Atrof-muhit muhofazasi



Yüklə 226,51 Kb.
səhifə3/3
tarix30.04.2018
ölçüsü226,51 Kb.
#40722
1   2   3

3.Mexnatni muxofaza qilish.

3.1Mexnat qonunchiligi haqida.

Mamlaktimizda mehnat muxofazasi tegishli qonun va boshqa maxalliy xujjatlar asosida insonning mehnat jarayonidagi havsizligi sog`ligi va ishqobiliyatining saqlanishini taminlashga qaratilgan ilmiy – iqtisodiy tashkiliy texnikaviy sanitary gegenasi va davolash pirofilaktit tadbirlar va vositalar majmuasidir.

Mexnat muxofazasi bo`yicha belgilangan barcha chora tadbirlar mamlakatimiz konsititutsiyasi mexnat qonunlari kodeksi mexnatni muxofaza qilish to`g`risidagi qonun, davlat standartlari , nizom va normalar , havsizlik texnikasi qonunlari asosida malga oshiriladi.

O`zbekiston Respublikasi mexnatni muxofaza qilish to`g`risidagi qonunda mexnat muxofazasi bo`yicha umumiy qoidalar mexnatni muxofaza qilishini takidlash ishlovchilarning mexnatni muxofaza qilishga doir qonunlar va boshqa miyyoriy hujjatlariga rioya etish usulidan davlat va jamiyat nazorati , mexnatni muxofaza qilish to`g`risidagi qoidalar va boshqa miyoriy xujjatlarni buzganlik uchun javobgarlik aniq va ravshan ifodalab borilgan.

Respublikamizning iqtisodiy taraqqiyoti va rivojlanishida sanoat korxonalari aloxida o`rin egallaydi.

Mexnat unumdorligi oshirish ishlab chiqaarilgan maxsulot sifatini yaxshilash avariyalar avariyalar sonini kamaytirish jaroxat va kasb kasalliklariga bog`liq bo`lgan iqtisodiy yo`qotishni olish mumkun iqtisodiy omillar hisoblanadi. Ularni amalgam oshirish uchun 1993 – yil may oyida qabul qilingan. O`zbekiston Respublikasining mexnatni muxofaza qilish to`g`risidagi qonunni muxum ahamiyatga egadir.

Mexnatni muxofaza qilish bu qonun va boshqa maishiy hujjatlar asosida olib boruvchi , insonning mehnat jarayonidagi havsizligi sihat salomatligi va sog`liqni saqlanishini ta`minlashga qaratilgan. Ijtimoiy – iqtisodiy , tashkiliy – texnikaviy , sanitariya gigiena va davolash protilaktika tadbirlari hamda vositalaridan iborat.

Respublika korxonalari tashkilotlari muassasalarida havsizlikni taminlash va ish sharoitini yaxshilash mamuriyatining asosiy vazifasi ekanligi mexnat qonunlari kodeksida yozib qo`yilgan.

O`zbekiston respublikasi mexnat qilish qonuniyatlari ishchi hodimlarni sharoitini va ish jarayonida ekin va o`z mutaxasizligi bo`yicha faoliyat yurgizib , o`z tajribalarini oshirish uchun yetuk mutaxasislaridan ish o`rganish huquqiga ega.
3.2 Mexnat unumdorligiga zararli moddalarning ta`siri.
Zararli moddalar odam tanasiga nafas olish yo`li yoki teri orqali ovqat yeyish vaqtida ifloslangan suvni istemol qilganda o`tadi. Va saqlanuvchan zararlanishiga olib keladi.

Kuchli zararlanish ko`proq miqdordagi zaxarli moddalarni to`satdan tanaga o`tishi bilan sodir bo`ladi.

Zararli va zaxarli moddalarning tasiri ularning tarkibiga tuzilishicha fizik kimyoviy hususiyatiga , hossalariga , miqdoriga tanaga o`tish yo`llariga holatiga , uchuvchanligiga va suvda yog`ga eruvchanligiga bog`liq.

Zararli moddlar odam tanasiga va ayrim to`qmalariga ko`rsatiladigan tasiriga qarab shartli ravishda to`yqiz qurilishga bo`lingan.

1.Asab zararlashga benzin kerasin, yog`, sprtlash , korbon vadorodlar metanal , akinal, vodorod , sulfide, diksan amiyan nikatin tetrolit, qo`rg`oshin fosfarsin birikmalar va boshqalar misol bo`ladi. Ular asosan markaziy asob sestemasini shikastlaydi.

2. Jigar zararlashga tarkibida xlor bilan ftor yod bo`lgan birikmalar misol bo`ladi. Ular jigar toqmasi faoliyatini buzulishiga uning yig`ilishiga olib keladi.

3. Qouni zararlashga karbo angidridi , amena – netra birikmalarni aramatik qatori va hisoblari tenil gedroizini mishyak binzol talivol kisilol va boshqalar misol bo`ladi. Ular qon tarkibini buzishga olib keladi.

4. Ferment zararlashga kiruvchi simob meshyak doin birikmalari fosfarli va organik birikmalar (tmofos metafos) tanani biyologik katalizatlash hisoblanadigan fermentlarning (Su) guruhlash bilan bog`lanib ular fapliyatining buzulishiga zararsizlanishiga olib keladi.

5. Qitiqlovchi kuyduruvchi zararlar yuqori va quyi nafas olish yo`llarini shikastlaydi, kasallanishga olib keladi. Bunday zararlarga hilor amiyak azod oksidi, tinol, kislatalar, ishqorlar misol bo`ladi.

6. Allergin zararlash. Nikil, birilgiy birikmalash, nitrohiylar, benzol, piridur birikmalash urso va boshqalar tonnaning reyaksion qobiliyatni o`zgartiradi. Fermenning yallig`lanishiga nafas olish yo`llarining torayishiga va boshqa kasalliklarga olib keladi.

7. konserKonserogen zararlar hisoblangan toshko`mir simolasiameno va uzabershimollar, xilor, benzidin, qurum, qora kuya va boshqalar tana shishrak kasalligini keltirib chiqaradi:

8.Mutagin zaxarlariga etilinali etilan desidi hilorli karbon vodoradlar qo`rg`oshinsimob birikuvlash sijol bo`lib ular odam va hayvonlar jinsiy organlariga qattiq tasir etadi.

9. emriotirou zaxarlar (talid, va boshqalar) odam va hayvonlarning tug`ilishi salbiy tasir etadi. Nasilni yuq qiladi.

Zaharlanishiga, havo tarkibidagi zaxarli moddalarning bo`lishiga qarshi kurash bir nuqta yo`nalishiga olib boriladi.

Texnalogiya jarayonlarida zararli moddalar ajralashini bashorat etish.

3.3 Mexnat muxofazasiga qo`yiladigan talablar.

Ishlab chiqarish jarayonida quydagi jadvallarda keltirilgan meseoralogh sharoitlar jamlanishi shart.

3.1 – jadval.

Ishlab chiqarish xonalari ish zonasidagi havoning harorati nispiy nomligi va harakat tezligining yo`l quyiladigan miyyorlari. [26]



Yil fasli

Ish toifalari

Havo harorati C

Nisbiy namligi %

Harakat tezligi m/s

Sovvuq davir

Iliq davirlar

Issiq davr


Engil – 1

O`rtach og`irlikdagi

O`rtach og`irlikdagi

Engil – 1 o`rtach og`irlikdagi -11a

Og`ir – III

Egnil – 1

O`etacha og`irlikdagi – 11a

O`rtacha og`irlikdagi – 11

Og`irlik –III


20 -23

18 -23


17 – 19

16 – 19


20 – 25

21 – 23


20 – 22

18 – 21


20 – 30

21 – 25


21 – 25

21 – 25


60 – 30

60 – 40


60 – 40

60 – 40


60 – 40

60 – 40


60 – 40

60 – 40


60 – 40

60 – 40


60 – 40

60 – 40


0,2

0,2


0,3

0,3


0,2

0,3


0,4

0,5


0,3

0,4-0,5


0,5-0,7

0,5-1,0

Texnalogik jarayonlar havsizligini taminlash.

Texnalogik jarayonlar atrof – muxitga xavf tug`dirmaydigan yong`in va portlashga nisbatan havsiz bo`lishi kerak.

Texnalogik jarayonlarning xafsizligini taminlash uchun quyidagi tadbirlarni amalgam oshirish lozim


  • salomatlik uchun zararliy bo`lgan jarayonlarni xafsiz turlariga almashtirish.

  • Zararli yonadigan portlaydigan moddalarni xavsiz turiga almashtirish.

  • Zararli va xoli vaziyat mavjud bo`lgan texnalogik jarayonlarda mexanizatsiyalash aftomatlashtirish , uzoqdan boshqarish usullarini qo`llash.

  • Uskuna va jixozlash pishiqligini taminlash

  • ishchilarni himoyalash , uskunalarni to`xtatish maxsatida tekshirish va boshqarish tizimlarini qo`llash

  • ishlab chiqarishning xafliy va zararliy holati haqida o`z vaqtida malumot olish.

  • Xavliy , zararliy bo`lgan ishlab chiqarish chiqindilarni yo`qotish zararsizlantirish

  • Ishchilarning ximoya vositalaridan foydalanishlari.

  • Bir xil va charchashga olib keladigan dam olishni , mexnatni muqobil

  • Txnalogiya uskuna moslama aparatlarining xavsiz ishlatilishidagi ishchilarni shikastlanishidan saqlashda quyidagi umumiy tadbir choralar ko`rilishi shart.

1. Uskuna, qurulma tayyorlash uchun qo`llaniladigan material xafli va zararli bo`lmasligi.

2. Uskuna aparat tarkibidagi qisimlar xavf tug`diradigan darajada bo`lmasligi

3. Uskuna aparatining to`liq ko`rinishida o`kir qirralarida bo`tiqlar notekis yuzalar bo`lmasligi

4. Harakatlanuvchi va xafli qisimlarni to`siqlash

5. Uskuna aparatlarni qulay, xavfsiz yo`lak vositalar bilan tashkillash

6. Ishchilarning issiq yoki sovvuq qisimlariga to`satdan favqulotda tigishli

7. Eliktir tokidan shikaslanishidan ximoyalash

8. Maxalliy yoritilishini to`liq taminlash

9. Uskunalarni ularga elekrt tokini uzatishni uzib qo`yadigan vositalar taninlashi

10. Shuvqin , tebranishi ultira tovishining miyorda osib ketmasligini taminlashi

11. Xom – ashyo, maxsuloni yuklashi, tushirish tshish jarayonini mixanizatiyalash

12. Bosim ostida bajariladigan ishlarda ekichikroq xajimdagi oparatlarni tayyarlashishi

13. Uskuna aparatlarini faqat tashqi tomondan tozalash, qisimlarni almashtirish

14. Aparat uskuna sig`imlarining termomiligini taminlash

15. Suyuqlik bilan ishlashi jarayonlarida aparat uskunalarini qullashda sig`im , quvur, quyum vositalari bilan taminlash

16. Aparat uskuna , qurulmalarini tuzatish, so`zlash uchun karvon maydonida ko`cherish kiran va boshqa zarur vositalar bilan taminlash

17. Uskuna aparat sig`imlarini sovituvchi suv qobig`I bilan taminlash.

18. Xonalar uskunalar bo`yog`Ii va yoritilishi charchash yoki toliqtirishiga olib kelishini hisobga olish xajli jarayonlarni olishdan turib boshqarish.

Chang – havo aralashmalarining yorishish va porlashi.

Chang – havo bilan portlashga xavfli bo`lgan aralashma hosil qiladi. Yonishiga moyil modda changlari yog`inga xafli bo`lib ularning yonish jarayoni tezligi changning katta kichikligiga solishtirish yuzasiga miqdoriga bog`liq.

Changlar alangalnish portlashga xavftliligi jixatdan tost sinifiga bo`lingan.

1 – sinfiga portlash quyi konsintiratsiyasi chegarasi 15g/m3 gacha bo`lgan changlar (naftalin oltingurgut ebebiz kiraxmal, qand ,antose konital) kiradi.

2 – sinfga portlashi quyi konsentiratsiya chegarasi 2r – 6r g/m3 bo`lgan yog`och uni changni tariff bo`yoqlarboshqalar) kiradi.

3 – Sinfiga o`zidan o`zi alangalashish harorati 250s gacha bo`lgan yong`inga xafli changlar yog`och, paxta ko`mir change kiradi.

4 – sinfiga o`zidan o`zi alangalanishi harakati 250sm dan yuqori bo`lgancha ular (ko`mir yog`och qipig`i) kiradi.

Korxonalarda texnalogik jarayonlarda yong`in xafsizligini ta`minlashda quydagi umumiy tadbirlar amalgam oshiriladi.



  1. xavfli texnalogik usullarni xavfsizliklariga almashtirish.

  2. uskuna – moslamalarini to`siqlangan holda joylashtirish/

  3. korxona binolarida qo`llaniladigan yonuvchi va portlashga xavfli modalarning miqdorini kamaytirish.

  4. uzkuna, gaz quvirlarida havo almashtirish tizimida yonuvchi moddalarning portlashga xavfli konsitratsiyasiga yo`l qo`ymaslik.

  5. yonuvchi aralashmalariga ingibatorlar inert moddalar qo`shish.

  6. yengil moddalarni taxlashda ular bilan ishlashda inert muxitini yaratish.

  7. ishlab chiqaruvchi aftomatlashtirish mexazinizatsiyalash uzluksizligini taminlash.

  8. texnalogik uskunalar va kominikatsiyalarning germontshiligini taminlsh va jarayonda vakum qo`llash.

  9. belgilangan texnalogik rejimni ansiya bajarish standartlarga amal qilish.

  10. xafli jarayonda bo`sh manbaning paydo bo`lishiga yo`l qo`ymaslik.

  11. yong`in va portlashning tarqalishiga yo`l qo`ymaslik.


4. Texnik – iqtisodiy qisim.

4.1 Atrof muxitining ifloslanishining biosfera va xalq xujjatlariga salbiy tasir ko`rsatadi.

Oqibatda odamlarning kasallikka chalinishi ko`payadi, aholining turmush tarsi sharoiti yomonlashadi, tabiy resurislarning maxsuldorligi kamayadi, asosiy fondlar eskirishi tezlashadi, o`simliklar va hayvonot dunyosining turlarining kamayishiga sabab bo`ladi. Atrof – muxitning ifloslnishi xalq xo`jaligi bo`lishiga sabab bo`ladi.

1. Chiqindilarni kamaytirish , ifloslarning oldini olish uchun ketadigan harajatlar.

2. ifloslangan chiqindilarning salbiiy ta`siri oqibatida yuzaga keladigan zararni qoplash jarayonlari.

Tabiy muxitga keltirilgan zarar iqtisodiy va ekalogik bo`lishi mumkun iqtisodiy zarar muxuitning ifloslanishi natijasida biror iqtisodiyyot tarmog`iga keltirilgan zarar bo`lib uning o`rni pul bilan qoplash bo`ldi.

Ekalogik zarar biror shaxs yoki aniq tashkiloyga tegishli bo`lmaydi , u tabiy muxitni zararsizlash orqali inson salomatligiga va faoliyatiga salbiy tasir ko`rsatadi.

Umuman atrof muxitning ifloslanishiga keladigan zararni atmosferaning suv havzalarining ham yer maydonlarining ekalogik holati buzilishidan ifloslanishidan keladigan zararlar bo`lishi mumkun.

Bitiruv malakaviy ishda G`uzor tumanning maishiy chiqindilarni qayta ishlash bo`yicha modernizatsiyalashgan usullarni tanlash bo`yicha olib borilganligi sababli turli texnalogiyalarni iqtisodiy samaradorligi ko`rsatgichlari qarab chiqilgan.

Atrof muxit ifloslanishining iqtisodiy ekalogik zararlari.

O`rganilgan adabiyotlar taxlil bo`yicha maishiy chiqinidilarni turli xil qayta ishlash usullarida ularning iqtisodiy samaradorligini ko`rib chiqish lozim. Bu ko`rsatkichlar jadvalida keltirilgan.

4.1 – jadval

Chiqindilarni qayta ishlash jarayonining hisobiy iqtisodiy ko`rsatkichlari.


Jarayon



Solishtirma capital harajatlar so`m

Ekslukatsion harajatlar (amartizatsi- yalash)

Foyda


Haqiqiy harajatlar

Maydolangan chiqindilarni yoqish

840000- 1120000

7000 – 11200

4200

3500 – 7000

Qog`oz utilizatorlarida yoqish

11200000 - 18200000

9800 – 16800

4900

5600 – 12600

Poliz

19600000 – 44800000

7000 – 21000

6160 - 18340

3500 – 18760

Biologic qayta ishlash

3o80000

13160

114480

6720

Yuqoridagi jadvaldan ko`rinib turibdiki , mishiy chiqindiarni yoqishdan ko`ra qayta ishlash usullarining harajat;lari katta bo`ladi.

G`uzor tumanida hosil bo`ladigan maishiychiqindilar hech qanday qayta ishlamasdan axlatxonalarda saqlanmoqda.bu cherish davomida atmosferaga turli zararli gazlarni chiqishiga olib keladi.

Maishiy chiqindilarni atmosferani ifloslanish natijasida yuzaga keladigan iqtisodiy zararlarniquydagoi formula bo`yicha hisoblanadi.



Bu yerda : 3 – zarar miqdori, so`m bajariladigan ishda chiqindilarni zararsizlantirish masdan turib ochiq holda saqlash davomida hosil bo`ladigan ifloslantiruvchilar hisobiga bo`layotgan iqtisodiy zarar va taklif qilinayotgan kiyingi zararni hisoblab taqqoslab ko`ramiz. Bajarilgan hisob kitoblar ishni jadval ko`rinishida beriladi.


4.2 Atrof muxitga ifloslantiruvchi moddalar tashlanganligi uchun to`lovlar hisobi.

Atrov tabiiy muxitga ifloslantiruvchi moddalar tashlanganligi uchun to`lovdagi so`mmaning umumiy miqdori quydagicha formula yordamida hisoblanadi.



Bu yerda:

N - tabiy muxit ifloslantirganligi uchun to`lov miqdori so`m.

Mn – mayor darajasida aatrof muxitga ifloslantiruvchi moddalarning tasulaganligi uchun to`lovso`mmasi.

Msh – atrof muxitga meyordan ortiqcha chiqilayotgan ifloslantiruvchi moddalar hajmi.

R – 1tonna ifloslantiruvchi modda tabiy muxitga chiqarib tashlaganligi va chiqindilar joylashtirilganligi uchun so`mlarda kompeksiyasi to`lovi miqdori

1,2 – miyoridan ortiqcha chiqarilayotgan yoki chiqindilar joylashtirilganligi uchun kuzatiz koefsenti .

Atrof muxitda ifloslantiruvchi modda chiqarilgan yoki chiqindilar joylashganligi uchun vazirlar maxkamasining 2003 – yil 1 - maydagi 199 sonli qarori bo`yicha ishlab chiqarilgan

Ilovadagi so`mmalar bo`yicha aniqlangan .

Hozirgi G`uzor tumaning maishiy chiqindilar ochiq usulda tabiy muxitga joylashtirilganligi inobatga olinganligi. Poligandan chiqindilarning chirindidan atmosferaga chiqadigan zarrali gazlar uchun zarrar miqdori aniqlanadi.



  1. Chang - 360

  2. Amiyak - 2,89

  3. vodorod sulfide - o,223

  4. formaldegin - 0,00003

  5. Qo`rg`oshin – 0.00003

  6. xilor - 0, 2303

  7. Azod oksid - 2,145

  8. uglerod oksid 1,781

4.2.-jadval

Chiqindilarni ochiq usulda atrof tabiy muxitda joylashganligi uchun yuzaga keladigan iqtisodiy zararlar hisobi.




Asosiy chiqindilar

Hozirgi davirda chiqayotgan chiqindilarni hajmi, m

Tavsiya qilinayotgan tadbirlardan kiyingi chiqindilar hajmi

Koefsintlar

Umumiy zarar 3=k*o*f*g

so`m


k

o

F

Hozirgi holat

Tadrirdan kiyingi holat

Chang

3,60

1,034

4800

3,0

0,8

4147200

11911,68

ammiak

2,89

1,22

4800

3,0

0,8

33292,8

14054,4

Vodorod sulfide

0,223

0,121

4800

3,0

0,8

2568,96

1393,92

Formaldigen

0,00003

0

4800

3,0

0,8

0,3456

0

Qo`rg`oshin

0,00003

0

4800

3,0

0,8

0,3456

0

Xlor

0,2303

0,1

4800

3,0

0,8

2653,056

1152

Uglerod

2,145

1,1

4800

3,0

0,8

24710.4

12672

Azod oksidi

1,871

1

4800

3,0

0,8

21553,92

11520

jami

367,36

4,58










4231979,93

52704,00

Atrof muxitdagi qattiq maishiy chiqindilar joylashtirilganligi uchun to`lov so`mma hisobi.



4.3 – jadval



Ifloslantiruvchi moddalar soni

Chiqindilar hajmi tonna

1tonna chiqindi uchun to`lanadigan to`lov so`mmasi

Ortiqcha chiqindilar uchun tozalash koefsinti

Umumiy to`lov so`m

Me`yor darajasida

Me`yoridan ortiqcha

1

Chang

3,6

1,021

378

1,2

466,8

2

Amiyak

2,89

1,11

378

1,2

506,7

3

Vodorod sulfid

0,223

0,1

3024

1,2

362,9

4

Formaldigid

0,00003

0

5040

1,2

0,1512

5

Qo`rg`oshin

0,00003

0

50400

1,2

1,5120

6

Xilor

0,2303

0,1

5040

1,2

604,8

7

Uglevod oksid

2,145

1,01

4,8

1,2

8,0

8

Azod oksid

1,871

1,03

252

1,2

313,4

9

Jami

10,95936

4,371







2264,29

Xulosa
Bitiruv malakaviy ishda to`plangan malumotlarga asoslanib G`uzot timanining tabiy – geogirafik holati o`rganilib chiqildi. Bunda tashqi qattiq maishiy chiqindilarni hosil bo`lishi, ularni tartibi dunyo bo`yicha har aholiga to`g`ri keladigan miqidori adabiyotlarda o`rganib taxlil qilingan. Bunga ko`ra yer yuzasidagi shaxarlarda istemol qiluvchi har bir axoliga o`rtacha maishiy chiqindi. Hosil bo`layotgan maishiy chiqindilarni utilizatsiyalash usullari ham qarab chiqildi.

Yuqorida o`rganilgan ma`lumotlar bo`yicha g`uzor tumanida hosil bo`layotgan qattiq maishiy chiqindilarni taxlil qilindi va ularni modernizatsiyalashgan uchun qayta ishlashning usullari tanlandi.

1. Birinchi navbatda G`uzor tumanining maishiy chiqindilarining maxsus poligan yo`q. hozirgi vaqtda ulqr ochiq usulda tartibsiz tashlanayotganligi uchun atrof muxitga xavf solib turibdi. Shularni maxsus e`tiborga chiqindilar poligani hisoblanadi.

Poliganzoyil davomida ishlashga mo`ljallanadi. Unga ko`ra poliganning umumiy sig`imi maydoni poligan atrofida xizmat ko`rsatish bilan 14.07 ga poligan balandligi 20 metr, talab etiladigan gurux xajmi 51743 m2 poliganning eng yuqori chegarasi 20 metr.

2.Qattiq maishiy chiqindilarni atrof muxitga to`planishini kamaytirish maqsadida kompost bo`lmaydigan qismini yoqib ulardan issiqlik enirgiyasini olinishini taklif qilaman. Buning uchun maxsus chiqindilarni yoqish zavodining ish unumdorligi 50 – ming tona yiliga tashkil etadi.



3. Hozirgi vaqtda qattiq maishiy chiqindilarni ochiq holda atrof muxitga keltirilayotgan zarari hisobi bo`yicha 423197983 so`mni poligan qurgandan so`ng 5270400 so`mga kamaydi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR.

  1. Karimov I A Jaxon moliyaviy inqirozi, O`zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo`llari va choralari – Toshkent : O`zbekiston , 2009 – 56 b.

  2. Karimov I A O`zbekiston XXI asr bo`sag`asida: xafsizlikka taxdid barqarorlik sharoitlari va taraqqiyot kafolatlari – Toshkent : O`zbekiston , 1997.

  3. O`zbekiston Respublikasida atrof tabiy muxit muxovazasi va tabiy resurislardan foydalanishning holati to`g`risida milliy ma`ruza . – T. Chinor ENK 2008 – 298b

  4. Ветошкин А Т зашита литосфера от отходов. Пенза :Пензю гос. Униб. , 2005 – 189с.

  5. Пероессоч и яппаратъс защитъч окружающей сердъч: сборник практигеских ращбтпо дисцитъч окружающей сердъч>>/сост. Кобаръ И Т – улъяновек: У Л Г Т У, 2007 – 27С

  6. Подйонов А И ., Клишин В Н Техника защитъ окружающей сердъч. – М:химиа 1989 – 512 С

  7. Jabborov N. Ximya va atrof muxit. – T.: O`qtuvchi ; 1992.

  8. Fotaev I.I. Sanoat ekalogiyasi. – Buxoro: Bux OOESTI 2002 -172 b

  9. Tililov T. Ekalogiya dolzarb muammolari. – Qarshi Nasaf 2003 – 148b

  10. Xoshimova D.B. Metodicheskiy ukazanaya dlyaproediniya paktigeskix zanyatiy po perdment Texnologiya ocnovex proizvodctv I pramshlenaya ekalogiya – T. T. G. T. U. 2004.

  11. Volunonis G. Yu Murodov SH. O Osnovich ekalogii. T 1. obshaya ekalogiya Kn 1. – T.: mexnat , 2001 – 328C.

  12. Murodov SH. O Osnovich ekalogii. Obshaya ekalogiya Kn. 2. – T Uchinov ENK , 2006 – 496C

  13. Murodov SH. O , Murodov O. J . Qashqadaryo ekalogiyasi: - Qarshi 1991 – 48b

  14. Baratov P., Mamatqulov M., Katiqov A. O`rta Osiyo tabiy geografiyasi : - T.: O`qtuvchi, 2002. – 44b

  15. Otabekov SH., Nabiyev M. Inson va biosfera. T :O`qtuvchi 199g – 313b

  16. Musayev M. N. Sanoat chiqindilarini tozalash texnalogiyasi asoslari. – T: O`zbekiston Respublikasi faylasuflari milliy jamiyati, 2011 – 500b

  17. Qudratov O. Q. Sanoat ekalogiyasi: - T.: O`qtuvchi, 1999 – 183b

  18. Mamatov A. va boshqalar Qashqadaryo viloyati giografiyasi – Qarshi Nasaf 1994 – 147b

  19. http://www. Izh.ru/izh/info/i3734hzm/

  20. http://www. Izh.ru.

  21. http://www. Uberemmusop. Ru.

  22. http://www. alekon .co.ilXtehnology/arrow – TBO.htm/

  23. http:// statico.ru/solution – drob.htm

  24. http://www. methanezomarkets.ru/goods/mater.

Yüklə 226,51 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə