Aturek 5 Konfransın sədri

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
238 
 
ПОВЫШЕНИЕ ЭФФЕКТИВНОСТИ ЛЕЧЕНИЯ 
КАРИЕСА МОЛОЧНЫХ ЗУБОВ У ДЕТЕЙ 
 
Алиева М.А. 
 
Руководитель: Зейналова Г.К. 
 
Кафедра детской стоматологии АМУ 
 
Ключевые слова:  молочные зубы, кариес, витремер 
Цель  исследования:  обоснование  лечения  среднего  кариеса  молочных  зубов  для 
повышения эффективности лечения кариеса у детей в возрасте 3-5 лет. 
Объект и методы исследований. Исследование было проведено  
Определена  эффективность  лечения  среднего  кариеса  95  молочных  зубов  у  40  детей  в 
возрасте  3-5  лет  с  применением  различных  методов  препарирования  кариозных  полостей  и 
последующим пломбированием светоотверждаемым эстетичным пломбировочным материалом 
“VitremerTM”, “3MESPE”. 
Результаты  собственных  исследований.  Опыт  применения  светоотверждаемого 
пломбировочного  материала  в  молочных  зубах  у  детей  выявил  определенные  трудности: 
требуется работа «в 4 руки»; увеличиваются затраты времени на пломбирование; ребенок должен 
длительное время спокойно сидеть, быстро и правильно выполнять команды врача; необходима 
качественная  изоляция  рабочего  поля  от  ротовой  жидкости.  В  связи  с  этим,  пломбирование 
было  сложно  проводить  у  маленьких  детей  в  возрасте  до  трех  лет,  у  мало  контактных  детей,  у 
подвижных и любопытных детей, которые не способны долго сидеть с открытым ртом. Повторно 
обследование  детей  через  12  мес.  показало,  что  количество  удовлетворительных  результатов 
применения  витремера  после  ХМП  составило  87,8%,  после  ART–  84,6%,  после  ТП  –  80%, 
количество неудовлетворительных результатов – 12,2%, 15,3% и 20% соответственно.  
На  основании  результатов  представленных  исследований  была  разработана  схема 
комплексного  лечения  среднего  кариеса  молочных  зубов  у  детей,  включавшая  применение 
методов 
ХМП 
и 
ART, 
использование 
кариес-детектора 
для 
оценки 
«чистоты» 
отпрепарированных  кариозных  полостей,  обработку  дна  кариозных  полостей  дентин-
герметизирующим ликвидом и пломбирование кариозных полостей СИЦ. 
 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
239 
 
BILATERAL EXUDATIVE RETINAL DETACHMENT IN AN ADULT WOMAN WITH RECIDIVES 
OF BREAST CANCER – CASE REPORT 
 
Lana Yusifova, Abdulhameed Omarlutfi A., Agayeva F., Eyyublu N. 
 
Supervisor: Hafiz M. Gahramanov 
 
AMU ESC  
 
Purpose:  To  present  a  case  of  bilateral  exudative  retinal  detachment  in  an  adult  woman  with 
recidives of breast cancer 5 years after surgical treatment. 
Method  and  materials: A 56 years old woman, Caucasian, who was suffering from recidives of 
breast cancer and underwent surgery 5 years ago. During the first visit: V/A 0.4 in right eye and 0.02 in 
left eye. Fundus photography, OCT, USG, FFA and MRI were carried out. 
Results:  MRI  and  USG  did  not  show  secondary  metastasis  to  the  choroid  and  peripheral 
lymphoid  nodules  were  not  involved.  Hyperpigmentation  of  the  retina  were  found,  USG  and  OCT 
showed exudative bilateral retinal detachment with involving macular area in the left eye. FFA showed 
secondary  choroidal  metastasis.  After  consultation  with  oncologist  chemo-  and  radiotherapy  were 
assigned. 6 months follow up period showed positive USG and OCT changes, V/A 0.6 in right eye and 
0.1 in left eye. At present time patient is under our control. 
Conclusion: In spite of that, FFA reveals metastasis signs, this condition is a secondary choroidal 
metastasis of breast cancer but it should be carefully differentiated from the effect of toxin produced by 
primary tumor metastasis. 
 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
240 
 
XOROİD NEOVASKULARİZASİYALI BEST XƏSTƏSİ OLAN 17 YAŞLI GƏNC OĞLANIN 
İNTRAVİTREAL BEVACUZİMAB İLƏ MÜALİCƏSİ 
 
Vəfa Xəlilova, Vüsalə Əzizova, Ruqiyyə Mustafayeva 
 
İşin rəhbəri: Hafiz Qəhrəmanov 
 
ATU TCK, Oftalmologiya Kafedrası 
 
Açar sözlər: Best xəstəliyi – vitelliform makulyar distrofiya, xoroid neovaskularizasiya 
Giriş: Best xəstəliyi autosom – dominant yolla keçən makula distrofiyasıdır. Dünyada 60000 nəfərdən 1--
də rast gəlinən nadir xəstəliklərdəndir. Xəstəliyə səbəb 11-ci xromosomun uzun qolunda yer alan VMD2 (Best1) 
geninin  mutasiyasıdır.  Belə  ki,  bu  gen  retina  piqment  epitelin  (RPE)-də  maye  transportunda  iştirak  edən  xlor 
kanallarını  formalaşdıran bestrofin zülalını kodlayır. Genin  mutasiyası transport  pozulmasına səbəb olduğu  üçün 
RPE və neyrosensoriyal retinal qatları arasında lipofussin toplanir. Lipofussin piqmentdir və toksik təsirlidir. Göz 
dibi  görünüşünə  görə  xəstəliyin  5  mərhələsi  var.  Xəstəlik  6  –  15  yaş  arası  təsbit  edilir.  Ən  önəmli  simptom 
mərkəzi görmə itiliyinin azalmasıdır. Xəstəliyin ağırlaşması – xoroid neovaskularizasiyasıdır. Xəstəliyin müalicəsi 
yoxdur. Sadəcə ağırlaşma olarsa, Anti-VEGF inyeksiyası, FDT və ya Arqon lazerlə müalicə aparıla bilər. 
Məqsəd: Best xəstəliyinin KNVM ilə ağırlaşması zamanı effektiv metod kimi intravitreal bevacuzimab ilə 
müalicənin nəticəsini araşdırmaq. 
Klinik halın təsviri: Bizim təqdim etdiyimiz klinik hal 1998-ci il təvəllüdlü M.Ə –yə aiddir. Xəstə 2016-cı 
ilin noyabr ayında sol gözündə görmənin zəifləməsi şikayəti ilə klinikamıza müraciət etmişdir. Mürəkkəb miopik 
astiqmatizm  olduğu  üçün  eynəkdən  istifadə  edir.  Vis  OD  0.4  k/i  0.7,  Vis  OS  0.1  k/i0.4.  Xəstədə  hər  2  gözün 
oftalmoskopiyası  zamanı  makulada  dəyişikliklər  müşahidə  olundu.  Optik  koherens  tomografiya  (OCT),  Fundus 
foto müayinələrindən sonra Best diaqnozu qoyuldu. Oct müayinəsi zamanı sağ gözdə RPE altı zonada lipofussin 
toplantısı,  sol  gözdə  subfoveal  maye  ilə  submakulyar  KNVM  müşahidə  olunur.  Sağ  gözün  FFA-sı  zamanı 
hipofluoressensiya, sol gözün FFA-sı zamanı KNVM ilə əlaqəli orta fazada hiperfluoressensiya qeyd olunur. Sol 
gözə 3 aylıq intravitreal bevacuzimab müalicəsi tətbiq olundu. 
Nəticə: 3 aylıq intravitreal bevacuzimab müalicəsindən sonra görmədə artma qeyd olunur. Sol gözdə görmə 
itiliyi 0.4-ə qalxmışdır və növbəti 6 aylıq müayinədə sabit saxlanılmışdır. Sol gözün OCT və FFA müyinələrində 
KNVM –in hissəvi geriləməsi qeyd olunmuşdur. 
Yekun:  İntravitreal  bevacuzimab  inyeksiyası  Best  xəstəliyinin  KNVM  ilə  ağırlaşması  zamanı  görmənin 
saxlanılması üçün faydalıdır. 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
241 
 
ATUREK - 5:  Onkologiya – Posterlər 
 
SÜD VƏZİ XƏRÇƏNGİNİN III-IV MƏRHƏLƏSİNDƏ MÜALİCƏNİN XÜSUSİYYƏTLƏRİ 
 
Lətifə MƏHƏRRƏMOVA 
 
İşin rəhbəri: dos. Nəsimi QASIMOV; Həqiqət  VƏLİYEVA 
 
Azərbaycan Tibb Universiteti, Onkologiya kafedrası 
 
Giriş:  Azərbaycanda  süd  vəzi  xərçəngi  qadınlar  arasında  ən  geniş  yayılmış  bədxassəli  patologiyadır.Son 
illərdə  bu  xəstəliyin  yaranma  tezliyində  xeyli  artım  müşahidə  edilmişdir.  Erkən  diaqnostika  üsullarının  geniş 
istifadəsinə baxmayaraq gecikmiş mərhələdə müraciət edən xəstələrin sayı kifayət qədər yüksəkdir.  
Tədqiqatın  məqsədi:  Süd  vəzi  xərçənginin  gecikmiş  mərhələlərində  olan  xəstələrin  kompleks  müalicə 
xüsusiyyətlərini araşdırmaqdır. 
Material  və  metodlar:  Tədqiqata son iki  ildə  Azərbaycan Tibb Universitetinin  Onkoloji klinikasında süd 
vəzisi  xərçənginin  III-IV  mərhələsində  müalicə  alan  90  xəstə  daxil  edilmişdir.  Onlardan  72  (80%)  xəstə  III 
mərhələdə, 18% (20%) IV mərhələdə olmuşdur.III mərhələdə olan xəstələrin müayinəsi zamanı aydın olmuşdur ki, 
xəstəlik süd vəzisinin yuxarı-bayır kvadrantında 31 (43.05%) xəstədə, yuxarı-iç kvadrantında 12 (16.6%) xəstədə, 
aşağı-bayır  kvadrantında  7  (9.1%)  xəstədə,  bütün  kvadrantları  əhatə  etməklə  22  (30.5%)  xəstədə  olmuşdur.  IV 
mərhələdə  xəstəlik  8  (44.4%)  hadisədə  yuxarı-bayır  kvadrantı,  10  (55.5%)  hadisədə  bütün  kvadrantları  əhatə 
etmişdir.Metastazlar  ağciyərlərdə,sümüklərdə,  qaraciyərdə  aşkarlanmışdır.  Qoltuqaltı  limfa  düyünlərinin 
zədələnməsi  əsasən  şişin  süd  vəzisinin  yuxarı-bayır  kvadrantında  yerləşdiyi  zaman  müşahidə  olunmuşdur.  III 
mərhələdə  olan  bütün  xəstələr  kimyəvi  dərman  müalicəsi  (KDM)  almışdır.  34  (47.2%)  xəstədə  döş  əzələlərinin 
saxlanması  ilə  mastektomiya  əməliyyatı  icra olunub, sonra KDM davam etmişdir. 20 (27.7%) xəstədə kompleks 
müalicə  aparılmışdır.  18  (25%)  xəstədə  KDM  şüa  müalicəsi  ilə  kombinə  edilib.  IV  mərhələdə  olan  8  (44.4%) 
xəstəyə  palliativ  əməliyyat,  KDM  və  şüa  müalicəsi,  7  (38.8%)  xəstəyə  KDM,  3  (16.6%)  xəstəyə  simptomatik 
müalicə  aparılıb.İndiyə  qədər  III  mərhələdə  olan  bütün  xəstələr  sağdır.  IV  mərhələdə  olan  palliativ  əməliyyat, 
kimyəvi müalicə və şüa müalicəsi alan xəstələrdən 2 xəstə, kimyəvi müalicə alan xəstələrdən 3 xəstə 1.5 il ərzində, 
simptomatik müalicə alan xəstələrdən 3 xəstə isə birinci il ərzində ölüb. 
Nəticə:  Qısa  müddət ərzində  müşahidə aparmağımıza baxmayaraq, belə bir  nəticəyə  gəlmişik ki, regionar 
limfa  düyünlərinə  metastaz  olan  xəstələrdə  xəstəliyin  mərhələsinin  nəzərə  almaqla,  kompleks  müalicə 
metodlarının bütün arsenalının (cərrahi, kimyəvi, şüa, hormonal müalicə) aparılması məsləhətdir. 
 
 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
242 
 
GENETİK DETERMİNƏ OLUNMUŞ SÜD VƏZİ XƏRÇƏNGİNİN  
KLİNİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ 
 
Təhminə KOSAYEVA 
 
İşin rəhbəri: dos. Nigar MEHDİYEVA 
 
Azərbaycan Tibb Universitetinin Onkologiya kafedrası 
 
Giriş:  Süd  vəzi  xərçəngi  (SVX)  müasir  dövrdə  ən  geniş  yayılmış  və  artmaqda  davam  edən 
bədxasssəli  patologiyalardan  biridir.  Hal-hazırda  SVX-ni  sporadik,  ailəvi  və  irsi  olmaqla  3  qrupa 
bölmək  olar.  Bunlar  arasında  sporadik  xərçəng  68%  təşkil  edir.  Ailəvi  xərçəng  bir  ailə  daxilində  SVX 
hallarının  rastgəlmə  tezliyini  göstərərək  23-25%  təşkil  edir.  İrsi  SVX  5-15%  olmaqla  germinal  genetik 
mutasiyaların nəticəsində yaranır və mutasiyaların nəsildən nəsilə keçməsi ilə səciyyələnir.  
Tədqiqatın  məqsədi:  Hazırki  iş  sporadik  və  irsi  SVX    haqqında  ədəbiyyat  məlumatlarının 
analizinə  həsr  edilmişdir.  Bu  nöqteyi  nəzərdən  BRCA1  və  BRCA2  genlərində  aşkar  edilmiş 
mutasiyaların SVX yaranma riski və klinik xüsusiyyətlərinə təsiri araşdırılmışdır. 
Material  və  metodlar:  İrsi  SVX,  ümumiyyətlə,  genotipik  və  fenotipik  heterogenliyə  malik 
xəstəlikdir.  Bu  xərçənglərin  böyük  əksəriyyəti  (30%)  BRCA1  və  BRCA2  genlərinin  mutasiyaları  ilə 
əlaqəlidir.  Bundan  əlavə  TP53,  CHEK2,  PTEN,  ATM,  NBSI  genlərinin  mutasiyalarının  da  bu 
patologiyada  etiopatogenetik  rolu  haqqında  məlumatlar  çoxdur.  Hal-hazırda  BRCA1  genində  1536, 
BRCA2  genində  isə  1885  polimorfizm  aşkar  edilmişdir  ki,  onların  klinik  əhəmiyyəti  hələki  tam 
müəyyən  edilməmişdir.  Bu  genlərin  mutasiyaları,  o  cümlədən,  kişilərdə  süd  vəzi  və  prostat  vəzi 
xərçəngində,  kombinəolunmuş  süd  vəzi  və  yumurtalıq  xərçəngi  sindromunda  (90%),  uşaqlıq  boynu, 
endometrium,  kolorektal  və  mədəaltı  vəzi  xərçəngində  də  aşkar  edilmişdir.  Ədəbiyyat  məlumatlarına 
arxalanaraq  irsi  SVX-nin  fenotipik,  klinik  və  morfoloji  xarakteristikasını  təsvir  etmək  olar.  Bu  şişlər 
əksər hallarda cavan yaşlarda (45-ə qədər) rast gələrək infiltrativ-duktal, medullyar və atipik-medullyar 
quruluşa  malikdirlər.  Onlar  üçün  aşağı  differensiasiya  dərəcəsi,  neqativ  hormonal  və  ya  “tripple 
neqativ”  status  xarakterikdir.  BRCA2  mutasiya  daşıyıcılarında  adətən  infiltrativ-paycıq  karsinoması, 
aşağı bədxassəlilik dərəcəsi və müsbət hormonal status aşkar edilir. Qeyd etmək lazımdır ki, ədəbiyyat 
məlumatlarına  əsasən  BRCA  genlərinin  mutasiya  daşıyıcılarında  xəstəliyin  proqressiyası  sırf  metastaz 
və residivvermə sayəsində deyil, həm də kontralateral və bilateral şişlərin əmələgəlməsi nəticəsində baş 
verir. Məsələn, aşkar edilmişdir ki, SVX olan xəstələrdə əks süd vəzində ikinci şişin əmələ gəlməsi 64% 
hallarda, əlavə olaraq yumurtalıq xərçəngi isə 28.6% hallarda müşahidə edilmişdir. Sporadik xərçəngdə 
isə kontralateral xərçəngin riski cəmi 5-12% təşkil edir. 
Nəticə:  Bütün  bunları  nəzərə  alaraq  klinik  praktikada  irsi  SVX-nə  şübhə  yarandıqda  genetik 
müayinələrin  aparılması  zəruridir.  İrsi  SVX  olan  xəstələrdə  şişin  patohistoloji  və  molekulyar  bioloji 
xüsusiyyətlərindən  asılı  olaraq  adekvat  kompleks  terapiya  mütləq  tətbiq  edilməlidir.  Müasir  aspektdə 
BRCA1 və BRCA2 mutasiya daşıyıcılarında (xəstəlik olmadan) bir sıra profilaktik tədbirlərin aparılması 
da rutin praktikada öz yerini tapır. 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
243 
 
TAMOKSİFEN İSTİFADƏ EDƏN SÜD VƏZİ XƏRÇƏNGİ XƏSTƏLƏRİNDƏ ENDOMETRİUMUN 
PATOLOGİYALARININ   AŞKARLANMASINDA  TRANSVAGİNAL USM, 
HİSTERESKOPİYA VƏ ENDOMETRİAL  BİOPSİYANIN  ÜSTÜNLÜYÜ 
 
Nərmin ƏHMƏDLİ 
 
İşin rəhbəri: dos. Tamara  QULİYEVA 
 
Azərbaycan Tibb Universitetinin Onkologiya kafedrası 
 
Giriş: 
Tamoksifen  süd  vəzi  xərçəngində  istifadə  edilən  sintetik  nonsteroid  quruluşda  bir 
antiestrogen preparatıdır.  Tamoksifenin
 
Estrogen reseptoru (ER)  -pozitif xəstələrin, ER-mənfi xəstələrə 
görə    daha  çox  müsbət  təsir  göstərdiyi    müəyyən  olunmuşdur.  Həmçinin  tamoksifen  postmenopozal 
qadınlarla premenopozal qadınlara nisbətdə daha təsirlidir. Süd  vəzi  toxuması  üzərinə antiestrogenik 
təsiri  zamanı    serum  lipidləri,  sümük  və  endometrium    üzərinə  diqqətə  çarpan  estrogenik  təsir 
göstərməklə və buna bağlı olaraq tamoksifen istifadə edən xəstələrdə endometrial patoloji inkişaf riski 
artmaqdadır.Son  iki  ildirki  Tamoksifen  istifadə    edən  xəstələrdə    endometrium  xərçəngi  riski  2-3  qat, 
5ildən daha uzun müddət istifadə edən xəstələrdə isə bu riskin 5 qat daha çox olduğu göstərilmişdir Bu 
risk əsasən  dərmanın endometriuma olan estrogenik, dolayısı ilə proliferatif təsiri ilə bağlıdır. 
 
Tədqiqatın  məqsədi:
   Tamoksifen  istifadə  edən  süd  vəzi  xərçəngi  xəstələrində  endometriumun 
patologiyalarının  aşkarlanmasında  transvaginal usm,histereskopiya və endometrial  biopsiyanın  rolu.
 
 
Material  və  metodlar:  Son  2  ildə  xəstələr  arasında  müraciət  etmiş  simptomatik  ya  da 
asemptomatik, ən az bir ildir Tamoksifen istifadə edən qadınlar, xəstəliyi əvvəlində hormon  müalicəsi 
almamış  60  qadın    üzərində  tədqiqat  aparıldı).  Tədqiqatda  Ultrasəs  müayinəsi,  histeroskopiya  
müayinələrindən istifadə olundu.Aparılan müayinələrdə endometrium qalınlığı 1 il Tamoksifen istifadə 
edən  qadınlarda  endometrial  qalınlıq  orta  hesabla  ən  çox  olaraq  gözlənməsinə  baxmayaraq  qruplarla 
müqayisədə əsaslı bir fərq olmadığı müşahidə edildi.Əsas son nəticəni götürülən biopsiya materialı ilə 
təsdiqləmək mütləqdir. 
Nəticə:  Son  5  ildə    istifadə  olunan    ultrasəs  müayinəsi  zamanı  alınan  görüntülərdə  ehtimal 
olunan yanılma faizi  olsada  atrofiya  aşkarlandıqda histeroskopiya metodu  ilə biopsiya materialı əldə 
edib  patohistoloji  müayinə  ilə    təsdiq  etmək  vacibdir.  Beləki    gələcəkdə  yarana  biləcək  neoplastik 
törəmələrin erkən qarşısını almaqda əvəzolunmaz müayinə metodlarıdır. 
 
 

---

ATUREK  /  MAY 2017
 
ATU rezidentlərinin 5-ci elmi-təcrübi konfransı  (11 MAY, 2017, ATU)   
244 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“TƏBİB” nəşriyyatı 
 
 
Nəşriyyatın müdiri: 
 
M.M.İdrisov 
Texniki redaktoru: 
 
R.M.Seyidov 
Dizayner-tərtibatçı: 
 
C.Z.Abışlı 
Korrektor:  
 
 
R.M.İbrahimova 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kağız formatı 60х84 
1
/
8
. 
Sifariş 782. Tiraj 200. 
 
Azərbaycan Tibb Universitetinin 
mətbəəsində çap edilmişdir. 
 
Tel.: [phone]