Ari hastaliklari

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
görünümü vardır. Genelde ölen arıların belirgin bir kokusu   yoktur. 
Hastalıklı   petek   gözü   kapaklarında   2   delik   bulunmaktadır.Ölü 
larvalara   ait   gömlek   parçaları   genç   işçi   arılar   tarafından   kolaylıkla 
uzaklaştırılabilir. Kuvvetli bir arı kolonisi ölü larva içeren tüm gözleri 
kolaylıkla temizleyebilirler. 
Torba çürüklüğü için herhangi bir kimyasal ilaç yoktur. Sağlıklı 
koruma   önlemleriyle   hastalığın   zararı   azaltılabilir.   Kovanları 
rutubetsiz   yerlerde   saklamak,   bilhassa   alttan   nem   almalarına   engel 
olmak   gerekir.   Bunun   içinde   kovanlar   30-40   cm   yüksekliğe 
konulmalıdır. Ana arının değiştirilmesi, arı ailesinin güçlendirilmesi 
torba çürüklüğünün tedavisine yardımcı olacaktır. 
2.5. Deforme Kanat Virusu
Deforme kanat virusu ilk olarak Japonya’da Varroa ile enfekte 
arı kolonilerindeki erişkin bal arılarından izole edilmiştir. Hastalıkla 
kolonilerde, petek gözlerinden yeni çıkan arıların kanatlarının zayıf 
geliştiği yada deforme olduğu görülmektedir.  Virus, hastalıklı arıların 
tüm ekstretleri ile dışarı atılmaktadır. Egypt arı virusu ile uzak bir 
serolojik bağı vardır. 
Arılar virusla enfekte olduktan sonra petek gözü içindeki arıların 
kanatları tam gelişememekte ve şekilleri bozulmaktadır. Yavru larva 
ve   pupa   döneminde   ölmektedir.   Erişkin   arılar   virusla   enfekte   ise 
ölünceye kadar normal görülmektedir. Virus kolonide varroa yokken 
de öldürücü olmaktadır. Varroa’lar deforme kanat virusunu sağlıklı arı 
yavrularına nakletmektedir.
2.6. Yavaş Paraliz Virusu
Bu virus ilk olarak laboratuar çalışmaları sırasında bulunmuştur. 
Virus,   arıların   hemolenfine   enjekte   edildikten   12   saat   sonra   arılar 
ölmektedir. Arılar ölmeden önce 1. çift ayaklar felce uğramaktadır. 
Arı kolonisinde varroa olduğunda ve virus da çok yoğun ise erişkin ve 
larvalarda   ölüm   olmaktadır.   Varroa   akarları   arılarla   beslendiğinde 
virus çoğalarak varlığını sürdürmektedir. 
2.7. Siyah Ana Arı Virüsü
Dicistroviridae  ailesi   içinde   yer   almaktadır.   Black   queen   bee 
virus,   Filamentöz   virus   ve   Y   virusları   ilk   olarak   Nosema   apis   ile 
birlikte tespit edilmiştir. Black queen cell virusu ilk olarak kapatılmış 
ana arı yüzüklerinin içinde ana arı larva ya da pupasının ölüleriyle 
25

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
saptanmıştır. Ölen larva ve pupalar koyu kahverengiden siyaha kadar 
renkte   görülmektedir..   Hasta   larva   açık   sarı   renkte   gözükmektedir. 
Sert   torba   benzeri   derisi   vardır.   Bu   haliyle   sacbrood’lu   hastalara 
benzemektedir. Siyah ana arı hücre virusu (Black queen cell virusu), 
genç   işçi   arı   larvası     genç   işçi   arılar   tarafından   yenildiği   zaman 
çoğalmamaktadır. Sacbrood benzeri olan   virus, pupa içine enjekte 
edildiğinde çok miktarda üremektedir. 
Filamentöz   virus,   ilk   olarak   Amerika   Birleşik   Devletlerinde, 
Clark tarafından 1978 yılında enfekte erişkin arıların yağlı vücut (fat 
body) ve ovaryumlarında  süt beyazı renginde büyük virus partikülleri 
olarak tespit edilmiştir. Bilinen bir semptomu yoktur. 
Arı Y  Virus  erişkin arılar yenildiğinde  çoğalmaktadır.  Ancak 
arılara   enjekte   edildiğinde   çoğalamaz.   Arılarda   yaptığı   semptomlar 
bilinmemektedir. 
Bu   3   virusun   erişkin   arılarda   çok   miktarda   üremesi   sadece 
Nosema apis ile enfekte olduğunda mümkündür. Black queen bee cell 
yada   Y   virus   ile   enfekte   arıların   yaşam   sürelerinin   kısalmaktdır. 
Kışlayan   kolonilerde   yalnızca   Nosema   apis   ile   enfekte   olanlara 
nazaran,   parazitle   ile   birlikte   bu   viruslardan   biri   ile   enfekte   olan 
koloniler daha çok sönmektedir. Aynı durum filamentöz virusla da 
olmasına karşın şiddeti daha az olmaktadır. Her 3 virusa dünyanın 
birçok ülkesinde rastlanmaktadır.
2.8. Arı X Virüsü
Arı X Virusu, serolojik olarak arı Y virusu ile uzak bir ilişkisi 
bulunmaktadır. Fiziksel ve kimyasal olarak her iki virusu birbirinden 
ayırt   etmek   hemen   hemen   imkansızdır.   Virus   enfekte   materyalin 
sindirilmesi halinde yalnızca erişkin arılarda hastalık yapmaktadır. Bu 
yüzden   enfekte   arının   bağırsak   faaliyetleri   Y   virus   da   olduğu   gibi 
kısıtlanmaktadır. Y virustan farklı olarak Nosema apis ile bir ilişkisi 
bulunmamaktadır. Virus en çok kış ortasında en virulent olmaktadır. 
Bee virus X, geç kış döneminde ölen arılarda   Malpighamoeba 
mellificae   ile   birlikte   seyretmektedir.   Virus   özellikle   dışkıyla 
bulaşmaktadır.   Arı   X   Virusla   enfekte   arıların   yaşam   süreleri 
kısalmaktadır. Arı X Virus ile M. mellificae ile birlikte bulunuyorsa 
hastalık kışın en üst seviyesine ulaşmakta ve ölümler hızlanmaktadır. 
Bu   durum   arı   kolonileri   için   çok   zararlıdır.   Çünkü   ölen   genç   işçi 
arıların   yerine   yeni   genç   işçi   arılar   üretilemediğinden   kovanlar 
sönmektedir. Malpighamoeba mellificae geç kış döneminde meydana 
26

---

Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
gelen koloni ölümlerinin değişmez sorumlularından olmakla birlikte; 
ölümlerin   birincil   nedeni   sıklıkla   virustur.   Arı   X   Virüsü,   Avrupa, 
Avustralya, Kanada, İran ve Arjantin’de bal arılarında bulunmaktadır.
2.9.Bulutlu Kanat Virusu
Dicistroviridae  ailesi   içinde   bulunmaktadır.   Arıların   genel   bir 
virus hastalığı olup kanatların opak görünmesine neden olmaktadır. 
Virus   partikülleri   küçüktür.   Hava   yoluyla   yayıldığı   için   çok   kısa 
zamanda   kovanlar   arasında   bulaşma   olmaktadır.   Virus   varroa 
tarafından   pupaya   verilmektedir.   Hastalık   yalnızca   serolojik   olarak 
tespit   edilebilmektedir.   İmmundiffuzyon   tekniği   ile   arının   baş   ve 
toraksında üremiş viruslar saptanmaktadır. 
Bulutlu   kanat   virusu   ile   enfekte   arıların   yaşam   süreleri 
kısalmaktadır. Kolonilerde hasta arı sayısı çok fazla ise arı ailesinin 
canlılığı kaybolmakta ve sonunda kovan sönmektedir. Hastalığın bir 
çıkış siklusu yoktur. Arı kolonisi içindeki çoğalması ve yayılışı belli 
bir mevsimsel döneme bağlı değildir.
2.10. Apis İrisdescent Vırus
Bu virusun Hindistan’daki Apis cerana arılarındaki kümelenme 
hastalığı   ile   ilişkisi   vardır.   Hastalıklı   kolonilerde   yaz   döneminde 
arıların   büyük   bir   çoğunluğu   çalışmamaktadır.   Arılar   küçük 
miktarlarda   bir   araya   gelerek   kovan   içinde   küçük   kümeler 
yapmaktasır. Arılar toprağın üzerine sürünmektedir. Arılar kovanı terk 
etmektedir.   Bu   durumdaki   kolonilerde   şayet   tarlacı   arı   sayısı   artış 
göstermiş ise hastalık belirtileri azalmaktadır. 
Apis   iridescent   virusu,   Hymenopteralardaki   irido   virusa   çok 
benzer.   Virus   fat-body,   sindirim   sistemi,   hipofrangeal   bezler, 
ovaryumlarda  ürerler.  Apis  cerana  arıları  dışında  Apis  mellifera’da 
üreyebilmektedir. 
2.11. İsrail Akut Felç Virüsü
Israeli acute paralysis bee virus ilk olarak 2002 yılında İsrail’de 
tespit edilmiştir. Cripavirus genusundaki Dicistroviridae familyasında 
yer almaktadır. Virus birçok genetik farklılık içermektedir. Bu virusun 
olduğu   kovanlardaki   en   belirgin   özellik   arıların   kovanlarını   terk 
etmeleridir.   Sonbaharda   kışlamaya   bırakılan   arı   kolonilerinin   kışın 
kovanlarını   terk   ettikleri   görülmektedir.   Kovanda   çok   ölmüş   arı 
27

---