Atom tuzilishi, atomlardagi elektronlarning taqsimlanishi. Elektronlar harakatining zarracha va to‘lqinsimon tabiati. Atom tuzilishi. Davriy qonun va davriy sistema

2.3. Dayriy qonun va davriy sistema

Kimyoning rivojlanishi bilan kimyoviy elementlar soni ham uzluksiz ortib bordi.Buni quyidagi ma’lumotlardan bilib olish mumkin:

Davr	Yangi kashf qilingan elementlar soni	Ma’lum boʻlgan barcha elementlar soni
1701 yilgacha		14
1701-1800	20	34
1801-1850	25	59
1851-1900	24	83

Elementlarning uzluksiz kashf etilishi ularni ma’lum qonuniyat asosida tartib bilan joylashtirilishini taqozo etadi.Elementlarni ma’lum qoliplarga solishda bir qancha olimlar ilmiy izlanishlar olib borishgan. Bunday olimlar qatoriga Lavuaze, Berselius, Dyobereyner, Shankurtua, Nyulends, Meyer va Mendeleyevlarni kiritish mumkin.

1789 yilda fransuz kimyogari A.Lavuaze (1743-1794) kimyoviy elementlarni (oddiy moddalarni) 4 guruhga: metallar, metallmaslar, kislota radikallari va oksidlarga boʻlgan.

1812 yilda shved kimyogari Y.Berselius(1779-1848) barcha elementlarni metallar va metallmaslarga ajratgan. U 1814 yilda 46 ta elementning nisbiy atom massalari asosida kimyoviy elementlar jadvalini tuzdi.

1817-1829 yillar davomida nemis kimyogari I.Dyobereyner(1780-1849) oʻxshash elementlardan iborat triadalar tuzgan va har bir triadada oʻrtadagi elementning atom ogʻirligi ikki tomonidagi elementlarning atom ogʻirliklari yigʻindisining yarmiga tengligini isbotlagan. Dyobereyner 1829 yilda oʻzining triadalar qonunini e’lon qildi.Masalan; Li, Na, K triadasida natriyning atom massasi

A_r(Na)=(7+39):2=23