Arzu arslan



Yüklə 405,56 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/17
tarix06.05.2018
ölçüsü405,56 Kb.
#42642
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17

 

Gürcüm, B. H. ve Arslan, A. (2016). Süfraj Hareketini Hazırlayan Etmenlerin Tekstil Sanayi Bağlamında İrdelenmesi. idil, 5 (25), s.1305-1350.

.

 

 



 

 

www.idildergisi.com



 

1308 


 

 

ortaya  çıkan  modanın  toplum  tarafından  benimsenmesi  halinde  yaşamın  tüm 



evrelerinde  gelişimini  sürdüreceğini,  benimsenmediğinde  ise  yeni  bir  oluşum 

sürecinin başladığını vurgular. Simmel ve Frisby (2003:41) modayı farklılaşmanın ve 

değişimin  çekiciliğini,  benzerlik  ile  uyumun  çekiciliğiyle  birleştiren  çoğunlukla 

toplumsal bir form olarak tanımlar (Beyhan, 2010:7’dan).  

İnsanın  en  temel  ihtiyaçlarından  birisi  olan  giyinme,  zamanla  sınıfsal  olarak 

ayırt  edilmek  ve  kabul  görmek  adına  gerçekleştirilen  bir  davranış  biçimi  halini 

almıştır (Terlikli, 2013:1). Crane (2003:14) toplumsal sınıf ve cinsiyet kadar mesleği, 

dini ve bölgesel kökeni de gözler önüne seren bir kavram olan giyinmenin tarih içinde 

değişmekle kalmayıp kendisine yüklenen anlamların da değiştiğini ifade eder. Beyhan 

(2010:15)  ise,  giyimin  çeşitli  toplumsal  sınıfların,  mesleklerin,  bölge  ve  ülke 

insanlarının farklı dönemlerdeki genel giyim tarzlarını gösteren kostüm tarihi olarak, 

farklı  giysi  ve  aksesuarların,  sınıf  sınırlarının  aşılması  veya  belirli  statülerin 

korunmasında  oynadıkları  role  ilişkin  bilgi  sunduğunu  yazar.  Crane  (2003:23)  bu 

konuyu  bir  yaşam  tarzına  üyelikte  bireyin  eylemlilik  düzeyinin  toplumsal  sınıf 

üyeliğine  göre  daha  yüksek  olduğunu  varsayarak,  “bireyler  yansıtmaya  çalıştıkları 

kimlik  ya  da  imgelere  yapacakları  olası  katkı  doğrultusunda,  tüketim  mallarının  ve 

tüketici faaliyetlerin sürekli değerlendirilmesini ve geliştirilmesini gerektiren tercihler 

yaparlar”  şeklinde  açıklamaktadır.  Ona  göre  zaman  içerisinde  bireyin  yaşam  tarzı 

veya çok sayıda insanın katılmasıyla yaşam tarzlarının nitelikleri değişebilmektedir. 

Yıldız  (2015:251)  giysilerde  modayı,  gelenekler,  savaşlar,  politik  ve  sosyal 

olaylar, sanat, felsefe,  magazin, popüler kültür ve  din gibi  birçok faktörün etkilediği 

dalgalanmalar olarak ele alır ve giyimin insan hayatı içerisinde bir olgu olarak içinde 

bulunulan  ortam  ve  olaylardan  kaçınılmaz  olarak  etkilendiğini  belirtir.  Waresquiel 

(1999:83)  modanın  toplumsal  ve  kültürel  değerlerin  etki  alanı  içerisinde  geliştiğini, 

sürekli değişimi öngörerek bireysellikten uzaklaşıp toplumsal boyut kazandığını ifade 

eder  (İmre,  2011:13’den).  Toplumsal  bir  hareket  olan  ve  19.  yüzyılda  kendini 

göstermeye başlayarak 20. yüzyılda da devam eden kadın hakları hareketleri (süfraj), 

yüzyıllar  içerisinde  kadınların  ev  ve  toplum  içerisindeki  rollerini  değiştirmiş  ve 

kadının oy kullanma hakkını edinmesinden başlayarak, eğitim fırsatının, mülk edinme, 

giyim gibi pek çok alanda modern standartlara ulaşmasını sağlamıştır. Bilindiği üzere 

19. yüzyıl, bütün dünyanın birçok yeniliğe ve reforma sahne olduğu bir zaman dilimi 

olmuştur.  19.  yüzyılın  sonu  ve  20.  yüzyılın  başlarında  Wollstonecraft’ın  “Kadın 

Hakları  Savunusu  (Vindication  of  the  Rights  of  Women)”  adlı  eserinde  bulunan 

kadınların oy kullanması, eğitimde fırsat eşitliği ve kadının mülkiyet haklarını içeren 

talepler üzerine bir dizi bildiri yayınlanmış ve kadın tarihindeki ilk toplumsal hareket 

olan  Süfraj  Hareketi  ortaya  çıkmıştır.  Amerikan  Bağımsızlık  Bildirgesi’nde,  Fransız 




DOI: 10.7816/idil-05-25-01                       idil, 2016, Cilt 5, Sayı 25, Volume 5, Issue 25 

 

 



 

1309


 

www.idildergisi.com 

 

 

İnsan  Hakları  Bildirgesi’nde  ve  Doğal  Haklar  Doktrini’nde  kadınlara  ve  kadın 



haklarına yeterince yer ve değer verilmediğini düşünen kadın toplulukları eski ve yeni 

karada  pekçok  toplumsal  eylem  yapmıştır.  Bu  hareketlerin  sonuçları  kadının 

toplumsal  hayatı  ve  giyimi  kuşamı  dâhil  pek  çok  şeyi  değiştirmiş  ve  modern  kadını 

yaratmıştır.  Bu  araştırmanın  amacı  Batılı  toplumlarda  temel  bir  reform  niteliğini 

taşıyan  Süfraj  hareketini  hazırlayan  şartları  tekstil  bağlamında  ortaya  koymak  ve 

dönem dinamikleri içerisinde incelemek olarak belirlenmiştir. 



2. 19.Yüzyılda Tekstil Sanayinde Meydana Gelen Değişim 

19. yüzyıl Avrupası’nda Sanayi Devrimi tekstil üretimi ve tüketimi alanlarında 

temel  bir  transformasyon  ortaya  koymuştur.  Bu  dönem  fabrika  üretimine  geçişte 

tekstil  sektörünün  etkileri  göz  ardı  edilemez.  James  Hargreaves’in  1764  yılında  icat 

ettiği Spinning Jenny iplik eğirme teknolojisine, 1775 yılında James Watt tarafından 

icat edilen buhar makinesi dokuma tezgâhlarının otomatizasyonuna büyük katkılarda 

bulunmuştur. Bunun sonucunda  tekstil sanayi 18. ve 19. yüzyılda gelişmiş ve tekstil 

ürünleri  toplumda  çok  zengin  desen,  kalite  ve  çeşitte  erişilebilir  hale  gelmiştir. 

Ürünleri zenginliğin ve seçkinliğin neredeyse sembolü olan bu endüstrinin çalışanları 

da fakirliğin sembolü haline gelmiştir.  

19.  yüzyılda  Fransa  lüks  tüketim  tekstillerinin  ve  lüksün  merkezi  haline 

gelmişken,  İngiltere  ise  teknoloji  yönünden  üstünlüğünü  koruyarak  orta  sınıfın 

erişebildiği  orta  zevk  ve  kalitedeki  seri  imalat  tekstillerin  merkezi  olmuştur.  1785 

yılında  bir  İngiliz,  Edmund  Cartwright  ilk  otomatik  dokuma  makinasının  patentini 

almıştır.  İlk  önceleri  düz  desensiz  tekstillerin  dokunmasında  kullanılan  bu  otomatik 

tezgahların  1830  yılında  yaygınlaşmasıyla  dört  dokuma  tezgâhını  çalıştırmak  için 

gereken dokuma işçisi sayısı 2 kişiye kadar düşmüştür. 

Rulo  baskı  ise  ilk  kez  1780’lerde  İngiltere’de  geliştirilmiş  ve  1810  yılında 

genel olarak kullanılır hale gelmiştir. Rulo baskı tekniği engravür baskı tekniğine göre 

hazırlanmış  metal  kalıplarda  tekstilin  kesiksiz  olarak  basılması  işlemi  olduğundan 

baskılı  kumaş  üretim  hızını  ve  kapasitesini  oldukça  artırmıştır.  Bir  rulo  baskı 

makinasıyla  yirmi  el  baskıcının  işi  yapılabilmektedir  (Görsel.1).  1860  yılında  rulo 

baskı makineleri sekiz rengi ard arda basabilmektedir. 1856 yılında kimyager William 

Perkin tarafından bulunan anilin boyalar, el  yapımı olarak  kömürden  üretiliyordu  ve 

pahalı ve daha önceleri üretilmesi zor renkler, bu boyalar sayesinde piyasaya çıkmıştı 

(Fogg,2014 :149).  




Yüklə 405,56 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə