107
1942-ci ildə təcili geriyə çağırılan Şamil Hacınski Binə hava limanında bir
təyyarədən digərinə keçirilərək Moskvaya göndərilir. Altı ay Lefortova
həbsxanasında saxlanıldıqdan sonra Kuybışev (Samara) şəhərindəki islah əmək
düşərgəsinə göndərilir. Sonrakı illərdə peşəkar təhsili, dili mükəmməl bilməsi
nəzərə alınaraq alman əsirlərinin çalışdığı tikintiyə göndərilir və orada rəhbər
vəzifəyə qədər yüksəlir. Suriyyə adlı azərbaycanlı qızla gec də olsa ailə qurmuş
Ş.Hacınski yeganə oğluna atasının adını qoyur. On yaşlı Məhəmməd Həsənin
müəmmalı ölümünə dözməyən Şamil Hacınski bir neçə il yataq xəstəsi kimi yaşasa
da, 9 iyun 1969-cu ildə dünyasını dəyişir. Otuz beş yaşından dul qalmış Suriyyə
xanım hal-hazırda tənha yaşayır.
Bir vaxtlar atasının faciəsindən sonra vətənə qayıtmaqdan imtina etmiş
Nuşirəvan, 1945-ci ildə Berlinin müdafiəsi uğrunda həlak olur. Lakin Hacınskilər
ailəsi bu barədə məlumatı hələ uzun illərdən sonra əldə edə bilir.
Murad Hacınski Tiflisdə avtonəqliyyat texnikumunu bitirdikdən sonra
1939-cu ildən Fin müharibəsində, 1941-ci ildən isə Böyük Vətən Müharibəsində
iştirak edir. Müharibədə Ukrayna cəbhəsində tank komandiri
kimi vuruşmuş, 1944-
cü ildə Kiyev uğrundakı döyüşlərdə ağır yaralanmış Murad uzun müddət müxtəlif
hospitallarda müalicə olunduqdan sonra Bakıya göndərilir. Onun xahişi ilə evlərinə
göndərdiyi adamların ailələrinin sürgün xəbərini gətirməsi Murada olduqca ağır
təsir göstərir. 15 may 1942-ci ildə bir günlük Bakıya gəlmiş Murad Hacınskini
doğma mənzillərində yad adamlar qarşıladıqdan sonra o, artıq ailə başçıları
həyatda olmayan Cəfərovların mənzilinə üz tutaraq burada doğmaları haqqında
müfəssəl məlumat toplayır. Ailəsinin ünvanını öyrənən M.Hacınski Bakıdan
yenidən cəbhəyə yollanarkən yolüstü onlara belə bir məktub yazır:
“Salam mənim
əzizlərim! Srağa gün teleqramınızı aldıqdan sonra sevincimin həddi-hüdudu
olmadı. Uzun müddət sizdən soraq almadığımdan hədsiz narahat idim. Cəbhədən
Bakıya yazdığım məktublar geriyə göndərildikcə ağlıma min cür fikir gəlirdi. Hələ
indiyə qədər burada nələrin haş verdiyini anlaya bilmirəm. Sizdən xəbər tutub bir
az özümə gəldim. Anamdan çox nigaranam, yazın görüm necədir?.. Nəyə görə heç
olmasa məktubda bir-iki sətir də o, yazmayıb. Heç nəyi gizlətmədən məndən sonra
nələrin baş verdiyini ətraflı yazın. Axı mən müharibədəyəm. Sizi həyəcanlandırmaq
istəməsəm də, cəhhədə hər gün ölümlə üzləşdiyimi təsəvvür edin. Elə həyəcanlar
keçirmişəm ki, artıq məni heç nə heyrətləndirə bilməz. Bizim yerimiz tez-tez dəyişir.
Hal-hazırda deyəsən Nevinamsa stansiyasındayam. Bir daha təkrarlayıram ki,
məndən nigaran qalmayın. Yazın görüm Şəmil haradadır? Ondan bir xəbər varmı?
Bakıda olanda Cəfərovlara da baş çəkdim. Təyin olunmuş məkana çatan kimi sizə
ünvanımı yazacağam. Qara dəniz istiqamətində yola düşürük.” (163. 3).
Yeddi illik müharibədən sonra ailəsi ilə sürgün həyatı yaşamış Murad əllinci
illərin ortalarından Moskvaya gedərək Avtonəqliyyat İnstitutuna daxil olsa da,