Avrasya dosyasi
Yüklə 190,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zorlaştırıcı Unsurlar
301 AVRASYA DOSYASI 3 ‹spanya’n›n kurdu¤u bu düzen için bkz.: Serhat Erkmen, Ba¤›ms›zlaflma Sürecinde Latin Amerika’da Milliyetçilik, yay›nlanmam›fl yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2001. Ayr›ca John Fisher, Commercial Relations Between Spain and Spanish America in the Era of Free Trade 1778-1796, (Liverpool: University of Liverpool Press, 1985). Üçüncü olarak bölge ülkeleri arasında İspanyolca ve Portekizce en çok kullanılan dillerdir. Bunlara ek olarak İngilizce ve Fransızca da kul- lanılmaktaysa da bir dil birliğinden söz etmek mümkündür. Ortak dilin bu ülkeler arasındaki uyuma katkısına ek olarak bu ülkelerin kullandığı resmi dillerin dünyada en konuşulan en yaygın diller olması da önemli bir noktadır. Dördüncü kolaylaştırıcı unsur bölge ülkelerinin benzeri toplumsal ve ekonomik yapılara sahip olmalarıdır. Bazı ülkeler bölge içinde ekonomik üretim açısından gruplar oluşturabilmektedir. Bu da ortak çıkarlarını bir arada savunma ihtiyacını arttırmaktadır. Örneğin muz üreticisi ülkeler, ya da ekonomisi madenciliğe dayanan ülkeler ortak tavır geliştirebilmektedirler. Son olarak hemen hemen tüm Latin Amerika ülkelerinin bölgesel bütünleşmeden ve örgütlenmeden umduğu çok büyük yararlar vardır. Ayrıca birleşme hayali sömürge döneminden günümüze neredeyse tüm siyasi hareketlerin öncelikli hedefleri arasında yer almıştır.
Yukarıda sayılan unsurların önemli bir kısmı şaşırtıcı bir şekilde zorlaştırıcı unsurlar haline de dönüşebilmektedir. İlk olarak uzun bir tarihi geçmiş tarihi sorunlar anlamına da gelebilmektedir. Ayrıca kolonileşme sürecinde gelişen ilişki ağı ilerleyen dönemlerde Latin Amerika devletlerine yük de oluşturabilmektedir. İç yapıdaki zorlaştırıcı sosyal ve siyasal ilişki ağına ek olarak bölgenin en önemli sömürgeci devleti olan İspanya yönetimde olduğu dönemde bölgesel ticareti engelleme politikası gütmüştür. Bu dönemde sömürgelerin kendi aralarında ilişkiye girmeleri engellenmiş, ticaret doğrudan İspanya üzerinden yapılmak zorunda kalınmıştır. Bu da bölgesel ticaretin alt yapısına önemli bir darbe vurmuştur. 3 İkinci olarak benzer ekonomik yapılara sahip olmak ülkeleri zaman zaman rakip haline de sokabilmektedir. Ülkelerin bir çoğunun sadece bir ya da birkaç ürüne ya da madene bağlı olması esneklik gücünden yoksun olmalarına neden olabilmekte ve uzlaşmayı zorlaştırabilmekte- dir.
302 SEDAT LAÇ‹NER/LAT‹N AMER‹KA’DA ... Latin Amerika ülkelerinin ekonomileri oldukça istikrarsız bir yapıya sahiptir ve çoğu zaman alınan kararlar ekonomik kriterlerden çok siyasi ya da sosyal güdülerle alınmaktadır. Diğer bir deyişle Latin Amerika ekonomileri hakkında öngörüde bulunabilmek oldukça güçtür. Enflasyon oranları, para birimlerinin diğer paralar karşısındaki değerleri, dış ticaret açıkları vb. sürekli olarak ani değişimler geçirmek- tedir. Sözü edilen belirsizlikler entegrasyon girişimlerinde en isten- meyen durumlardandır. Eğer entegrasyon üyeleri diğer üyelerin para biriminin kısa vadede nasıl bir değişim geçireceğini tahmin edememe- si işbirliğinden çok gerginlik ve rekabet hakim olur ve güvensizlik en- tegrasyonların gelişimi engeller. Brezilya’nın para biriminin değerini düşürmesinin ardından Arjantin ve Brezilya arasında yaşanan gerginlik ve bunun MERCOSUR’a yansımaları bu tespitleri doğrulamaktadır. Adı geçen ülkelerin toplumsal yapısı oldukça sorunludur. Gelir dağılımdaki bozukluk ve ahlaki yozlaşma kontrolü güç bir oluşuma neden olmaktadır. Bu da önceden tahmin edilmesi zor dönemsel pat- lamalara neden olmakta ve bölgesel istikrarı sekteye uğratmaktadır. 2000 Arjantin Krizi, 2002-2003 Venezüella krizlerinde olduğu gibi. 4 Toplumsal yapıya ek olarak siyasi yapı da sorunludur. Bir çok Latin Amerika ülkesinde ordunun olağandışı rolü ve sivil kurumların yeterin- ce gelişmemiş olması sorunları arttırmakta, uluslar arası örgütlenme açısından sürekliliği zorlaştırmaktadır. Bölgesel entegrasyon ve uluslararası örgütlenme açısından bir diğer sorun ise bazı ülkelerin (Brezilya gibi) coğrafi, ekonomik ve diğer açılar- dan diğerleriyle kıyaslanamayacak büyüklükte olmaları, buna karşın diğer bazı ülkelerin ise (Belize gibi) çok küçük ve zayıf olmaları ilişkiler- de gerekli olan eşitlik ilkesini zedeleyebilmektedir. Bu güç farkına karşın bölgede bölgesel entegrasyonu sürükleyecek bir ülkenin bulun- muyor olması da dikkat çekicidir. Brezilya, Arjantin ya da Meksika Avrupa bütünleşmesinde Almanya’nın ya da Fransa’nın oynamış olduğu rolü üstlenmekten uzak ülkelerdir. Buna karşın Brezilya’nın tüm Güney Amerika’da hakim güç olma arzusu ve buna direnişler bölgesel enteg- rasyonu zaman zaman engelleyici bir unsur olarak görülmüştür. Şaşırtıcı bir şekilde Brezilya bu iddiaların tersini savunmaktadır. Brezilya’ya göre bu ülkenin tüm gayretleri Latin Amerika’da yabancı güçlerin (özellikle ABD’nin) etkilerinin sınırlandırılmasına ve bölgenin entegre olarak daha güçlü ve zengin olması yönündedir. Bilindiği üzere 4 Ad› geçen krizler son derece farkl› nedenlerden ortaya ç›km›fllard›r ve muhtevalar› da oldukça farkl›d›r. Di¤er bir deyiflle ayn› kategoride olduklar› için örnek gösterilmemifllerdir. Aksine Latin Amerika’da birbirinden farkl› neden ve yap›larda çok say›da krizin ç›kabilece¤i geçmifl deneyimlerle ispat edilmifltir. Yüklə 190,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|