Aqşin Babayev
Yüklə 2,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
14 bənizinin necə ağardığını görmüşəm. Amma, nə eybi, Rəsul Rza demişkən, “ədəbi mığmığalar” olub və həmişə də olacaqdır. Nə yaxşı ki, bu “ədəbi mığmığalar”a cavab verən ziyalılarımız var. Yeri gəlmişkən, tanınmış qələm sahibi Kərbəlayi Müzəffərin “Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Katibliyinə” adlı məqaləsindən aşağıdakı cümlələri misal gətirmək istəyirəm. “Bu gün Anar da, Elçin də, Vaqif Səmədoğlu da müasir Azərbaycan ədəbiyyatı sarayının ən ağır sütunlarından biridirlər. Həmin sütunları “alatorançılar” (“Ədalət” qəzetinin “Alatoran” əlavəsindən söhbət gedir) kimi səssiz əsən küləklər çökdürə bilməz. Əgər onlarda Əli Kərim təvazökarlığı, Vaqif İbrahim utancaqlığı, Məmməd Araz qüruru, Aqşin Babayev abırı, Mədinə Gülgün həyası yoxdursa, onlara baş qoşmağa dəyərmi?” Mən Kərbəlayi Müzəffər qardaşıma bu cümlələrə görə minnətdarlığımı bildirirəm. Amma burda bir məsələ də var. Nadana cavab verməyəndə, o, öz cahilliyini davam etdirir. Onları yerində oturtmaq hər birimizin vəzifəsidir. Biz onlara baş qoşmasaq, onlar “baş yeməkdə” öz üzdəniraq fəaliyyətlərini davam etdirəcəklər. Bu, əlbəttə, mənim nöqteyi-nəzərimdir. Ona görə də bu yazımda mən Nazim Hikmət haqqında bədxahlıq edən, onun yaradıcılığını pisləyən, şəxsiyyətini bəyənməyən birhüceyrəli “tədqiqatçılara” cavab verəcək, öz münasibətimi bildirəcəyəm. İndi isə 2002-ci ilin aprel ayında Nazim Hikmətin 100 illiyi münasibəti ilə İstanbulda edə bilmədiyim məruzəmin mətnini sizə təqdim edirəm. 15 NAZİM HİKMƏTDƏ AZƏRBAYCAN, AZƏRBAYCANDA NAZİM HİKMƏT Hörmətli Kültür işləri dairə başkanı Şenol Demiröz! Hörmətli xanımlar və cənablar! Böyük Nazimin Vətənində Türk dünyasının ulu sənətkarının 100 illiyinə həsr olunmuş təntənələrdə iştirak etdiyim üçün sonsuz qürur hissi duyuram. Nazim Hikmətin son günlərinə qədər onunla üzbə-üz oturub söhbət edəndə, Moskvadakı evində görüşəndə ağlıma da gətirə bilməzdim ki, Nazimin 100 illiyində onun “Sevgili İstanbul”unda “Nazim Hikmətdə Azərbaycan, Azərbaycanda Nazim Hikmət” mövzusunda məruzə edəcəyəm. Bu mənim üçün böyük səadətdir. Mən ruha inanıram. İnanıram ki, bu gün Nazim bizimlədir, bax bu salondadır, bizi dinləyir, ancaq danışa bilmir. Danışa bilsəydi, “saçının ağında, ürəyinin infarktında, alnının cizgilərində” yaşayan məmləkətinin daşını, torpağını öpərdi, bizləri bağrına basardı, Türkiyə-Azərbaycan qardaşlığına sevinərdi. Sevinərdi ki, on yaşlı müstəqil Azərbaycanla səksən yaşına çatmaqda olan Türkiyənin dostluğuna, qardaşlığına daha heç bir qüvvə mane ola bilməz. Bu dostluq sarsılmazdır, əbədidir və ölməzdir. “Nazim Hikmətdə Azərbaycan, Azərbaycanda Nazim Hikmət” mövzusuna toxunmazdan əvvəl, mən bu ölməz sənətkarla görüşlərimdən qısaca söz açmaq istəyirəm. İlk görüşüm 1961- ci ilin payızında oldu. Həmin görüşdən dörd il əvvəl Universitet tələbəsi ikən mən Nazim Hikməti görmüşdüm. O vaxt, yəni 1957-ci ildə Nazim Hikmətin Azərbaycana gəlişi, sözün həqiqi mənasında, bayram təntənəsinə çevrildi. Bu təntənələrdən biri də Azərbaycan Dövlət Universitetinin akt salonunda oldu. Salon ağzına qədər adamla dolu idi. Mən lap arxada ayaq üstə dayanıb uzaqdan-uzağa şairi məftunluqla seyr edir, onun ilk dəfə eşitdiyim "Yanmamış cığara" adlı şeirini xatırlayırdım. Universitet tələbələri, xüsusən gənc şairlər Nazim Hikmətə həsr etdikləri şeirlərini oxuyur, böyük sənətkara məhəbbətlərini bildirirdilər. Axırda Nazim Hikmət söz aldı və çox gözəl bir nitq söylədi. Mənim arxivimdə həmin lent yazısı var. Nazim Hikmət 1957-ci ildə Bakıda olarkən "30 ildən sonra" adlı bir şeir yazdı. O, bu əsərində 1927-ci illə 1957-ci il arasında baş verən yeniliklərdən, hadisələrdən söz açır, Azərbaycana və azərbaycanlılara olan dərin məhəbbətini şirin duyğularla əks etdirirdi. Söz yox ki, o vaxt tələbə olan mən ağlıma da gətirə bilməzdim ki, gün 16 gələcək, bu böyük sənətkarla onun evində üzbəüz oturub, söhbət edəcəyəm, sonra da onun yaradıcılığından əsər yazacağam. Moskvaya gəlməkdə məqsədim Nazim Hikmətlə görüşmək idi. Şeirlərini sevə- sevə oxuduğum, hələ məktəbli ikən "Nazim Hikmətə azadlıq!" tələbi ilə mətbuat səhifələrində çıxış edən sənət adamlarımızın böyük şairə məhəbbəti xatirimdə idi. 1938-ci ildən 1950-ci ilə qədər həbsxanada yatan, sonra isə Moskvanı ümid yeri bilib Sovetlər ölkəsinə gələn bu nadir sənətkarla görüşmək dissertasiya işimi yazmağa başlayandan bəri ən böyük arzum idi. Amma nə üçünsə buna inana bilmirdim. Yəni mən Nazim Hikmətlə görüşə biləcəyəmmi? Onu gözlərim önünə gətirir, xəyalən sual verir, cavab alırdım. Suallarımı ayrıca bir bloknotda qeyd etmişdim ki, unutmayım. Əkbər Babayevlə görüşəndə bu sualları ona oxudum. Əsasən bəyəndi. Sonra biz Əkbər Babayevlə bərabər Asiya Xalqları İnstitutuna getdik. O, Nazim Hikmətin evinin telefon nömrəsini yığa-yığa mənə dedi: "Xaricdən təzəcə gəlib. Adətən o, belə hallarda iki-üç gün istirahət edir. Yəqin ki, bu gün səni qəbul edə bilməyəcək. Danışarıq sabaha, ya o birisi günə. Arzuna çatarsan." Bu sözləri deyib Əkbər müəllim sifət dolusu gülümsündü və elə həmin dəqiqə də telefona gələn xanımı ilə danışdı, sonra telefona Nazim Hikmət gəldi. Əkbər Babayev Nazim Hikmətə mənim barəmdə məlumat verdi. Və gözləmədiyim halda uca səslə "geliyoruz" dedi. Dəstəyi yerinə qoyandan sonra təəccübünü gizlətmədi: – Görünür, ustad Azərbaycan üçün darıxıb. "Azərbaycan" kəlməsini eşidən kimi "haydı, gəlin" dedi. – Getdik, Aqşin! Həsrətində olduğum böyük bir insanla görüşə gedirdim. Nazim Hikmətin evinə Əkbər məni öz maşınında apardı. Ürəyim çırpınırdı, həyəcanımı heç cür gizlədə bilmirdim. Nəhayət ki, gözlənilən dəqiqələr gəlib çatdı. Əkbər Babayev qapının zəngini basmışdı, ikimiz də müntəzir şəkildə dayanmışdıq. Qapı açıldı. "Mavi gözlü dev" göründü. Şəkillərdə gördüyümdən fərqli idi. Alov kimi sapsarı saçları, mavi gözləri vardı. "Buyurun, buyurun" dedi. Ürkək-ürkək dəhlizə girdim. Ayaqqabılarımı çıxardım, ev başmaqlarını geyinib Əkbərlə bərabər içəri keçdim. Yüklə 2,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|