AqiL ƏLİyev ariF ŞƏKƏRƏLİyev



Yüklə 3,63 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/144
tarix20.10.2017
ölçüsü3,63 Mb.
#5598
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   144

 

Beyn


əlxalq vəziyyətə  güclü 

t

əsir göstərmir 



Beyn

əlxalq vəziyyətə  güclü 

t

əsir göstərir 



 

 

 



§3. "Dünya iqtisadiyyatı" fənninin predmeti və vəzifələri  

Hazırki  dövrdə,  üçüncü  minilliyin  başlangıcında  artıq  məlum 

olmuşdur  ki,  hər bir ölkənin daxili və  xarici iqtisadi fəaliyyəti dar 

ç

ərçivədə baş vermir, ölkələrarası əlaqələr güclənir və sayca yeni-yeni 



f

əaliyyət sahələrini əhatə edir.  

H

ər bir ölkənin beynəlxalq  əmək bölgüsündə  fəal  iştirak  etməsi 



obyektiv  xarakter  daşısa  da,  ayrı-ayrı  ölkələrin beynəlxalq  əmək 

bölgüsünd

ə daha səmərəli iştirak etməsi üçün konkret bir dövrdə dünya 

t

əsərrüfat sistemində yaranmış mühiti realistcəsinə qiymətləndirmək və 



köhn

ə  ideyalardan can qurtarmaq tələb  olunur.  İlk  növbədə  dünyada 

f

əaliyyət göstərən bütün ölkələrin  iqtisadi  inkişaf  meyllərini,  inkişafa 



t

əsir göstərən amil və şərtləri mənimsəmək məsələsi qarşıya çıxır. Bütün 

bu m

əsələlərin həlli istiqamətləri  "Dünya  iqtisadiyyatı"  fənninin 



problemınə daxildir.  

Müasir dövrd

ə  ayrıca  götürülmüş  bir  ölkə  üçün vacib 

m

əsələlərdən biri dünya təsərrüfat sistemində  baş  verən hadisələri və 



yaranmış  şəraiti nəzərə  almaqdan və  onların  uçotunu  aparmaqdan, 

q

anunauygunluqları ortaya çıxarmaqdan ibarətdir. Bu işin elmi şəkildə 



h

əyata keçirilməsi dünya təsərrüfat sistemində  və  beynəlxalq  əmək 

bölgüsünd

ə baş verən obyektiv proseslərin dərindən öyrənilməsini tələb 

edir. 

Dünya t


əsərrüfat sistemi ilə  yanaşı  onunla  həmahəng  inkişaf 

etm


ək eyni zamanda hər bir ölkədə daxili bazarın həcminin artırılması 

yollarının öyrənilməsini tələb edir. Bu yollar da yenə beynəlxalq iqtisadi 

əlaqələrin  genişləndirilməsindən  keçir."Dünya  iqtisadiyyatı"  fənni bu 

sah


ədə  də  baş  verən konstruktiv dəyişiklikləri dərindən öyrənir və 

konkret iqtisadi m

əsələnin həllində  onları  nəzərə  alır.  Dünyada  baş 

ver


ən və iqtisadi inkişafa təsir göstərə bilən hər bir hadisənin uçotu və 

öyr


ənilməsi  "Dünya  iqtisadiyyatı"  fənninin  əsas məsələlərindəndir. Bu 

c

əhət ilk növbədə inkişaf etməkdə olan bizim respublika kimi dövlətlər 



üçün çox vacibdir. M

əsələ  burasındadır  ki,  hər bir ölkənin gələcək 

inkişafı  onun  dünya  bazarına  yol  tapmasından  və  müəyyən  ərzaq, 



 

s

ənaye məhsulları  və  yaxud da xidmət göstərilməsi sahəsində  orada 



dayanıqlı  mövqe  əldə  etməsindən və  bu mövqeni uzun müddət  əldə 

saxlamasından  asılıdır.  Bu  baxımdan  dünya  iqtisadiyyatı  elmi  hər iki 

t

ərəfin imkanlarını aşkara çıxara bilər.   Məhz buna görə də dünya və 



yaxud da son zamanlar deyildiyi kimi beyn

əlxalq iqtisadiyyat fənni 

dünya t

əsərrüfat sistemini vahid bir obyekt kimi öyrənməklə  yanaşı, 



eyni  zamanda  ayrı-ayrı  ölkələrin bir qrup və  region ölkələrinin də 

t

əsərrüfatını hərtərəfli öyrənir, təhlil edir, üstün cəhətləri ortaya çıxarır, 



m

ənfi halları göstərir, inkişaf istiqamətlərini təyin edir.  

Dünya 

iqtisadiyyatı 



fənninin məqsədləri çoxdur

ümumdünyavidir. Lakin bu m

əqsədlərin həm qlobal və  həm də  lokal 

cizgil


əri  vardır.  Hazırki  dövrdə  bir  sıra  məsələlərin həllində,  şərhində, 

öyr


ənilməsində  "Dünya" sözü işlədilsə  də, mahiyyətcə  onlar hələ 

düny


əvilik dərəcəsində  çatmamışlar.  Elə  götürək  "dünya  bazarı"nı. 

Diqq


ətlə nəzər salsaq, əslində bu günün dünya bazarı planetimizin bütün 

ölk


ələrinin  bazarı  olmaqdan  uzaqdır.  O  inkişaf  etmiş  kapitalist 

ölk


ələrinin  bazarıdır.  Bu  bazarda  əsasən Amerika, Qərbi Avropa

Yaponiya v

ə  bir də  onlarla  sıx  əlaqədə  olan bir qrup ölkə  fəaliyyət 

göst


ərir. Belə  şəraitdə  Dİ  elminin  əsas məqsədlərindən biri dünya 

bazarını həqiqi dünya bazarına çevirmək, orada bütün ölkələrin iştirak 

etm

əsi  üçün  şəraitlərin  yaradılmasına  metodik  köməklik göstərməkdir. 



Ölk

ələrin maddi-texniki bazalarının möhkəmlənməsi onlara imkan verir 

ki, öz t

əsərrüfatlarını  dünya  təsərrüfatlarına  nisbətən  daha  "açıq" 

etsinl

ər,  dünya  bazarında  öz  yerlərini tuta bilsinlər. Sonda bu dünya 



iqtisadiyyatının inkişafı üçün də şərait yaradır.  

Üçüncü minilliyin 

əvvəlində  bütün  dünyanın  və  ayrı-ayrı 

ölk


ələrin qarşısında xüsusi ciddiliyi ilə duran problem insanların normal 

yaşamasını  təmin etmək problemidir. Bunun üçün isə  prinsipcə  yeni 

siyasi v

ə  iqtisadi təfəkkürlər tapmaq və  istifadə  etmək zərurəti ortaya 

çıxmışdır.  Eyni  təfəkkürlərin, məsələlərin həllinə  yeni  yanaşmaların 

mahiyy


əti  ondadır  ki,  indiki  dövrdə  ümumbəşəri (dünyəvi) maraqlar 

bütün dig

ər maraqlardan üstün tutulmalıdır .Dünyəvi inkişaf hər hansı 

bir dövl


ətin, yaxud da region ölkələrinin inkişafından geri qalmamalıdır. 

Dİ fənni bir elmi fənn kimi bu cəhətləri dərindən, hərtərəfli öyrənir və 

göst

ərir ki, bəşəri maraqların üstünlüyü müasir dövrün obyektiv-ictimai 



qanunudur.  Bu qanun n

əzərə  alınmadıqda  iqtisadiyyat  və  bütövlükdə 

b

əşəriyyət  insanların  xeyrinə  inkişaf  edə  bilməz və  əksinə  elə  bir 




Yüklə 3,63 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   144




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə