Aqşin Babayev
NAZİM HİKMƏT QALAKTİKASI
Bakı 2016
2
Tərtib edəni: Gündüz Babayev
Redaktoru: Sevda Əlibəyli
Ön sözün müəllifi: Azər Turan
3
Annotasiya
Aqşin Babayevin bu kitabına müəllifin Nazim Hikmət haqqında xatirələri, şairə
həsr etdiyi məqalələri, Nazimlə bağlı olan sənət xadimləri haqqında yazıları,
müsahibələrindən bəzi nümunələr daxil edilmişdir.
4
Nazim Hikmətli günlərimin canlı şahidi ömür dostum
Müzəyyən xanıma ithaf edirəm.
5
Azər Turan
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
DÜNYA POEZİYASININ TÜRK ŞAHZADƏSİ
Ön söz
(professor Aqşin Babayevin “Nazim Hikmət qalaktikası” kitabını oxuyarkən)
Nazim Hikməti Cem Sultana bənzədirəm..
Cem Sultan qürbətdəki cəlayi-vətən günlərinin birində firəng Süleymana
demişdi ki, taxt uğrunda baxt imtahanına çıxdım, Süleyman. Bir gün tarix məndən
Vətən qaçqını deyə söz edərsə, şaşmamaq lazım. Vətəni qurtarmaq üçün yola
çıxdım, fəqət özümü xilas etməkdə aciz qaldım... Yıxılan dünyamın xarabalığı
altında xəyallarım can çəkişir. İdeallarımın tabutunu daşıyıram...
Dünya poeziyasının türk şahzadəsi Nazim Hikmət də bütün didərgin
şahzadələr kimi, ən sonunda ideallarının tabutunu daşıyacağını hiss etmişdi...
İstanbulda Bəyazid meydanındakı sənət qalareyasında Nazim Hikmətin bir
portretini gördüm. Mavi gözlüdür. Amma div deyil. Sarı saçları var. Amma saman
sarısı deyil. Dəmir dağı yandırıb əridən Börtəçiniyə bənzəyir.
Səlim Turan Nazimin portretini belə yaradıb: qızmar qırmızıda gur yanan
işıq kimi...
Professor Aqşin Babayevin nişan verdiyi qalaktikada da Nazim Hikmət
qızmar qırmızının içində gur yanan işıq kimi görünür.
İndi hər yazılan kitab etibarlı olmur.
Amma inanıram ki, Aqşin Babayevin bu kitabı Azərbaycanda da, Türkiyədə
də tanınan, bilinən və etiraf olunan bir nazimşünasın (və türkoloqun) əsəri olaraq
faktlarının, təhlillərinin, yeniliklərinin ciddi mahiyyətinə, ən başlıcası, Nazim
Hikmətin təəssübünü çəkərək yazıldığına görə çağdaş fikir həyatımızın dəyərli
örnəklərindən biri kimi qarşılanacaq.
6
Aqşin Babayev “Nazim Hikmət qalaktikası”nı zadəgan bir üslubda,
təvazökar ahəngdə, elmi səbatla yaradıb və təkcə nazimşünaslığa deyil,
Azərbaycan filolojisinə etibarlı bir kitab bəxş edib.
Tale bu kitabın müəllifinə Nazim Hikmətin ocağı başında olmaq, onunla
duz-çörək kəsmək səadətini də nəsib edib və elə buna görə də Aqşin Babayev
başqa tədqiqatçılardan fərqli olaraq, Nazim Hikmətlə bağlı araşdırmasında təkcə
arxiv sənədlərinə, Nazim Hikmət haqqında yazılmış başqa kitablara, yaxud Nazim
Hikmətin əsərlərinə deyil, eyni zamanda Nazim Hikmətlə canlı ünsiyyətdən doğan
yaddaş materiallarına da istinad edə bilir və bu cəhət “Nazim Hikmət
qalaktikası”nın orijinal və müstəsna mahiyyətinə ayrıca bir cazibədarlıq gətirir.
Sovetlər dönəmində Azərbaycanın efir məkanında Türkiyə türkcəsini
maneəsiz təmsil edən yeganə səs Nazim Hikmətə məxsus idi və Aqşin Babayevin
hətta bu kitabında belə təvazökarcasına arxa plana keçirdiyi, (az qala, görünməz
etdiyi) ən ciddi faktlardan biri, bəlkə də birincisi ondan ibarətdir ki, Nazimin bizim
üçün doğma və canlı türkcəsini-səsini lentə alıb əbədiləşdirən bir başqası deyil,
məhz qarşınızdakı “Nazim Hikmət qalaktikası” kitabının müəllifi professor Aqşin
Babayevin özü olmuşdu.
Bu mənada Aqşin Babayev təkcə Nazim Hikmətə deyil, bəlkə daha geniş
ölçüdə o zaman sovet Azərbaycanında türk ruhunun qorunub saxlanmasına, türk
yaddaşının diri qalmasına əvəzsiz xidmət göstərmişdir.
“Nazim Hikmət qalaktikası”nın məhz Bakıda meydana çıxması istər-
istəməz mənə (Süleyman Rüstəmin ruhuna rəhmət və ehtiramla) Nazimin ilk
kitabını-“Günəşi içənlərin türküsü”nü xatırlatdı. “Günəşi içənlərin türküsü” ilə XX
əsrə (və öz tragik aqibətinə) doğru böyük səfərinə Bakıda başlayan Nazim Hikmət,
“Nazim Hikmət qalaktikası”ilə XXI yüzilə də Bakıdan uğurlanır. Fərq isə çox
ciddidir: 1928-də Nazimi XX əsrə sovet Bakısı, XXI yüzilə isə milli və bağımsız
Azərbaycan yola salır.
Bu kitabın məziyyətlərini bir-bir sayıb təfsilata varmaq istəmirəm.
Amma inandığım bir gerçəyi etiraf etməklə yazımı tamamlayıram.
Ziyalılığın, aydınlığın və alimliyin alplıq mərtəbəsində asudə ömür sürən professor
Dostları ilə paylaş: |