Az Book Library downloaded from KitabYurdu org Deyl Karnegi
Yüklə 4,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
d) Sizin üçün vacib olan sözləri deməzdən əvvəl və onlardan sonra pauza edirsinizmi? Yeddinci fəsil İctimaiyyət qarşısında çıxış və şəxsiyyət Karnegi Texnologiya İnstitutu bir dəfə yüz nəfər görkəmli biznesmenə onların intellektual səviyyəsini yoxlamaq üçün test təklif etmişdi. Testlər müharibə dövründə orduda istifadə olunanları xatırladırdı. Alınan nəticələr instituta bunu bəyan etməyə əsas verdi ki, uğur qazanmaq üçün şəxsiyyət yüksək intellektdən daha vacibdir. Bu çox vacib – biznesmen üçün çox vacib, təhsil sahəsinin işçisi üçün çox vacib, azad peşə sahibi olan adamlar üçün çox vacib, natiq üçün çox vacib müddəa idi. İctimaiyyət qarşısında çıxışlarda şəxsiyyət, əgər çıxış üçün hazırlaşmaq lazım olduğunu hesaba almasaq, yəqin ki, ən vacib faktordur. Elbert Habbard deyib: “Gözəl nitqdə sözlər yox, nitqin manerası vacibdir”. “Manera üstəgəl ideya” demək daha düzgün olardı. Lakin şəxsiyyət – bu, yayğın və ələkeçməz bənövşənin ətri kimi təhlilə yaxın durmayan bir “nə isə”dir. İnsanda olan hər şey, istər fiziki, ruhi, əqli, psixoloji, istərsə də onun üstünlük verdikləri, təmayülləri, temperamenti, düşüncə tərzi, enerjisi, təcrübəsi, təhsili, onun bütün ömrü – bütün hər şey şəxsiyyətdə çulğaşır. Şəxsiyyət Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsi qədər mürəkkəbdir və şəxsiyyət bu nəzəriyyə qədər də az başa düşülür. Şəxsiyyət irsi qanunauyğunluqların və əhatə edən mühitin nəticəsidir və onu dəyişmək və ya yaxşılaşdırmaq fövqəladə dərəcədə çətindir. Bununla belə, əgər səy göstərilərsə, biz onu müəyyən dərəcəyədək bərkidə və onu daha güclü, daha cəlbedici edə bilərik. Hər halda, təbiətin bizə verdiyi qəribə, şəxsiyyət adlandırılan təzahürdən maksimum almağa cəhd edə bilərik. Bu sual bizim hər birimiz üçün istisnasız dərəcədə vacibdir. Şəxsiyyətin təkmilləşdirilməsi üçün imkanlar məhdud olsa da, bu imkanlar kifayət qədər böyükdür ki, onların müzakirə və tədqiq edilməsi mümkünsüz iş hesab olunsun. Əgər siz öz individuallığınızdan maksimuma nail olmaq istəyirsinizsə, onda öz dinləyicilərinizin qarşısında dincəlmiş halda çıxış etməlisiniz. Yorğun natiq heç bir maqnetik, cazibədar xüsusiyyətlərə malik olmur. Həddən artıq yayılmış səhvi – natiqin çıxışa hazırlaşmağı və plan tərtib etməyi ən son məqama qədər təxirə salması və sonra isə əldən çıxardığı vaxtı qabaqlamağa cəhd edərək ağlasığmaz templə işləməsindən ibarət olan səhvi etməyin. Əgər siz belə etmiş olarsınızsa, onda orqanizminizdə bir çox ziyanlı maddələr yığılacaq, beyniniz yorulacaq və bu, nitqinizdə çox xoşagəlməyən ləngimələrə gətirəcək, sizi tormozlayacaq, beyin və əsəb sisteminizi zəiflədərək həyat qüvvənizi tükəndirəcəkdir. Siz gündüz saat dörddə vacib xəbərlə komitənin iclasında çıxış edə- cəksinizsə, onda, əgər mümkündürsə, yüngül qəlyanaltı etməli və dincəlməlisiniz. Fiziki, zehni cəhətdən dincəlmək və əsəblərin sakitləşdirilməsi – sizə lazım olan bax budur. Məşhur müğənni, xanım Ceraldin Farrat öz yeni tanışlarını çox vaxt bununla təəccübləndirirdi ki, erkən vidalaşır və onlar axşamın qalan hissəsini müğənninin əri ilə söhbət etməklə keçirməli olurdular. Öz sənətinin tələbləri ona downloaded from KitabYurdu.org
məlum idi. Xanım Nordike deyirdi ki, primadonna olmaq – qadına xoş olan hər şeydən imtina etmək deməkdir: ictimai fəaliyyətdən, dostlardan, iştahalı təamlardan. Sizə vacib xəbərlə çıxış etmək lazım gələndə aclıq hissindən ehtiyat edin. Az yeyin, elə bil ki, müqəddəssiniz. Henri Uord Biçer bazar günləri, adətən, axşam saat beşdə süd ilə kreker yeyir və bundan sonra heç nə yemirdi. “Əgər mən axşam oxumalı oluramsa, – deyirdi xanım Melba, – onda nahar etmirəm, yalnız çox yüngül qəlyanaltı edirəm. Qəlyanaltı balıqdan, cücədən və ya bişirilmiş alma ilə “şirin ətdən” 44 ibarət olur, bunun üstündən bir stəkan su içirəm. Mən operadan və ya konsertdən sonra evə qayıdanda axşam yeməyindən qabaq güclü aclıq hissi keçirirəm”. Özüm peşəkar natiq olana və hər axşam möhkəm yeyəndən sonra iki saatlıq nitq söyləməyə cəhd edənə qədər Melba və Biçerin nə qədər müdrikcəsinə hərəkət etdikləri heç vaxt ağlıma gəlmirdi. Təcrübə mənə göstərdi ki, əvvəl “dəniz dilindən” filedən, ardınca fransızca qızardılmış kartofdan, salatdan, tərəvəzlərdən, eləcə də desertdən ləzzət alıb, bunun ardınca isə, bir saatdan sonra dinləyicilərin qarşısında uğurla çıxış edə bilmərəm. Mənim beynimdə sirkulyasiya etməli olan qan aşağıya, mədəyə düşərək bifşteks və kartofla mübarizəyə başlayır. Paderevski haqlı idi: o deyirdi ki, konsertdən əvvəl ürəyi istədiyini yeyən vaxtlarda onun daxilində yerləşən vəhşi onu, barmaqlarının ucu da daxil olmaqla, büsbütün ələ keçirir, onun ifasını darıxdırıcı və ifadəsiz edirdi. Niyə bir natiqdə o birisi ilə müqayisədə daha yaxşı alınır Sizin enerjinizi aşağı sala biləcək heç nə etməyin. Enerjiniz maqnetik xüsusiyyətlərə malikdir. Həyat qüvvəsi, şuxluq və entuziazm mənim ictimai çıxışlar sahəsində natiqlərə və müəllimlərə ilk növbədə vərdiş etdirmək istədiyim keyfiyyətlərdən ən vacibləridir. İnsanlar enerjili, özü ilə elə bil enerji generatorunu təcəssüm etdirən natiqi vəhşi qazlar payız taxılı əkilmiş sahəyə tökülüşdükləri kimi, dərhal əhatə edirlər. Londonda Qayd-parkda açıq havada çıxış edən natiqlərin nümunəsində bu qaydanın öz təsdiqini necə tapdığını mən tez-tez görmüşəm. Mərmər Arkanın qarşısındakı meydança ən müxtəlif natiqlərin görüş yeridir. İstənilən bazar günü, günün ikinci yarısında bura gəlmək və Roma Papasının “Günahsızlığın katolik doktrinasının” izahını dinləmək, Karl Marksın iqtisadi nəzəriyyəsini təbliğ edən sosialistə, iki arvadı olan müsəlmanın nə üçün haqlı olduğunu başa salan hindliyə və s. qulaq asmaq olar. Bir natiqin ətrafında yüzlərlə dinləyici dayandığı halda, o birisinin yanında adamların yalnız kiçik bir topasıdır. Niyə? Müxtəlif natiqlərin fərqli cəzbetmə qüvvəsini izah etmək üçün çıxışın mövzusunu əsas gətirmək həmişə kifayət edə bilərmi? Xeyr. Bir çox hallarda bu, natiqin özündən asılıdır: bu, hamıdan çox onun özü üçün əhəmiyyət kəsb edir və deməli, o daha maraqlıdır. O daha enerjili və emosional danışır. O, özündən həyat qüvvəsi və ruh yüksəkliyi şüalandırır. Bu cür natiqlər həmişə diqqəti cəlb edirlər. Geyim sizə necə təsir göstərir Universitetin rəhbərliyi ilə psixologiya üzrə mütəxəssis bir qrup adama suallar göndərmişdilər. Burada respondentlərə geyimin onlara necə təsir göstərdiyi barədə sual verilirdi. Rəyi soruşulanlar yekdilliklə cavab verdilər ki, öz downloaded from KitabYurdu.org Yüklə 4,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|