşılaştırıldığında, anne tutumları ile baba tutumları arasında, pozitif yönde anlamlı düzeyde önemli bir ilişki vardır. Buna göre, anne ve babaların çocuklarına karşı tutumlarının birbirini yordadığı söylenebilir. Yani annelerin çocuklarına karşı olumlu tutumları arttıkça babaların da artacağı, olumlu tutumları azaldıkça babaların olumlu tutumlarının da azalacağı söylenebilir. Çalışmada ayrıca, anne ve babaların ETÖ toplam ve alt boyut puanları ile aile yapıları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı da belirlenmiştir (p>0,05).

TARTIŞMA ve SONUÇ

Anne ve babaların okul öncesi yaş grubu çocuklarına yönelik tutumlarının incelendiği bu çalışmada; 40-45 yaş grubundaki annelerin genel olarak çocuklarına karşı tutumlarının 30-34 yaş ve 35-39 yaş grubundaki annelere göre daha az demokratik, otoriter, koruyucu ve daha az izin verici olduğu belirlenmiştir. Annelerin yaşları ile birlikte kişisel tecrübelerinin de arttığı düşünüldüğünde, bu durumun çocuk tutumlarına da yansıdığı söylenebilir. Şanlı ve Öztürk (2012) yaptıkları çalışmada okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin yaşının çocuklarına olan tutumunu etkilediğini, küçük yaşta olan, eğitim düzeyi düşük olan ve çalışmayan annelerin aşırı koruyucu ve sıkı disiplin tutumlarının arttığı belirlenmiştir. Dursun (2010) yaptığı çalışmada okul öncesi çocuğa sahip genç anne ve babaların aşırı koruyucu ve sıkı disiplinli tutumlarının yüksek olduğu bulunmuştur.

Babaların özellikle aşırı koruyucu tutum olmak üzere genel olarak çocuklarına karşı tutumlarının, annelerin ise yalnızca aşırı koruyucu tutumlarının öğrenim durumu değişkeninden etkilendiği; anne ve babaların öğrenim düzeyleri arttıkça çocuklarına karşı aşırı koruyucu tutumlarının azaldığı belirlenmiştir. Yapılan farklı çalışmalarda, anne babanın öğrenim durumu yükseldikçe çocuklarına karşı aşırı koruyucu ve otoriter tutumun azaldığı, demokratik tutumun arttığı belirlenmiştir (Alisinanoğlu, 2003; Özyürek, 2004; Özyürek ve Tezel Şahin, 2005; Öztürk ve Şanlı, 2007; Dursun, 2010; Şanlı ve Öztürk, 2012). Öğrenim durumu arttıkça anne babaların çocuklarına karşı daha bilinçli bir yaklaşım sergiledikleri, yapabilecekleri sorumluluklar vererek kendi gereksinimlerini karşılamaları konusunda cesaretlendirme eğilimi gösterdikleri söylenebilir. Ayrıca, öğrenim durumunun yüksek olması bir meslek sahibi olma ile de ilişkilendirilebilir. Özellikle öğretmen, avukat, doktor gibi profesyonel meslek gruplarının en az lisans düzeyinde öğrenim gerektirdiği düşünüldüğünde, anne-baba tutumlarının meslek ve öğrenim düzeyinin ortak etkisinden etkilenmesi mümkündür. Öğrenim durumu değişkeni ile ilgili olarak Gökçedağ (2001) da çalışmasında anne-babanın öğrenim düzeyi yükseldikçe demokratik tutum puan ortalamalarının artmakta, akademik başarı düzeyinin yükselmekte ve sürekli kaygı düzeyinin düşmekte olduğunu saptamıştır.

Çalışmada, annelerin kız çocuklarına karşı tutumlarının erkek çocuklarına olduğundan daha izin verici olduğu, babaların tutumlarının ise çocukların cinsiyetinden etkilenmediği belirlenmiştir. Genelde erkek çocuklar kız çocuklara oranla daha ayrıcalıklı görülmektedir. Erkek çocuklar el üstünde tutulurken kız çocuklar daha geri planda yer almaktadır. Bazı ailelerde ise bu durumun tam tersi olabilmektedir (Barbaroğlu, 2011). Alan yazında, çocuğun cinsiyetinin anne baba tutumları üzerinde etkili olduğu ya da olmadığını gösteren farklı çalışmalara rastlanmaktadır. Tezel Şahin ve Özyürek (2008) ve Özyürek ve Tezel Şahin (2012), annelerin okul öncesi çocukları ile ilişkilerinin çocukların cinsiyeti değişkeninden anlamlı ölçüde etkilenmediğini belirlemişlerdir. Alisinanoğlu (2003), yaptığı çalışmada denetim odağı üzerinde cinsiyet değişkeninin önemli farklılığa neden olduğunu saptamıştır. Arabacı (2011), 48-72 aylar arasında çocuğa sahip anne-babaların çocukları ile iletişimlerini değerlendirmek amacıyla yaptığı çalışmada, çocuğun yaşı, doğum sırası ve cinsiyeti ile anne babanın yaşı ve sosyo-ekonomik düzeye göre anne-babaların konuşma, dinleme, mesaj, sözsüz iletişim ve empati alt boyutu puanlarında anlamlı bir farklılığın olduğunu belirlemiştir. Buna göre, anne baba tutumlarının belirlenmesinde cinsiyet değişkeninin tek başına anlamlı bir etkisi olmayıp diğer değişkenlerin ortak etkisinin mümkün olabileceği söylenebilir. Günümüzde, her iki cins çocuğun da eğitim ve kendini geliştirme imkânı açısından aile tarafından desteklendiği görülmektedir. Çocukların biyolojik farklılığı dışındaki kalıplar, farklar ve önyargılardan kurtularak bilinçli bir yaklaşımla çocuğun kimlik gelişimine destek olunmalıdır (Dökmen, 2005). Cinsiyet ayrımcılığı açısından düşünüldüğünde, geçmişte sık karşılaşılan çocuklar arası cinsiyet ayrımcılığının günümüzde giderek azaldığı düşünülebilir.

Çalışma bulgularına göre, anne ve baba tutumlarının, aile yapısı değişkeninden anlamlı ölçüde etkilenmediği saptanmıştır. Alan yazın incelendiğinde, bireylerin kişilik özellikleri (Tınaz, 1997) ve gelecekte çocuk yetiştirme tutumlarının kendi anne babalarının tutumlarından etkilendiği görülmektedir (Özyürek ve Tezel Şahin, 2005; Özyürek, Begde, Özkan ve Yavuz, 2013). Geniş aile, özellikle kırsal alanlarda, çekirdek aile ile birlikte aile büyüklerinden veya yakın akrabalardan biri ya da birkaçının yaşadığı ailelerdir ve aile büyüklerinin çocukların eğitiminde önemi büyüktür (Barbaroğlu, 2011). Günümüzde sanayileşme ve kentleşme ile birlikte, çekirdek aile yapısı yaygınlaşmaya başladığı, aile içi ilişkilerde anne ve babalık rollerinde önemli bir farklılaşma olduğu görülmektedir (Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, 2009).

Çalışmada, anne ve baba tutumlarının birbirini yordadığı belirlenmiştir. Çocuk yetiştirme görevi, özellikle son yıllarda babalar ve anneler tarafından paylaşılır olmuştur (Özyürek ve Tezel Şahin, 2014). Baba-çocuk ilişkisi, özelikle çocuklar açısından çok önemlidir. Çoğu ailede baba, çocuklar için bir güç ve otorite sembolüdür. Çocuklar, her zaman bu gücün yanlarında olmasını ve onlara destek olmasını beklerler (Kıldan, 2014). Babanın çocuk üzerindeki etkisi, annenin hamileliği ile başlar (Avşaroğlu, 2012; Çağdaş ve Seçer, 2006). Araştırmalar babalar ve annelerin çocuklarının zihinsel sağlığını, sosyal ilişkilerdeki başarılarını, akademik başarılarını ve ahlaki gelişimlerini eşit düzeyde ve şekilde etkilediklerini göstermiştir (Bayraktar, 2011). Genel olarak, anne babaların çocuk yetiştirme tutumları, farklı değişkenlerden etkileniyor olsa da birbirlerinin tutumlarından önemli düzeyde etkilenmesi, çocuk gelişiminin desteklenmesi ile ilgili çalışmaların planlanmasında dikkate değerdir. Buna göre anne ve baba eğitim programlarının her iki ebeveyn katılımı ile yürütülmesi, ikisine birden ulaşılamadığı durumlarda, anne ya da babadan birinin eğitsel etkinliklere katılımının amaca ulaşmada etkili olacağı şeklinde yorumlanabilir.



KAYNAKLAR

AİLE VE SOSYAL ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. (2009). Ailede Evle İlgili Fiziksel Yaşam Becerilerini Çocuklara Öğretmede Ebeveyn Rehberliği. Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi. Ankara:Afşaroğlu Maatbacılık.

ARABACI, N. (2011). Anne Baba Çocuk İletişimini Değerlendirme Aracı’nın (ABÇİDA) Geliştirilmesi ve Anne Baba Çocuk İletişiminin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Gazi Üniversitesi , Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara,

ALİSİNANOĞLU, F. (2003). Çocukların Denetim Odağı ile Algıladıkları Anne Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi(Çocukların Denetim Odağı ile Anne Tutumları). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (1): 1-14.

ATTILI, G., VERMIGLI, P. & ROAZZI, A. (2011). “Rearing Styles, Parents’Attachment Mental State, and Children’s Social Abilities The Link to Peer Acceptance”, Child Development Research, 2011(2011): Article ID 267186, 12 pages, http://dx.doi.org/10.1155/2011/267186 [Retrieved: http://www.hindawi.com/journals/cdr/2011/267186/, June 10, 2014].

AVŞAROĞLU, S. (2012). Aile İçi İlişkiler ve İletişim, çinde:, Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim (Ed: A. Kaya), (4.baskı(, Ankara:.Pegem Akademi.

ÇAĞDAŞ, A. & (ŞAHİN) SEÇER, Z. (2006). Anne Baba Eğitimi, (2.baskı), Ankara: Kök Yayıncılık.

BARBAROĞLU, A. (2011). Çocuk Psikolojisi ve Ruh Sağlığı, Ankara: Vize Yayıncılık.

BAYRAKTAR, Ö. (2011). Okul Öncesi Çocuk ve Babası.Okul Öncesi Ve.... (Ed: Mücella Ormanlıoğlu Uluğ ve Gülçin Karadeniz), (1.baskı), Ankara:.Nobel Yayın.

DÖKMEN, Ü. (2005). İletişim Çatışmaları ve Empati, Ankara: Sistem Yayıncılık.

DURUALP, E. & ARAL, N. (2011). “Anasınıfına Devam Eden Altı Yaşındaki Çocukların Sosyal Uyum ve Beceri Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”, Uluslararası Katılımlı II. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi (Sağlık, Gelişim ve Eğitimde Çocuk) Bildiri Kitabı. 7-9 Ekim 2009. 186-192. Ankara.

DURSUN, A. (2010). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Davranış Problemleriyle Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir

FREEDMAN, J. L., SEARS, D. O. & CARLSMİTH, J. M. (2003). Sosyal Psikoloji, Çeviren.: Ali Dönmez, İmge Yayıncılık, Ankara.

GÜLAY, H & ÖNDER, A. (2011). Annelerin Tutumlarına Göre 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal-Duygusal Uyum Düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1)1: 89-104.

GÖKÇEDAĞ, S. (2001). Lise Öğrencilerinin Okul Başarısı ve Kaygı Düzeyi Üzerinde Anne-Baba Tutumlarının Etkilerinin Belirlenip Karşılaştırılması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.

İNCEOĞLU, M. (2010). Tutum Algı İletişim, 5. Baskı, Beykent Üniversitesi Yayınları, İstanbul. S.7-123.

KAPTAN, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri (Geliştirilmiş 11.Baskı), Ankara: Tekışık Web Ofset.

KARABULUT DEMİR, E. & ŞENDİL, G. (2008). Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ), Türk Psikoloji Yazıları, 11(21), 15-25.

KILDAN, A. O. (2014). Aile İçi İlişkiler ve Özel Durumlarda Aile, Anne Baba Eğitimi (Ed.:T.Güler Yıldız), (3.baskı), Ankara: Pegem Akademi.

ÖZTÜRK, C. & ŞANLI, D. (2007). Annelerin Eğitim Durumunun Çocuk Yetiştirme Tutumlarına Ekisinin İncelenmesi, Ege Pediatri Bülteni, 14(3):145-150.

ÖZDİNÇ, B. & SPOCK, B. (2000). Çocuk Bakımı ve Eğitimi, Çocuk ve Aile Dergisi, http://www.superanne.com/aile/disiplin.shtml.

ÖZYÜREK, A. (2004). Kırsal Bölge ve Şehir Merkezinde Yaşayan 5-6 Yaş Grubu Çocuğa Sahip Anne-Babaların Çocuk Yetiştirme Tutumlarının İncelenmesi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

ÖZYÜREK, A. & TEZEL ŞAHİN, F. (2005). 5-6 Yaş Grubunda Çocuğu Olan Ebeveynlerin Tutumlarının İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (2): 19-34.

ÖZYÜREK, A. & TEZEL ŞAHİN, F. (2012). Altı Yaşında Çocuğa Sahip Annelerin Çocuklarıyla İlişkilerinin İncelenmesi, International Refeered Academic Social Sciences Journal, 5(3): 72-86.

ÖZYÜREK, A., BEGDE, Z., ÖZKAN, İ. & YAVUZ, N. F. (2013).Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bakış Açısına Göre Ailedeki Yaşlı Bireylerin Ebeveyn Tutumları ve Çocuk Davranışları Üzerindeki Etkisi,VII. Ulusal Yaşlılık Kongresi, s.273-278. 23-25 Mayıs, Karabük.



ÖZYÜREK, A. & TEZEL ŞAHİN, F. (2014). Anne Baba Olmak ve Anne Babaların Çocuk Yetiştirme Tutumları, Anne Baba Eğitimi (Ed.:T.Güler Yıldız), (3.baskı), Ankara: Pegem Akademi.

TEZEL ŞAHİN, F. & ÖZYÜREK, A. (2008). 5-6 Yaş Grubu Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Demografik Özelliklerinin Çocuk Yetiştirme Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3): 395-414.

TEZEL ŞAHİN, F. &ÖZYÜREK, A. (2008). Farklı Yerleşim Biriminde Yaşayan 5-6 Yaş Grubu Çocuğa Sahip Annelerin Tutumlarının İncelenmesi, Uluslararası Çocuk, Aile ve Okul Bağlamında Okulöncesi Eğitim Kongresi, Trabzon Valiliği Kültür Yayınları, ss:178-195, 30 Nisan-03 Mayıs, Trabzon. TÜRKİYE.

TINAZ, D. (1997). Aile Yapısı ve Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki, I. Ulusal Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi-2 (Uluslar arası Katılımlı) , Yay.Haz.: M.E.B. Okulöncesi Eğt.Gen.Md., Hacettepe Üni. Çoc. Gel. ve Eğt. Bölümü, Unicef Türkiye Temsilciliği, Ankara: 28-29-30 Mayıs, Hacettepe Üni. Merkez kampusü, M-R-S Salonları.

SENEMOĞLU, N. (2004). Gelişim Öğrenme ve Öğretim (10.Baskı). Gazi Kitabevi, Ankara.

ŞANLI, D. & ÖZTÜRK, C. (2012). Annelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarını Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32:31-48.

YAVUZER, H. (2001). Yaygın Ana-Baba Tutumları, Ana-Baba Okulu, 9. Basım, Remzi Kitabevi., Ankara.

YOLERİ, S. &TAŞDELEN KARÇKAY, A. (2015). Okul Öncesi Aile Katılımının Ebeveyn Tutumlarını Yordayıcı Etkisi, Milli Eğitim, 44(206): 121-134.

YILDIZ, A. (2004). “Ebeveyn Tutumları ve Saldırganlık”, Polis Bilimleri Dergisi 6(3-4): 131-150.
Yüklə 267,49 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə