Annotasiya



Yüklə 5,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə236/236
tarix04.07.2018
ölçüsü5,82 Mb.
#53178
növüDərs
1   ...   228   229   230   231   232   233   234   235   236

 

698 


10.

 

Əhmədov  A.  2009/2010-cu  tədris  ilində  I  siniflərdə  dərs  deyə-



cək  müəllimlər  üçün  yeni  təlim  kurslarının  tətbiqi  üzrə  təlim  kursunun 

materialları. // Kurikulum. №2, 2009, səh. 35-54. 

11.

 

Hacıyeva T. Məktəbdaxili qiymətləndirmənin aparılması yolla-



rı. // Kurikulum. №2, 2009, səh. 11-21. 

12.


 

Hacıyev Z. Fəlsəfə. Bakı: Adiloğlu, 2001. 

13.

 

Həsənov M.M., Bəhmənova C. İbtidai siniflərdə fəal və interak-



tiv  metodlardan  istifadənin  nəzəri-praktik  məsələləri.  (Metodik  vəsait). 

Bakı: ADPU, 2009. 

14.

 

Hüseynzadə R.L. Təhsilin  humanistləşdirilməsi və demokratik-



ləşdirilməsi. Bakı, 1997.  

15.


 

İsmayılov F.Q. Müasir Qərb fəlsəfəsi. Bakı: Azərnəşr, 1991. 

16.

 

İsmayılov F.Q. XX əsr qərb fəlsəfəsi tarixi. Bakı: Təhsil, 1999. 



17.

 

İsmixanov M.A. Dərsdə şagirdlərin idrak fəaliyyətinin və yara-



dıcı müstəqilliyinin artırılması yolları//  Azərbaycan məktəbi. Bakı, 1983, 

№7, s.21-27 

18.

 

Kərimov Y.S. Ana dilinin tədrisi metodikası. Bakı: Naşir, 2005. 



19.

 

Qədimova X. İnteraktiv təlim metodlarının tətbiqi yolları. Bakı: 



Nur, 2003. 

20.


 

Qasımova L.N., Mahmudova R.M. Pedaqogika. Bakı, 2003

.

  

21.



 

Mərdanov  M.C.Azərbaycan  təhsil  sistemi:  real  vəziyyət,  prob-

lemlər və islahat istiqamətləri. Bakı: Təhsil, 2005. 

22.


 

Mərdanov M.C. Azərbaycan təhsil tarixi. Bakı: Təhsil, 2011. 

23.

 

Mərdanov M. C. Azərbaycan təhsili yeni uinkişaf mərhələsində. 



Bakı: Çaşıoğlu, 2009. 

24.


 

Mehdizadə  M.M.  Ümumtəhsil  məktəblərində  təlim-tərbiyə 

prosesinin təkmilləşdirilməsi yolları. Bakı: Maarif, 1982. 

25.


 

Mehrabov  A.O.  Təlim  prosesində  konstruktiv  öyrənmə  modeli, 

idraki  və  sosial  münasibətlərin  formalaşma  xüsusiyyətləri.//  Azərbaycan 

məktəbi. 2005, №3, səh.24-34 

26.

 

Mehrabov A.O. və b. Pedaqoji texnologiyalar. Bakı: Mütərcim, 



2006. 

27.


 

Müəllim hazırlığının və orta təhsilin perspektivləri (Qərb təhsil 

sisteminin təcrübəsi əsasında). Bakı: Adiloğlu, 2005. 

28.


 

Məktəbdə vətəndaş təhsili. Metodik vəsait. Bakı: Nur, 2002. 

29.

 

Paşayev Ə.X., Rüstəmov F.Ə.Pedaqogika. Bakı: Çaşıoğlu, 2002. 



30.

 

Şorn F. və b. Fəal təlim. Bakı: 2003. 



31.

 

Talıbov Y.R. və b. Pedaqogika. Bakı: Maarif, 1993. 



32.

 

Təlimdə yeni metodlardan istifadə. Metodik tövsiyə. Bakı, 2003. 




 

699 


33.

 

Təhsil  haqqında  Azərbaycan  Respublikasının  Qanunu.  Bakı: 



Qanun, 2010 

34.


 

Veysova  Z.  Məktəb  müəllimləri  üçün  fəal  təlim  kuslarına  giriş 

kursu. Uniseflə birgə layihə. Bakı: Meqa-Print, 2004. 

35.


 

Veysova  Z.  Fəal  (İnteraktiv)  təlim.  Müəllimlər  üçün  vəsait. 

Unicef, 2009. 

36.


 

Varella F., D.RL. İnteraktiv tədris üçün təlim nəzəriyyələri. / 

37.

 

Beynəlxalq Konfransın materialları. Bakı, fevral, 2004. 



38.

 

Topçiyeva Ş.Ə. və b. Həyati bacarıqlara əsaslanan təhsil. V-XI 



siniflər. Bakı: Mütərcim, 2006. 

39.


 

Ситаров В.А.Дидактика. М.: Acadeмa, 2002. 

40.

 

Сластенин В.А., Исаев И.Ф., Шиянов Е.Н. Педагогика. М.: 



Академа, 2000. 


 

700 


 

MÜNDƏRİCAT 

 

 

Dərsliyin məqsədi və strukturu haqqında .............................................. 5 



 

PEDAQOGİKANIN NƏZƏRİ-METODOLOJİ MƏSƏLƏLƏRİ 

 

I FƏSİL  

Pedaqogika elmi haqqında ümumi anlayış ........................................ 10

 

1.1.Elm anlayışı. .................................................................................... 11 

1.2.Pedaqogika nəzəri və tətbiqi elmdir. ................................................ 17 

1.3.Pedaqogika nəyi öyrənir: pedaqogika elminin  

obyekti və predmeti. .............................................................................. 24 

1.4.Pedaqogikanın anlayışlar sistemi. .................................................... 26 

1.5.Pedaqoji cərəyanlar. ........................................................................ 32 

1.6.Pedaqogikanın başqa elmlərlə əlaqəsi. ............................................ 37 

1.7. Pedaqogikanın sahələri (və ya pedaqogikada diferensiya 

prosesləri). ............................................................................................. 44  

 

 

II FƏSİL 



Pedaqoji elmin mənbələri. Pedaqogiaknın metodologiyası  

və tədqiqat metodları .......................................................................... 50 

2.1. Pedaqoji elmin mənbələri. .............................................................. 51 

2.2. Pedaqogikanın metodologiyası. ...................................................... 52 

2.3. Pedaqoji tədqiqat metodları və onların səciyyəvi  

xüsusiyyətləri. ....................................................................................... 58 

2.4. Pedaqoji tədqiqatların texnologiyası (və ya tədqiqatın  

metodoloji aparatı). ............................................................................... 75 

 

III FƏSİL 

Şəxsiyyətin inkişafı və formalaşması məsələləri ................................ 82 

3.1. Şəxsiyyətin inkişafı haqqında tarixi nəzəriyyələrə xülasə............... 83 

3.2. Şəxsiyyət, onun inkişafı və tərbiyəsi. ............................................. 87 

3.3. Şəxsiyyətin pedaqoji-psixoloji xüsusiyyətləri................................. 89 

3.4. Şəxsiyyətin strukturu ...................................................................... 90 

3.5. Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsi ilə bağlı konseptual fikirlər ......... 91 

3.6. Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsində irsiyyətin rolu. ....................... 97 

3.7. Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsində mühitin rolu.. ......................... 100 

3.8. Şəxsiyyətin inkişafı və formalaşmasında tərbiyənin rolu. ............... 103 



 

701 


3.9. Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsində “Qoşa amil” nəzəriyyəsi ........ 106  

3.10. Şəxsiyyətin inkişafında müxtəlif fəaliyyət növlərinin rolu. .......... 108 

 

IV FƏSİL 

Pedaqogikada yaş dövrləri və onların pedaqoji psixoloji  

xüsusiyyətləri ............................................................................................... 125 

4.1.İbtidai icma quruluşunda, quldarlıq dövründə, antik yunan  

fəlsəfəsində yaş dərəcələri ........................................................................... 126 

4.2.Azərbaycan xalq pedaqogikasında yaş dərəcələri ................................ 130 

4.3.Şərq və Qərb pedaqoji fikrində yaş dərəcələri. ..................................... 132 

4.4. Müasir pedaqogika elmində yaş dərəcələrinin ümumi pedaqoji, 

psixoloji xüsusiyyətləri ................................................................................ 137 

 

V FƏSİL 

Müəllimin pedaqoji fəaliyyətinin xüsusiyyətləri ............................... 150 

5.1. Pedaqoji fəaliyyət. Müəllimlik peşəsinin səciyyəvi xüsusiyyətləri .... 151 

5.2. Pedaqoji peşənin prinsipləri .................................................................. 157 

5.3. Müəllimlik peşəsinə verilən pedaqoji tələblər ..................................... 161 

5.4. Müəllim-şagird münasibətlərinin formaları ......................................... 164 

5.5. Müəllim-şagird münasibətlərində əməkdaşlıq növləri ........................ 168 

5.6. Müəllimlik peşəsində pedaqoji bacarıq və vərdişlər ........................... 175 

5.7. Pedaqoji prosesdə müəllimin pedaqoji mərifəti .................................. 177 

5.8. Müəllimin pedaqoji qabiliyyətləri ........................................................ 181 

5.9. Müəllimin pedaqoji ustalığı .................................................................. 186 

 

VI FƏSİL 

Pedaqoji proses .................................................................................... 193 

6.1. Pedaqoji proses haqqında ümumi anlayış ....................................... 194 



6.1.1. “Pedaqoji gerçəklik”, “pedaqoji proses” və “təlim-tərbiyə” 

anlayışlarının qarşılıqlı səciyyəsi .......................................................... 194 

6.1.2. “Pedaqoji proses” anlayışının “Sistem” anlayışı vasitəsi ilə 

interpretasiyası ...................................................................................... 196 

6.2. Pedaqoji prosesdə ziddiyyətlər ....................................................... 206 

6.3. Pedaqoji prosesin qanunauyğunluqları ........................................... 209 

6.4. Pedaqoji prosesin prinsipləri haqqında ........................................... 213 

6.5. Pedaqoji prosesin mərhələləri ......................................................... 218 

6.6. Pedaqoji prosesin texnoloji əsasları ................................................ 220 

6.7. Pedaqoji ünsiyyətin texnologiyası .................................................. 228 

6.8. Pedaqoji innovasiyalar.................................................................... 232 

6.9. Pedaqoji sistemin optimallaşdırılması ............................................ 234 

 



 

702 


 

DİDAKTİKA: TƏHSİL VƏ TƏLİM HAQQINDA NƏZƏRİYYƏ 

 

VII FƏSİL  



Didaktika təhsil və təlim haqqında nəzəriyyədir............................... 240 

7.1. Didaktika anlayışına verilən şərhlər................................................ 241 

7.2. Didaktikanın inkişafı ...................................................................... 241 

7.3. Didaktikanın qolları və əsas anlayışları .......................................... 248 

7.4. Didaktikanın və idrak nəzəriyyəsi .................................................. 250 

7.5. Didaktikanın problemləri ................................................................ 252 

 

VIII FƏSİL 

Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemi ........................................ 255  

8.1. Təhsil haqqında anlayış .................................................................. 256 

8.2. Azərbaycanda təhsilin əsas məqsədi ............................................... 265 

8.3. Təhsil sahəsində dövlət siyasətinin əsas prinsipləri ........................ 265 

8.4. Təhsil sistemi anlayışı .................................................................... 266 

8.5. Təhsilin məzmununa və təşkilinə dair ümumi tələblər. .................. 268 

8.6. Təhsilin və təhsilalmanın formaları ................................................ 269 

8.7. Təhsil müəssisəsi ............................................................................ 269 

8.8. Təhsilin pillələri və səviyyələri ...................................................... 271 

8.8.1. Məktəbəqədər təhsil ..................................................................... 271 

8.8.2. Ümumi təhsil ............................................................................... 272 

8.8.3. İlk peşə-ixtisas təhsili .................................................................. 274 

8.8.4. Orta ixtisas təhsili ....................................................................... 274 

8.8.5. Ali təhsil ...................................................................................... 275 

8.8.6. Doktorantura ............................................................................... 282 

8.8.7. Əlavə təhsil .................................................................................. 292 

8.9. Təhsil subyektlərinin hüquqları, vəzifələri və sosial müdafiəsi ...... 299 



8.9.1. Təhsil sahəsində dövlətin vəzifələri ............................................. 299 

8.9.2. Təhsil prosesinin iştirakçıları ...................................................... 302 

8.9.3. Təhsilalanların hüquq və vəzifələri .............................................. 303 

8.9.4. Təhsilverənlərin hüquq və vəzifələri ............................................ 304 

8.9.5. Valideynlərin və ya digər qanuni nümayəndələrin  

hüquq və vəzifələri ................................................................................. 306 

8.9.6. Təhsilalanların və təhsilverənlərin sosial müdafiəsi .................... 307 

 



 

703 


IX FƏSİL  

Xüsusi və əlavə təhsil ........................................................................... 310 

9.1.Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil)  ......... 311 

9.2. Dövlət uşaq müəssisələrindən uşaqların ailələrə verilməsi  

(de-institutlaşdırma) və alternativ qayğı Dövlət Proqramı barədə. ........ 317 

9.3. Əlavə təhsil. .................................................................................... 324 

 

X FƏSİL  



Təhsil sahəsində dövlət standartları, təhsil proqramı, 

tədris planı, tədris proqramı və tədris ədəbiyyatı ............................. 345 

10.1.Təhsil sahəsində dövlət standartları, təhsil proqramı (kurikulum)..346 

10.2.Ümumi orta təhsilin məzmunu. ..................................................... 352 

10.2.1.Təhsilin məzmunu. ...................................................................... 352 

10.2.2.Azərbaycanda ümumi orta təhsilin məzmunu  

sahəsində islahatlar. .............................................................................. 356 

10.3.Tədris planı. ................................................................................... 369 

10.4.Tədris fənni. .................................................................................. 370 

10.5.Tədris proqramları. ........................................................................ 371 

10.6.Dərslik, iş dəftəri və müəllim üçün metodik vəsait komplekti. ...... 372 

 

XI FƏSİL  

Təlim prosesini ümumi məsələləri ...................................................... 393 

11.1. Təlim prosesi bir sistem kimi. ...................................................... 394 

11.2. Təlimin fəlsəfi əsasları.................................................................. 403 

11.3. Təlimin məntiqi əsasları ............................................................... 414 

11.4. Təlimin psixoloji əsasları.............................................................. 418 

11.5. Təlim prosesində əsas pedaqoji ziddiyyətlər................................. 435 

11.6. Təlim motivləri. ............................................................................ 437 

11.7. Təlim prosesinin funksiyaları (vəzifələri)  .................................... 439 

 

XII FƏSİL  

Təlim prosesinin mərhələləri və altsistemləri .................................... 446  

12.1. Təlim anlayışının mürəkkəbliyi və başlıca vəzifələri.................... 447 

12.1.1. Yeni tədris materialının qavranılması ........................................ 447 

12.1.2. Bilik, bacarıq və vərdişlərin formalaşması................................. 448 

12.1.3. Bilik, bacarıq və vərdişlərin tətbiqi ............................................ 450 

12.1.4. Təlimdə müvəffəqiyyətin hesaba alınması  

və qiymətləndirilməsi ............................................................................ 450 

12.2. Mükəmməl təlim sisteminin altsistemləri. ..................................... 451 



 

704 


12.2.1. Bilik və fəaliyyət üsullarının əsasən hazır ötürülməsini  

özündə ehtiva edən altsistem. ................................................................ 451 

12.2.2. Problemli öyrənməni özündə ehtiva edən altsistem ................... 458 

12.4. “İmkan-hərəkət-yeni keyfiyyət” dəyişməsi variantının  

işlənməsi və seçim şərtləri ..................................................................... 473 

 

XIII FƏSİL  



Təlim sisteminin invariantları. Təlimin prinsipləri, amilləri və 

şagirdlərin, müəllimlərin fəaliyyət modelləri ....................................  486 

13.1. Təlim sisteminin ümumpedaqoji invariantları və onlardan  

irəli gələn prinsiplər. ............................................................................. 487 

13.2. Təlim sisteminin spesifik invariantları və onlardan 

irəli gələn prinsiplər .............................................................................. 491 

13.3. Nəzəriyyədə və praktikada özünə yer almış bəzi ümumpedaqoji  

və spesifik prinsiplərin interpretasiyası. ................................................ 492 

13.4. Təlim prosesində əsas amillər. ...................................................... 509 

13.5. Təlim prosesində şagirdin idrak fəaliyyəti modeli ........................ 513 

13.6. Təlim prosesində müəllimin fəaliyyəti modeli ............................. 520 



 

XIV FƏSİL  

Təlim sisteminin komponentləri .........................................................  527

 

14.1. Təlim materialının məzmunu. ....................................................... 528 



14.2. Təlimin priyomları ....................................................................... 530 

14.2.1.Şagirdlərin təlim fəaliyyətinin idarəolunan prosesə 

çevrilməsində priyomların rolu və onların inkişaf etdirilməsi ............... 530 

14.2.2. İnteraktiv təbiətli priyomlar ....................................................... 544 

14.3. Təlimin təşkili formaları ............................................................... 546 



14.3.1. Müəllimin dərsə hazırlanması və dərsin planlaşdırılması. ........ 559 

14.4. Qiymətləndirmə təlim sisteminin əsas komponentlərindən  

biri kimi. ................................................................................................ 569 

14.5. Təlim metodları. Ənənəvi təlim metodlarının 

nomenklaturası və təsnifatı .................................................................... 576 

14.5.1. Ənənəvi təlim metodlarının səciyyəvi xüsusiyyətləti .................. 594 

14.6. Vasitələr sistemi ........................................................................... 611 



14.6.1. Suallar və onların təlimdə yeri .................................................. 611 

14.6.2. Məsələ və ondan istifadə olunması ............................................ 613 

14.6.3. Biliklərin tətbiqi, bacarıq və vərdişlərin formalaşmasına  

yönələn çalışmalar sistemi. ................................................................... 616 

14.6.4. Əyaniliklə sözün vəhdəti. ........................................................... 617 


 

705 


XV FƏSİL 

Yeni təlim texnologiyaları. Fəal və interaktiv təlim .......................... 621 

15.1. Yeni təlim texnologiyalarının mahiyyəti. Ənənə və müasirlik ...... 622 

15.2. Yeni təlim texnologiyalarının prinsipləri ...................................... 627 

15.3. Ənənəvi təlimdən fəal və interaktiv təlimə ................................... 632 

15.4. Fəal və interaktiv təlim metodlarının səciyyəsi............................. 638 

15.5. İnteraktiv təlim metodu ilə keçirilən dərslərin mərhələləri və 

səciyyəvi xüsusiyyətləti ......................................................................... 646 

15.6. İnteraktiv təlim metodlarının təsnifatı və məzmunu ..................... 652 

15.7. Dərsdə şagirdlərin qiymətləndirilməsi .......................................... 693 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



 

706 


 

 

Firədun Nadir oğlu İbrahimov 

Pedaqogika üzrə elmlər doktoru, Pedaqoji və Sosial Elmlər 

Akademiyasının üzvü (Moskva), Əməkdar müəllim. 



Rüfət Lətif oğlu Hüseynzadə 

Pedaqogika üzrə elmlər doktoru, professor, Əməkdar müəllim. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 PEDAQOGİKA  



Dərslik 

 

Bakı- “Mütərcim” – 2012 

 

 

 



 

 

Чапа имзаланыб: *** 



Формат: 60x90 1/16. Гарнитур Тимес. 

Щяъми: 2,75 ч.в. Тираж ***. Сифариш № ***. 

Гиймяти мцгавиля иля. 

 

 



«Мцтяръим» Няшриййат-Полиграфийа Мяркязи 

Бакы, Рясул Рза кцч., 125 

тел./факс (99412) 596 21 44 

e-mail: 


mutarjim@mail.ru

 

 



 

Yüklə 5,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   228   229   230   231   232   233   234   235   236




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə