Avrasya dosyasi



Yüklə 190,73 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə9/10
tarix04.02.2018
ölçüsü190,73 Kb.
#23972
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

316

SEDAT LAÇ‹NER/LAT‹N AMER‹KA’DA ...

27

Christopher Lion, ‘Regional Trade Arrangements in the Western Hemisphere’, Business America, (Aral›k



1994), Cilt 115, Say› 12.

2002 yılında entegrasyon süreci daha da hızlanmış ve ortak dış poli-

tika ve ortak güvenlik politikaları üzerinde daha fazla durulmaya

başlanmıştır. 26 Temmuz 2002’de ise ANDEAN üyeleri İnsan Haklarının

Korunması ve Geliştirilmesi Bildirisi’ni kabul etmişlerdir.

Sonuç olarak diğer entegrasyon çabaları ile kıyaslandığında nispeten

daha zayıf ve küçük ülkelerin bütünleşme çabası olan ANDEAN bek-

lentilere kısmen de olsa cevap verebilmiştir. Daha önce de belirtildiği

üzere Latin Amerika entegrasyon girişimlerinde en önemli sorun ülke-

ler arasındaki orantısızlık ve bazı ülkelerin, Brezilya gibi, aşırı hırsları

sorun yaratmıştır. Bu ortamda küçük ülkelerin istekleri çoğu zaman

görmezden gelinmiştir. ANDEAN bu soruna önemli ölçüde çözüm getir-

miş ve imkanlar ölçüsünde küçük ülkelerin de istekleri gündeme

taşınmıştır. Tek başlarına ABD, Kanada, AB, Brezilya, Arjantin gibi ülke-

ler ile pazarlık güçleri çok düşük olan bu ülkeler bu sayede isteklerini

daha güçlü bir şekilde dile getirebilmişlerdir. Bunlara ek olarak

aralarındaki ticaretin artışı ve verimdeki artış da önemlidir. Hemen

hepsi gelişmekte olan ülkelerden oluşan ANDEAN üyeleri bu sayede

ekonomik kalkınmalarına katkıda bulunmuşlardır. Örneğin serbestleş-

menin arttığı 1992-1993 arasında Venezüella-Kolombiya ticareti % 250

oranında arttı. Yine aynı dönemde Kolombiya-Ekvator ticareti % 76

oranında arttı. 1997 yılının sonunda grup içi ihracat 5.3 milyar Dolar’ı

geçiyordu. Yine siyasi anlamda istikrarın gelişmesinde de örgütlen-

menin önemli bir payı vardır. Son olarak daha önce gündemde dahi

olmayan alanlarda işbirliği başlamış, insan hakları, ortak güvenlik gibi

konularda üye ülkeler arasındaki iletişim artmış, güvensizliğin

aşılmasında bu da önemli katkılar sağlamıştır.

ANDEAN’ın handikaplarına gelince, grup nispeten küçük ve zayıf

ekonomilerden oluşmaktadır. Ülkeler ANDEAN Topluluğu’nu dış poli-

tikalarının en öncelikli konusu olarak görmemekte, adeta bir araç

olarak kullanmak istemektedirler. Özellikle ilk ekonomik veya siyasi

krizde ilk vazgeçilecek sorumluluklar ANDEAN’dan kaynaklanan sorum-

luluklar olmakta, bu da diğer üyelerin topluluğa olan güvenlerini azalt-

maktadır. Aynı şekilde Brezilya gibi bölgesel güçlerin ve ABD gibi küre-

sel güçlerin grup üyelerine birebir etkileri ortak hareket etmede sorun-

lara yol açabilmektedir.

ANDEAN Topluluğu şu anda yaklaşık 100 milyon kişilik bir nüfusa

sahiptir. Toplam milli gelir 500 milyar Dolar’ı bulmaktadır. Üyelerde kişi

başına milli gelir ise ortalama olarak 5.000 Dolar’dır.

27



II. A. 6. G3 (Üçlü Grup)

Meksika, Kolombiya ve Venezüella arasında oluşturulmuştur.

1990lar’ın ilk yarısında imzalanmış çok sayıda anlaşmanın bir

ürünüdür. 13 Haziran 1994’te bu üç ülke bir serbest ticaret anlaşması

imzalamışlardır. Anlaşma 1 Ocak 1995’te yürürlüğe girmiştir. Temel

amacı üyeler arasında gümrük birliğini gerçekleştirebilmektir. G3,

Kolombiya ve Venezüella’nın NAFTA’ya hazırlanması işlevini görmekte-

dir. G3’ün Latin Amerika entegrasyon çabalarındaki ayırdedici bir diğer

özelliği ise entelektüel ürünlerin dolaşımı, ticaret ilişkili yatırım önlem-

leri vb. konularda düzenlemeler getiriyor olmasıdır. Bu anlamda G3’ün

kapsamı neredeyse NAFTA kadardır.

28

II. A. 7. LAES (SELA): Latin Amerika Ekonomik Sistemi

Daha çok İspanyolca isminden dolayı SELA (Sistemo Economico

Latinoamericano) olarak bilinir. Tam anlamıyla bir ekonomik entegras-

yon teşkilatı olmaktan çok bir tür işbirliğini arttırmak için geliştirilmiş

sistemdir.



II. B. ORTA AMERİKA VE KARAYİPLER’DE ENTEGRASYON

GİRİŞİMLERİ VE ÖRGÜTLER

Orta Amerika ülkeleri küçük (Meksika hariç), savunmasız ve

çoğunlukla fakir ülkeler olarak tanınırlar. Bu tarife uyan ülkelerin daha

çok işbirliği yapmaları beklenebilir. Ancak Orta Amerika örneğinde tam

tersi bir tecrübe yaşanmıştır. Uzunca bir süre modern anlamda bir

devlete sahip olmayan bu ülkeler kısa süreli bir Orta Amerika federas-

yonu oluşturmuşlarsa da 20. yüzyıl boyunca çatışma, doğal felaketler

ve bölünme adeta kaderleri olmuştur.

29

Dağılmanın ardından ortaya



çıkan Guatemala, Honduras, El Salvador, Nikaragua, Kosta Rika ve

Panama daha çok küresel ve bölgesel rekabetin konusu olmuşlar,

uzunca bir süre aralarında işbirliği sağlayamamışlardır. 1960’ta Orta

Amerika Ortak Pazarı girişimi bir açılım sağladıysa da savaşlar ve krizler

bu çabadan beklenenlerin alınmasını engellmiştir. Son on yılda

bölgede dikkat çekici bir istikrar yaşanmaktadır ve bu durum gelecek

için ümit vermektedir.

Karayip ülkeleri ise çoğunlukla büyük güçlerin eski sömürgesi konu-

mundadırlar ve hemen her alanda sömürgeci ülkelerin etkisi dikkat

317


AVRASYA DOSYASI

28

Lion, ‘Regional...’; Elizabeth S. Kiesche, ‘Freer Trade Catches on in the Americas, Expanding Cemical



Markets’, Chemical Week, (16 Mart 1994), Cilt 154, Say› 10.

29

‘Small, Vulnerable and Disunited’, The Economist, (8 Kas›m 2001).




çekicidir. Bunlar arasında entegrasyon hedefli kuruluşlar varsa da bun-

ların gücü oldukça sınırlıdır ve çoğu kez bu çok küçük ülkelerin normal

bir pazara ve kabul edilebilir şartlara ulaşabilmesi için bir araç olarak

görülmektedirler. Ayrıca bu ülkeler etkilerinin sınırlarının farkında

olduklarından bu tür örgütleri pazarlık güçlerini arttırıcı birer unsur

olarak görmektedirler.



III. B. 1. CACM (MCCA): Orta Amerika Ortak Pazarı

1952 yılında BM ECLA çerçevesinde başlayan görüşmeler sonucun-

da 10 Haziran 1958’de Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Nikaragua

ve Honduras arasında Tegucigalpa’da (Honduras) Serbest Ticaret İçin

Çok Taraflı Anlaşma ve Orta Amerika’da Ekonomik Entegrasyon

Anlaşması imzalanmıştır. Anlaşmayla üyeler arasındaki ticarette

aşamalı bir liberalleşmenin sağlanması hedeflenmiştir. Üyelerinin

tamamı küçük ekonomilerden oluşan ve hemen hepsi belli bir doğal

kaynağın ihracıyla gelişmeye çalışan bu ülkelerde rekabetçi bir sanayi-

nin kurulması da bir diğer sorun olarak belirmiştir. Birbirlerini

destekleyecek, aynı zamanda dünya ile rekabet edebilecek sanayii dal-

larının kurulabilmesi amacıyla aynı dönemde bir de Orta Amerika

Entegrasyonu Sanayiileri Rejimi Anlaşması yürürlüğe girmiştir. 1958’de

ise Teguciagalpa Anlaşması genişletilmiş ve 13 Aralık 1960’ta

Nikaragua’nın Managua şehrinde Orta Amerika Entegrasyonu Genel

Anlaşması imzalanmıştır. Böylece CMCA 

(Common Market of Central

America)


kurulmuştur. Üyeler bölge içi ticaretin tamamen serbestleşti-

rilmesi ve tüm engellerin zaman içinde kaldırılması konusunda

anlaşmışlardır. Daha sonra entegrasyon çabasını desteklemek amacıyla

Ekonomik Entegrasyon İçin Orta Amerika Bankası (CABEI) kurulmuş,

1980 yılında ise CABEA’nın toplam kaynakları 1 milyar Doları aşmıştır.

Bunun tamamına yakınının Amerikan Uluslalarası Kalkınma Ajansı ve

IDB (Amerikalararası Kalkınma Bankası) karşılanması Orta Amerika’nın

dünya ekonomik sistemine eklemlenmesi için ABD ve uluslararası

kuruluşları gayretlerinin altını çizer.

25 Şubat 1964’te ise Orta Amerika Merkez Bankaları Sistemi kurul-

muştur. Banka ülkelerin Merkez Bankaları başkanları tarafından

yürütülür. Bünyesinde bir tür istikrar fonu oluşturulmuş ve üyelerin kısa

vadeli açıkları buradan karşılanmaya çalışılmıştır.

1966 yılında ortak dış tarife devreye girmiş ve tarifeler kademeli

olarak indirilmeye başlanmıştır. Ancak bölgenin siyasî, güvenlik ve

ekonomik açılarından son derece istikrarsız olması ideolojik ayrılıklar,

El Salvador – Honduras Savaşı ve iç silahlı çatışmalar istenen

sonuçların alınabilmesini engellemiştir. Örneğin Honduras ile El

318

SEDAT LAÇ‹NER/LAT‹N AMER‹KA’DA ...



Yüklə 190,73 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə