Avrasya dosyasi
Yüklə 190,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tüm dünyadaki bölgesel girişimler Latin Amerika ülkelerinin de kendilerini yeniden tanımlamalarını
310 SEDAT LAÇ‹NER/LAT‹N AMER‹KA’DA ... 16 MERCOSUR - Avrupa Birli¤i iliflkileri için bkz.: Victor Bulmer_Thomas, ‘The European Union and MERCO- SUR: Prospects for a Free Trade Agreement’, Journal of Interamerican Studies & World Affairs, (K›fl 2000), Cilt 42, Say› 1, ss. 1-22; Cladia Sanchez Bajo, ‘The European Union and Mercosur: A Case of Inter-region- alism’, Third World Quarterly, Cilt 20, Say› 5, (1999), ss. 927-941; S. Kaufman Purcell ve F. Simon (der.),
Link to Europe Bypasses US’, The Guardian, (29 Haziran 1999). 17 Larry Rohter, ‘Argentina: MERCOSUR Impasse’, The New York Times, (6 Temmuz 2002). 18 Pires-O’Brien, ‘Latin...’, s. 284. 19 Peter H. Smith, ‘Whither Hemispheric Integration?’, Business Economics, (Temmuz 1999), s. 41. ekonominin hemen hemen her alanında işbirliği yapılması ve taraflar arasındaki ticaretin arttırılması hedefleri üzerinde mutabık kalınmıştır. 16 Böylece MERCOSUR uluslararası sistemin önemli aktörlerinden biri hali- ni almıştır. Zaten üyelerinin MERCOSUR’la ulaşmayı hedefledikleri siyasî amaçlarından biri de budur: Birleşerek ABD ve Avrupa’ya karşı pazarlık güçlerini arttırmak. Nitekim şu anda MERCOSUR üyeleri gerek AB, gerek ABD, gerekse diğer güçler tarafından daha fazla önemsenme- ye başlanmıştır. Bölgesel temsilin dışında üye ülkeler ulusal çıkarları için de MERCOSUR’u kullanmak istemektedirler. Örneğin 2002 yazında Arjantin karşılaştığı ekonomik krizden kurtulabilmek için IMF’den daha fazla krediye ihtiyaç duymuş, ancak bunu almakta zorluk çekince MERCOSUR’u devreye sokmaya çalışmıştır. 17 Diğer üyeler Arjantin lehine lobi yapmayı bu konuda kabul etmemişse de ulusal konularda bundan sonra böyle bloklaşmaların olmayacağı iddia edilemez. Bir diğer temel hedef ise ekonomik kalkınmadır. MERCOSUR üyeleri genel olarak ekonomik gelişme hızlarından memnun değillerdir ve bu yolla ticaretin artmasını ve ekonomik sorunlarının bölgesel entegrasyon yoluyla çözülmesini hedeflemektedirler. Buna göre üye ülkeler arasındaki ticaretin serbestleştirilmesi, arz ve talep unsurlarının serbest dolaşımı birincil hedefleridir. Yapılan anlaşmaya göre sekiz eşit aşamada tarifelerin kademeli ve otomatik olarak kaldırılması öngörülmüştür. Sürecin 1991 yılında başlayıp 1994 yılında sona erme- si tasarlanmıştır. Anlaşmaya göre tarife dışı engeller de belirlenen bu tarih itibariyle kaldırılacaktır. Bunlara ek olarak üye ülkelerin ortak bir dış tarife oluşturmaları hedefi de belirlenmiştir. Ancak buna dönük bir tarih anlaşmada yer almamıştır. Bu çerçevede MERCOSUR’un 1995 yılı Ocak ayında tam anlamıyla faaliyete geçtiği söylenebilir. İlk yıllar için üye ülkelerin MERCOSUR’dan ticareti arttırma açısından büyük yararlar sağladığı söylenebilir. Joaquna Pires-O’Brien’in tespitine göre üye ülke- ler teşkilatın ilk sekiz yılında ticaretlerini 4.7 milyar Dolardan (1991) 18 milyar Dolara (1998) çıkartmışlardır. 18 1995 yılına kadar toplam 714 milyon Dolar olan gayrisafi millî hasılalar da 2000 yılında 1 trilyon Doları aşmıştır. 19
311 AVRASYA DOSYASI MERCOSUR’la amaçlanan bir diğer hedef ise ortak projelerin sayısını arttırmak ve üyeler arasındaki yabancı yatırım mik- tarını arttırmaktır. Brezilyalı yazar Eliana Simoneti’nın tespitine göre 1999 yılı içinde 458 Brezilya fir- ması Arjantin’de, 322 Arjantin fir- ması ise Brezilya’da faaliyette bulunmaktaydı ve yazara göre bunda entegrasyon çabalarının büyük bir rolü olmuştur. 20 Aynı şekilde zaman içinde hiç umul- madık sektörlerde ortak girişimler başlamış, yeni anlaşmalar imza- lanmıştır. Nükleer sektör bu konuda iyi bir örnektir. Bu çerçevede anlaşma imzalayan Arjantin ve Brezilya o ana kadarki rekabetlerine son vererek önemli bir işbirliği sürecini başlatmışlardır. MERCOSUR’un bir diğer rolü ise siyasî ve kültürel alanda işbirliğidir. Bilindiği üzere ekonomik entegrasyon çabaları ister istemez ülkeler arasındaki diyalogu ve diğer alanlarda işbirliğini arttırır. Bu durum MER- COSUR için de geçerli olmuştur ve üyeleri arasında bu alanlarda yapılan ikili ve çoklu görüşmelerde hissedilir bir artışın olduğu gözlenmiştir. Bununla bağlantılı olarak iç işlerinde oldukça sorunlu olan üye ülkeler uluslararası alandaki dayanışmanın iç sorunlarının çözümünde de katkıda bulunabileceğini keşfetmişlerdir. Entegrasyon özellikle sivil otoritelerin güçlenmesinde önemli yararlar sağlamıştır. Tüm katkılarına ve başarılarına karşın tüm entegrasyon çabaları gibi MERCOSUR da önemli sorunlar ile karşılaşmıştır. Örneğin 1999 yılında Arjantin gümrüğü Brezilya kaynaklı ayakkabıları uygun etiketleri olmadığı gerekçesiyle engellemiş, buna karşılık olarak da Brezilya, Arjantin’i toz süt almamakla tehdit etmiştir. Yine 1999 yılının Ocak ayında Brezilya’nın para birimini devalüe ederek Brezilya ihraç mallarını ucuzlatması Arjantin’i rahatsız eden bir gelişme olmuştur. 21 Benzeri
sorunlar diğer sektörlerde de (otomotiv gibi) yaşanmıştır. Özellikle ülkelerin iç ekonomik sorunlarını dış ticaret araçları ile çözme çabaları MERCOSUR’a zarar veren gelişmeler olmuştur. Örneğin Brezilyanın para 20 Pires-O’Brien, ‘Latin...’, s. 284. 21 Brezilya 1999 devalüasyonu ve etkileri için bkz.: Victor Bulmer-Thomas, ‘The Brezilian Devaluation: National Responses and International Consequences’, International Affairs, 75, 4, ss. 729-742; ‘Sticking-Plaster MERCOSUR’, The Economist, (13 Ekim 2001). Tüm dünyadaki bölgesel girişimler Latin Amerika ülkelerinin de kendilerini yeniden tanımlamalarını zorunlu hale getirmiş ve bu ülkeler aralarındaki benzerlikleri ve bölge dışı güçler ile aralarındaki farkları daha net bir şekilde görebilme fırsatına kavuşmuşlardır. Yüklə 190,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|