1994-cü ilin iyulunda Vyanada ATƏM-in Minsk qrupunun iclasında Rusiyanın hazırladığı "Böyük
Siyasi Saziş" layihəsi müzakirəyə təqdim olundu. Bu layihə ATƏM-in bəzi təklif və əlavələrindən sonra
tərəflərə verilməli idi. Uzun müzakirələrdən sonra məlum oldu ki, ATƏM-lə Rusiya layihə barədə ortaq
mövqeyə gələ bilməyiblər. Qeyd edək ki, burada Minsk qrupunun təklif etdiyi "Təxirəsalınmaz tədbirlərin
dəqiqləşdirilmiş cədvəli"ni Rusiyanın irəli sürdüyü layihə ilə razılaşdırmaq nəzərdə tutulmuşdu. Sənədlərin əsas
fərqi isə bundan ibarətdir ki, Rusiya nizamlama prosesini sırf özünün nəzarətinə keçirmək niyyətində idi.
ATƏM isə çoxtərəfli vasitəçiliyə tərəfdar çıxırdı. Rusiya, əvvəlki kimi, sülhməramlıların rus ordusundan,
ATƏM isə çoxmillətli qüvvələrdən təşkil olunması ideyasını dəstəkləyirdi. Nəhayət, 1994-cü ilin oktyabrında
sülhməramlı qüvvələrin çoxmillətli olması barədə ATƏM-in qərarı qəbul edildi. Bu, Rusiya tərəfindən
ciddi etirazla qarşılandı. Beləliklə də ATƏM-in Minsk qrupunun qərarı ilə münaqişə bölgəsinə çoxmillətli
sülhməramlı qüvvələrin göndərilməsi barədə təklif tərəflərin müzakirəsinə verildi. Ermənistan bu təkliflə
razılaşmadı.
1994-cü ilin dekabrında Budapeştdə ATƏM-ə üzv olan dövlət başçılarının növbəti zirvə görüşü
keçirildi. Burada qəbul olunmuş sənədlərdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair xüsusi
bölmədə öz əksini tapmışdı. Budapeşt sammitində 1995-ci ilin yanvarından etibarən ATƏM-in ATƏT
adlandırılması barədə qərar qəbul edildi.
1995-ci ilin fevralında ABŞ-ın DQ üzrə xüsusi nümayəndəsi Cozef Pressel münaqişə bölgəsinə səfər
etdi. Lakin onun bu səfəri Azərbaycanda ciddi narazılıqla qarşılandı. Belə ki, C Pressel Azərbaycan güzəştə
getməyə, öz iddialarından (?) əl çəkməyə çağırmaqla əslində Ermənistanın mövqelərini müdafiə etdiyini
göstərdi. Bu isə, təbii ki, münaqişənin həllinə kömək göstərə bilməzdi, əksinə, sülh prosesini ləngidən bir
mövqe idi.
1995-ci ildə Moskvada yenə də Rusiyanın təşəbbüsü ilə danışıqlar başladı. Bu danışıqlarda Dağlıq
Qarabağdakı separatçı rejimin də müstəqil tərəf kimi iştirakı nəzərdə tutulurdu. Belə olan halda Azərbaycan da
Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı icmasının prosesə qatılmasını təklif etdi. Danışıqların gedişində Ermənistan yeni
bir təkliflə çıxış edərək sülh sazişinin sülhməramlı qüvvələrin münaqişə bölgəsinə göndərilməsindən sonra
imzalanmasını təklif etdi. Ermənilər sülhməramlı qüvvələrin tərkibində Türkiyənin təmsil olunmasının da
əleyhinə çıxış edir, Şuşa və Laçının azad olunması məsələsinə Dağlıq Qarabağın statusunun
müəyyənləşdirilməsindən sonra baxılmasını istəyir, Laçının da erməni qoşunlarının nəzarəti altında olmasını
tələb edirdilər. Bu təkliflərin heç biri Azərbaycan tərəfindən qəbul olunmadı.
1995-ci ildə Stokholmda ATƏT-in Minsk qrupunun növbəti iclası keçirildi. Burada
qəbul olunmuş
bəyanatda ATƏT-in Minsk qrupu atəşkəs rejiminin qorunub saxlanılmasını təqdir edir, münaqişə tərəflərini
hərbi əməliyyatların yenidən başlanmasından çəkinməyə çağırır, münaqişənin nəticələrini qeyd-şərtsiz aradan
qaldırmağı tələb edir və danışıqlar prosesini davam etdirməyi tövsiyə edirdi.
Həmin ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə dair Moskvada
danışıqlar keçirilməsi ərəfəsində Ermənistan Minsk prosesi çərçivəsində danışıqları dayandırdığını bəyan etdi.
Bu. danışıqlar prosesinin iflasa uğradığını göstərirdi. Bir qədər sonra ATƏT-in Minsk qrupunun Helsinkidə və
Badəndə keçirdiyi danışıqlar da nəticəsiz bitdi.
Bundan sonra Qərb ölkələri danışıqlar prosesində real nəticələrə çatmaq üçün daha fəal mövqe nümayiş
etdirməyə başladılar. ABŞ, Türkiyə və Almaniyanın ATƏT-in Minsk qrupundakı nümayəndələrinə xüsusi
səlahiyyətli səfir statusu verilməsi bunun əyani göstəricisi idi.
1995-ci ilin sentyabrında Moskvada danışıqların növbəti raundu keçirildi və burada Azərbaycan bəzi
irəliləyişlərə nail ola bildi. Belə ki, Ermənistan Şuşa və Laçının azad edilməsi məsələsinə Dağlıq Qarabağın
statusunun müəyyənləşdirilməsindən əvvəl baxılmasına razılıq verdi. Qeyd edək ki, bu, hər şeydən əvvəl
Rusiyanın təzyiqlərinin nəticəsi idi. Çünki Rusiya C.Presselin məlum bəyanatından sonra danışıqlar prosesini öz
nəzarətinə keçirmək üçün belə bir manevr etməyi qərara almışdı. Bununla da rəsmi Moskva özünün daha
konstruktiv və səmərəli fəaliyyət göstərdiyini nümayiş etdirməyə çalışırdı. Lakin Ermənistan bu dəfə də Laçın
və Şuşanın azad olunması barədə öhdəlik götürməkdən imtina etdi. Ermənilər Laçına ATƏT-in sülhməramlı
qüvvələrinin göndərilməsinə etirazlarını bildirdilər, həmçinin Şuşanın Azərbaycana qaytarılmasının
mümkünsüzlüyünü bəyan etdilər.
1995-ci ilin dekabrında Budapeştdə ATƏT-in Xarici İşlər Nazirləri Şurasının iclası keçirildi və burada
yenə də eyni məsələlər ətrafında ortaq mövqenin tapılmaması sülh prosesində irəliləyişə gətirib çıxarmadı.
1996-cı ilin yanvarında ATƏT-in Minsk qrupunun Moskvada keçirdiyi görüş də nəticəsiz başa çatdı.
Mübahisə doğuran məqamlar əvvəlkilərdən fərqlənmirdi.
İyun ayında Moskvada yenidən danışıqlar keçirildi. Bu dəfə də Ermənistan Şuşa və Laçının
işğaldan
azad edilməsinə razılaşmadı. Onlar Azərbaycanın iqtisadi və hərbi qüdrətinin artdığını bəhanə gətirərək bun-dan
ehtiyatlandıqlarını bildirdilər. Maraqlıdır ki, bu məsələdə həmsədrlərin fikri də ermənilərin bəhanələri ilə üst-
üstə düşürdü. Elə buna görə də Moskvada aparılan danışıqlarda irəliləyiş əldə edilmədi.